KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2009/047

Gündem No : 11

Karar Tarihi : 28.05.2009

Karar No : 2009/UY.I-1608

Şikayetçi :

Özgün Yapı Sanayi ve Tic. A.Ş., Işık Sokak No:20Tandoğan/ANKARA

İhaleyi yapan idare:

Karayolları Genel Müdürlüğü, İsmet İnönü Bulvarı No:14 Yücetepe/ANKARA

Başvuru tarih ve sayısı:

07.04.2009 / 8359

Başvuruya konu ihale:

2008/179305 İhale Kayıt Numaralı "Erdemli-Silifke-Taşucu-13.Bl.Hd.Yolu (Anamur-Kaledran Arası) Km:213+160-247+527.22 Kesiminin Yapım İşi" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

21.05.2009 tarih ve I.Y.08.17.0217/2009-18E sayılı Esas İnceleme Raporu ile Ek İnceleme Raporunda;

Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 30.12.2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Erdemli – Silifke – Taşucu - 13. Bl. Hd. Yolu (Anamur-Kaledran Arası) Km:213+160-247+527.22 Kesiminin Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Özgün Yapı Sanayi ve Tic. A. Ş.’nin 20.03.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 01.04.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 07.04.2009 tarih ve 8359 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 07.04.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

1) 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Mevzuata aykırı olduğu belirlenen iş deneyim belgesinin iptal edilmesi ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulmasına,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1- İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş denetleme belgesinde, belge tutarının üçe bölünerek yazıldığı dolayısıyla taahhüt edilen işte eş zamanlı 3 adet şantiye şefinin bulunduğu ancak ihale mevzuatı gereği aynı anda birden fazla şantiye şefinin aynı yapım işinde görev yapmasının mümkün olmadığı,

2) İhale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif sorgulamasının ihale komisyonunca Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 65 inci maddesinde belirtilen kriterlere uygun yapılmadığı,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

İnceleme konusu ihalenin, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 30.12.2008 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan, Erdemli – Silifke – Taşucu - 13. Bl. Hd. Yolu (Anamur - Kaledran Arası) Km:213+160-247+527.22 Kesiminin Yapım işi olduğu, 11.03.2009 tarihli ihale komisyon kararı ile de, en düşük teklifi sunan B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamasının yeterli görülerek ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlendiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan şikayete konu iş denetleme belgesi incelendiğinde;

- Bursa 9 uncu noterliğince tasdik edilmiş ve Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 06.09.2005 tarih ve 710-2497 sayı ile düzenlenen belgenin İzmir Çevre Yolu – Aydın Otoyolu İnşaatı işine ilişkin olduğu,

- Anılan belgenin şantiye şefi sıfatıyla Osman YAVUZ adına düzenlendiği ve M. Yücel TURAN ve Halil MURAT isimli iki kişinin de aynı sıfatla anılan işte çalıştığı,

-İlk sözleşme bedelinin 296.000.000 $, toplam sözleşme bedelinin ise 976.735.741 $ olarak belirtildiği ve işin geçici kabulünün henüz yapılmadığı,

-Sözleşmenin 16.12.1987 tarihinde imzalandığı ve ilgilinin iş deneyime dayanak işte 05.02.1999 tarihinde çalışmaya başladığı ve iş denetleme belgesinin düzenlendiği tarih itibari ile çalışmaya devam ettiği,

-Belge tutarının 250.738.340 + 10.428.805 = 261.167.145$ olarak belirtildiği, ilgilinin mesleği ile ilgili olarak hissesine düşen belge tutarının ise, 250.738.340/3 + 10.428.805 = 94.008.252 $ olduğu,

Görülmüştür.

Söz konusu iş denetleme belgesi ile iş denetleme belgesine ilişkin idarece gönderilen bilgi ve belgeler incelendiğinde, belgeye konu işte üç şantiye şefinin eşzamanlı olarak görev yaptığı bu doğrultuda ilgilinin mesleği ile ilgili olarak hissesine düşen belge tutarının 250.738.340/3 + 10.428.805 = 94.008.252 $ şeklinde hesaplandığı anlaşılmıştır.

Oysa, Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin, “Yapı müteahhidi ile şantiye şefinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 9 uncu maddesinin ikinci bendinde;

“(2) Yapım işleri yürütülen şantiyede, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olmak üzere bir şantiye şefinin bulundurulması mecburidir. Yapı müteahhidi, inşaatta görevlendireceği şantiye şefi ile asgari hüküm ve şartları ek-12’de gösterilen form-10’da belirlenmiş sözleşmeyi imzalar. Bu sözleşmenin bir sureti yapı denetim kuruluşuna verilir. Mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olan yapı müteahhidinin şantiye şefliğini üstlenmesi hâlinde, şantiye şefliği için sözleşme akdedilmesi şartı aranmaz. Yapı sahibi ile yapılan sözleşmede bu husus belirtilir.”düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen Yönetmelik hükmü gereğince, aynı anda üç şantiye şefinin çalışması ve iş deneyim tutarının aynı zaman diliminde görev yapan şantiye şefi sayısına bölünerek idarece her üç şantiye şefine ayrı ayrı iş denetleme belgesi düzenlenmesinde mevzuata uyarlık bulunmadığı,

dolayısıyla anılan iş denetleme belgesini sunan B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin ihale dışı bırakılması gerekirken geçerli teklif olarak kabul edilmesi işleminin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş Deneyim Belgelerinin Düzenlenmesi ve Verilmesi” başlıklı 6 ncı bölümünde ise iş deneyim belgelerinin düzenlenme esas ve usullerine, deneyim tutarının tespitine ve deneyim belgelerinin verilmesine ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Bu itibarla, söz konusu Yönetmeliğin 51 inci maddesinde;

“İş deneyim belgeleri; yazılı bir sözleşmeye bağlı olarak taahhüt edilen işlerde, tek sözleşme esas alınarak;

…

Mühendis veya mimar olmak şartıyla, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerde, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlarda veya özel sektörde, tek bir işin (sözleşmenin) en az yüzde ellisinde fiilen denetleme veya yönetme görevlerinde bulunanlara iş denetleme belgesi (standart form KİK035.0/Y) veya iş yönetme belgesi (standart form KİK036.0/Y),

Şeklinde, ilgilinin mesleki tecrübesini tevsik amacıyla düzenlenir.

Sözleşme bedelinin gerçekleşme oranı; keşfindeki birim fiyatlar üzerinden ihale indirimi yapılarak sözleşmeye bağlanmış işlerde, her türlü fiyat farkları hariç, sözleşme yılı birim fiyatlarıyla ödenen (ihale indirimi düşülmüş) tutarın, ilk sözleşme bedeline oranlanması; anahtar teslimi götürü bedel veya teklif birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde, her türlü fiyat farkları hariç, sözleşme fiyatlarıyla ödenen tutarın, ilk sözleşme bedeline oranlanması; yabancı para üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde ise, varsa her türlü fiyat farkları hariç, ödenen tutarın ilk sözleşme bedeline oranlanması suretiyle bulunur.

Kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlarda veya özel sektörde, herhangi bir ödeme programı bulunmayan işlerde fiziki gerçekleşme oranı, belge vermeye yetkili kılınan idarece belirlenerek sözleşme bedelinin gerçekleşme oranı bulunur.

…” hükmü,

“İş Deneyim Tutarının Tespiti” başlıklı 53 üncü maddesinde,

“İş deneyim belgelerine, fiilen gerçekleştirilen, denetlenen veya yönetilen işlerin tutarı olarak, devam eden işlerde ara hakediş raporundaki, geçici kabulü yapılmış işlerde ise, son hakediş raporu veya varsa kesin hakediş raporundaki iş veya görevle ilgili tutarlar herhangi bir güncelleştirmeye tabi tutulmadan yazılır.

Bu tutar, yurt içinde keşfindeki birim fiyatlar üzerinden ihale indirimi yapılmak suretiyle sözleşmeye bağlanmış işlerde, her türlü fiyat farkları hariç, varsa yasal keşif artışları dahil, ihale indirimi yapılmış, hakedişteki sözleşme yılı birim fiyatları ile yapılan işin tutarı; yurtiçinde anahtar teslimi götürü bedel veya teklif birim fiyat teklif alınmak suretiyle sözleşmeye bağlanan işlerde, fiyat farkları hariç, varsa yasal keşif artışları dahil hakedişteki sözleşme fiyatları ile yapılan işin tutarı; yabancı para üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde ise, varsa fiyat farkları hariç, yasal keşif artışları dahil, sözleşme fiyatları ile işin döviz cinsinden tutarı üzerinden belirlenir.

Denetleme görevlerinde bulunanların iş deneyimi, denetledikleri işlerin kendi meslekleri (yüksek öğrenimini gördüğü mesleki alan) ile ilgili tutarlar, yönetme görevlerinde bulunanların iş deneyimi ise yönettikleri tutarlar üzerinden tespit edilir. Bir iş veya işin kısmında aynı sıfat ve unvanla eşzamanlı görev yapan birden fazla elemanın olması halinde, iş deneyim tutarı, bu görevlilerin sayısına bölünerek bulunur.

Kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlar ile özel sektörde gerçekleştirilen işlerin iş deneyim tutarının tespitinde, diğer belgelerin de bu tutarı doğrulaması şartıyla işin sözleşmesinde yazılı tutar esas alınır.

İdarece yükleniciye verilen ve inşaatın bünyesine giren malzeme bedelinin yarısı (malzeme bedeli yüklenicinin hakedişinden kesilse bile) iş bitirme, iş denetleme ve iş yönetme belgelerinin tutarının tespitinde değerlendirilir.” hükmü,

54 üncü maddesinde ise,

“İş deneyim belgesi, ilgilinin iş ve/veya mesleki tecrübesini tevsik amacıyla, yüklenicilere, yükleniciye karşı bir sözleşme ile taahhüt ettiği iş bölümünü bitiren alt yüklenicilere, mimar veya mühendis olmak şartıyla kendi meslekleriyle ilgili denetleme veya yönetme görevlerinde bulunanlara, talepleri halinde, ilgisine göre 50 nci maddede belirtilen mercilerce verilir.

…

c) Mühendisler veya mimarlar :

1) İş Denetleme Belgesi;

4734 sayılı Kanun kapsamındaki idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında kendi meslekleri ile ilgili olarak mahallinde ilgili mevzuat gereğince denetledikleri işlerde, sözleşme bedelinin en az yüzde ellilik bölümünde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, kontrol mühendisi, şantiye mühendisi, kontrol şefi ve şantiye şefine iş sahibi idare (sözleşmeyi yapan yetkili makam) tarafından tek sözleşme ile ilişkili olarak düzenlenir ve verilir.

4734 sayılı Kanun kapsamındaki idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının veya kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlarının ihale ettikleri işlerde, yurt içinde veya yurt dışında idare adına danışmanlık hizmeti veren kontrol teşkilatında, kendi meslekleri ile ilgili olarak mahallinde denetledikleri işlerde, sözleşme bedelinin en az yüzde ellilik bölümünde fiilen bulunmak şartıyla, kontrol mühendisi veya kontrol şefi olarak görev yapanlara, işin sahibi idare (sözleşmeyi yapan yetkili makam) tarafından tek sözleşme ile ilişkili olarak düzenlenir ve verilir.

4734 sayılı Kanun kapsamındaki idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına taahhütte bulunan yüklenici bünyesinde, kendi meslekleri ile ilgili olarak yüklenici adına denetledikleri işlerde, sözleşme bedelinin en az yüzde ellilik kısmında fiilen bulunmak şartıyla, şantiye mühendisi, şantiye şefi olarak görev yapanlara iş sahibi idare (sözleşmeyi yapan yetkili makam) tarafından tek sözleşme ile ilişkili olarak düzenlenir ve verilir.

Kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlara veya özel sektöre taahhütte bulunulan işlerde; fenni mesul veya bu işle ilgili yapı denetim görevlisi veya yüklenici bünyesinde şantiye mühendisi, şantiye şefi olarak kendi meslekleri ile ilgili denetledikleri işlerde, sözleşme bedelinin en az yüzde ellilik kısmında fiilen bulunmak şartıyla, ilgisine göre ilgili belediye, valilik veya serbest bölge müdürlüğü tarafından; organize sanayi bölgesi ve teknoloji geliştirme bölgesinin yetki alanı dahilindeki yerlerde gerçekleştirilen yapım işlerine ilişkin iş deneyim belgeleri, anılan bölgelerde gerçekleştirilen yapım işlerinde yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip olan kurum veya kuruluşların yetkili organlarınca düzenlenmesi üzerine; organize sanayi bölgesinde müteşebbis heyetin kararı üzerine müteşebbis heyet başkanınca, organize sanayi bölgesinde kredi kullandırılan işler ile teknoloji geliştirme bölgesinde gerçekleştirilen işler için ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığının ilgili birimince, onaylanmak suretiyle tek sözleşme ile ilişkili olarak verilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu çerçevede, iş denetleme belgesinin düzenlenebilmesi için, mühendis veya mimarların sözleşme bedelinin en az yüzde ellilik kısmında fiilen denetleme görevinde bulunmuş olması ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen sıfatlardan birini haiz olması gerekmektedir.

İncelemeye konu iş denetleme belgesinin şantiye şefi sıfatıyla Osman YAVUZ adına düzenlenmiş olmasına rağmen, idare tarafından gönderilen belgeler arasında yer alan ve yüklenici firma tarafından idareye sunulduğu anlaşılan görevlendirme yazılarında, Osman YAVUZ’un şantiye müdürü olarak görevlendirildiği anlaşılmıştır.

Aynı şekilde Osman YAVUZ’un talebi üzerine yüklenici firma tarafından düzenlenerek idareye sunulan 22.09.2008 tarihli yazıda ise, firmanın bünyesinde şantiye müdürü sıfatının şantiye şefi pozisyonunun bütün yetki ve sorumluluklarını kapsadığı ifade edilmiştir.

Bu durumda belgeye konu işe ilişkin sözleşmenin 16.12.1987 tarihinde akdedildiği ve şantiye müdürü sıfatına Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde de yer verilmediği dikkate alındığında, firma organizasyonu kapsamında şantiye müdürlüğü sıfatının anılan Yönetmelikte belirlenen sıfatlardan hangisine karşılık geldiğinin idarece ayrıca ortaya konulması gerektiği açıktır.

Kaldı ki, ilgilinin sıfatının, anılan Yönetmelikte adına iş denetleme belgesi düzenlenebilecek sıfatlardan birine karşılık geldiği kabul edilse dahi; şikayete konu belgenin iş denetleme belgesi düzenlenebilmesi için öngörülen, ilgilinin ilk sözleşme bedelinin en az %50’lik kısmında fiilen denetleme görevinde bulunma şartını sağlamadığı anlaşılmıştır.

Zira söz konusu denetleme belgesinde, ilk sözleşme bedeli 296.000.000 $ iken, denetleme görevinde bulunduğu şantiyede yapılan imalat miktarlarının tutarının yalnızca 94.008.252 $ olarak belirtildiği görülmüştür. Dolayısıyla Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği uyarınca taşıması gereken şartları ihtiva etmeyen söz konusu belgenin bu yönüyle de iş denetleme belgesi olarak değerlendirilebilme imkanı bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kanunun “Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56 ncı maddesinin ikinci fıkrasında;“Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler..” hükmüne,

İhalelere Yönelik Yapılacak Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8 inci maddesinin onuncu fıkrasında; “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez” hükmüne,

Anılan Yönetmeliğin “İtirazen Şikayet Başvuruları” başlıklı 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında;“İdareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan kararın uygun bulunmaması veya süresi içinde karar alınmaması hallerinde veya şikayet ya da itirazen şikayet üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararlarına karşı doğrudan Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilir.” hükmüne yer verilmiştir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğin “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12 nci maddesinin ikinci fıkrasında;“İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.” açıklaması yer almaktadır.

Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunmanın ön koşulu idareye usulüne uygun şikayet başvurusu yapılmasıdır. Bu itibarla, başvuru sahibinin söz konusu iddia ile ilgili idareye şikayet başvurusunun olmadığı ve iddiaya yalnızca itirazen şikayet dilekçesinde yer verilmiş olduğu anlaşıldığından doğrudan Kuruma başvuru konusu edilen bu ek iddiaya ilişkin olarak herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, tekliflerin değerlendirilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle;

1) 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Mevzuata aykırı olduğu belirtilen iş deneyim belgesinin iptal edilmesi ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulmasına,

3) Mevzuata aykırı olduğu belirtilen iş deneyim belgesi ile ilgili bu aykırılıkların gerçekleşmesinde sorumluluğu olanlar hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya soruşturma başlatılmak üzere konunun Ulaştırma Bakanlığı'na bildirilmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Karşı Oy:

EK GEREKÇE

Kurul tarafından iptal edilmesine karar verilen B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin söz konusu iş deneyim belgesini kullanarak aldığı işler var ise, bu işlerle ilgili olarak gerekli değerlendirme ve/veya incelemenin yapılması gerektiği hususun da, Ulaştırma Bakanlığı’na bildirilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, karar katılıyorum.

Adem KAMALI

Kurul Üyesi

KISMEN KARŞI OY

İnceleme konusu ihalede; çoğunluk kararının“Mevzuata aykırı olduğu belirtilen iş deneyim belgesi ile ilgili bu aykırılıkların gerçekleşmesinde sorumluluğu olanlar hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya soruşturma başlatılmak üzere konunun Ulaştırma Bakanlığı'na bildirilmesine,” ilişkin kısmına katılmıyoruz.

Hicabi ECE Bahattin IŞIK

II.Başkan Kurul Üyesi

KARŞI OY

Kurulun 2009/ UY.I- 1608 sayılı kararı ile düzeltici işlem sonucunda ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenen B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin incelemeye konu ihalede iş deneyimi olarak sunmuş olduğu belgenin mevzuata uygun olmadığı yönündeki itirazen şikayet üzerine ihale işlem dosyası üzerinden yapılan inceleme sonunda Kurulun çoğunlukla aldığı kararda;

Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği’nin “Yapı müteahhidi ile şantiye şefinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında;

“(2) yapım işleri yürütülen şantiyede, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olmak üzere bir şantiye şefinin bulundurulması mecburidir. Yapı müteahhidi, inşaatta görevlendireceği şantiye şefi ile asgari hüküm ve şartları ek-12’de gösterilen form-10’da belirlenmiş sözleşmeyi imzalar. Bu sözleşmenin bir sureti yapı denetim kuruluşuna verilir. Mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olan yapı müteahhidinin şantiye şefliğini üslenmesi halinde, şantiye şefliği için sözleşme akdedilmesi şartı aranmaz. Yapı sahibi ile yapılan sözleşmede bu husus belirtilir.” düzenlemesine dayanarak;

Kurul “ aynı anda üç şantiye şefinin çalışması ve iş deneyim tutarının aynı zaman diliminde görev yapan şantiye şefi sayısına bölünerek idarece her üç şantiye şefine ayrı ayrı iş denetleme belgesi düzenlenmesinde mevzuata uyarlık bulanmadığı, dolayısıyla anılan iş denetleme belgesini sunan B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ nin ihale dışı bırakılması gerekirken geçerli teklif olarak kabul edilmesi işleminin mevzuata aykırı olduğu sonucuna vararak 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem tesis edilmesi ve Mevzuata aykırı olduğu belirtilen iş deneyim belgesinin iptal edilmesi ile ilgili olarak Karayolları Genel Müdürlüğüne bildirimde bulunulmasına, Mevzuata aykırı olduğu belirtilen iş deneyim belgesi ile ilgili bu aykırılıkların gerçekleşmesinde sorumluluğu olanlar hakkında gerekiyorsa inceleme ve/veya soruşturma başlatılmak üzere Ulaştırma Bakanlığı’na bildirilmesi” yönünde oyçokluğu ile karar almıştır.

Karara mesnet teşkil eden “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği” 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunu’nun 12 inci maddesine istinaden yayımlanmıştır.

Anılan kanunun;

Amaç, kapsam ve tanımlar

Madde 1- Bu Kanunun amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Bu Kanun; 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27 nci maddesinde belirtilen ruhsata tâbi olmayan yapılar hariç, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar.

……

Bu Kanunun uygulanmasında

….

b)İlgili idare: Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki uygulamalar için büyükşehir belediyeleri ile diğer belediyeleri, bu alanlar dışında kalan alanlarda valilikleri, yapı ruhsatı ve kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip diğer idareleri,

c)Yapı sahibi: Yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve tüzel kişileri,

……

Anılan Yönetmeliğin;

Amaç ve kapsam

Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna göre faaliyet gösteren Yapı Denetim Komisyonunun, yapı denetim kuruluşlarının ve laboratuvarların kuruluş ve çalışmaları; yapı denetim kuruluşlarında ve laboratuvarlarda görev alacak denetçi mimar ve mühendisler ile diğer görevlilerde aranacak nitelikler; ilgili idare, proje müellifi, yapı müteahhidi, şantiye şefi, yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu ortaklarının görev ve sorumlulukları; yapı denetimi hizmet sözleşmesinin düzenlenmesi ve hizmet bedellerinin ödenmesi; yapı denetim kuruluşları ile bu kuruluşların denetçi ve kontrol elemanı mimar ve mühendislerinin sicil raporlarının tutulması, yapılara sertifika verilmesi ve Kanunun uygulanması ile ilgili usul ve esasları belirlemektir.

hükümleri yer almaktadır.

Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği’nin “Yapı müteahhidi ile şantiye şefinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “(2)- yapım işleri yürütülen şantiyede, mühendis, mimar, teknik öğretmen veya tekniker diplomasına sahip olmak üzere bir şantiye şefinin bulundurulması mecburidir...” ifadesinden anlaşılması gereken yapım işleri yürütülen şantiyede “ şantiye şefi” nin bulundurulmasının bir ön şart olduğunun ifadesidir. Bir yapım işi yürütülen şantiyede birden fazla şantiye şefi görevlendirilemez anlamı çıkarmak mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca itirazen şikayete konu B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin %51 hisse ile ortağı Osman Yavuz adına düzenlenen iş deneyim belgesi, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 89’uncu maddesine göre ihalesi gerçekleştirilen ve 16.12.1987 tarihinde sözleşmesi imzalanan, ilk sözleşme bedeli 296.000.000 ABD Dolarlı ve toplam sözleşme bedeli 976.735.741 ABD dolarlı olan İzmir Çevre Yolu-Aydın Otoyolu şantiyesinde, şantiye şefi olarak çalıştığı dönemde Şantiye Şefi sıfatıyla adına düzenlenen iş deneyim belgesidir. Açıkça görüleceği üzere deneyim belgesi düzenlenmesine esas İzmir Çevreyolu-Aydın Otoyolu İhalesini gerçekleştiren idare, ihale tarihi, ihale konusu işin niteliği ve ruhsata tabi olmaması özellikleri bakımından; 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunu’nun ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği’nin amaç, kapsam ve tanımlar maddelerine uyarlığının bulunmadığı gibi belgeye konu işin ihale tarihinin anılan kanun ve yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce olduğu görülmektedir.

Belgeye esas İzmir Çevre Yolu-Aydın Otoyolu inşaatı işinin ihale ve sözleşme uygulamasının başladığı tarihte yürürlükte olan “Yapı Tesis ve Onarım İhalelerine Katılma Yönetmeliği” nin;

Yönetmeliğin kapsamı:

Madde 1-Bu Yönetmelik 13.12.1983 tarihli ve 180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi hükmü uyarınca hazırlanmış olup, aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 nci maddesi kapsamına giren Devlet daire ve kuruluşları, Katma Bütçeli Daireler, il özel idareleri ve belediyelerce yaptırılacak her çeşit yapı, tesis ve onarım işleri ihaleleri ve müteahhitlik karnesi ile ilgili işlemlerde kullanılır.

Aynı Yönetmeliğin “Karne tutarının tespiti ve değerlendirme” başlıklı kısmın “c) Teknik öğrenim yapmış olanlardan özel sektör kuruluşlarında kendi meslekleri ile ilgili olarak yaptıkları veya yönettikleri işlere göre:” başlıklı bölümünün 5 inci bendinde;

“Bu Değerlendirme için 1994 yılı fiyatlarına göre keşif bedeli tutarı 610 milyar TL’yi geçen ve birden fazla şantiye kurmayı gerektiren önemli teknik özelliği olan veya yapımı özel ve önemli miktarda, makine ve teçhizata, özel ihtisasa ve geniş organizasyona ihtiyaç gösteren büyük işlerde: (C/1), (C/2), (C/3)ve (C/4) alt bentlerindeki pozisyonlarda görev yapanlar için: (Örnek-3/a) organizasyon şemasını kapsayacak şekilde bir şemanın, iş yeri teslim tarihinden itibaren 15 gün içinde müteahhit firmaca onanarak işveren idareye verilmesi gerekir.”

Hükmüne istinaden yayımlanan (Örnek-3/a) numaralı organizasyon şemasında Proje Müdürüne bağlı üç adet Şantiye Şefinin bulunduğu, bu Şantiye Şeflerinin altında da, başmühendis, şantiye ve arazi mühendislerinin yer aldığı görülmektedir. Ayrıca bu Organizasyon Şemasının dip notunda “c- işin niteliğine göre yeterli sayıda şantiye şefliği kurulabilir.” ibaresi yer almaktadır.

İzmir Çevre Yolu-Aydın Otoyolu inşaatı işinin ihalesinin gerçekleştirilip yapımına başlanması aşamasında yürürlükte olan mevzuata göre isteklinin, idarenin gönderdiği bilgi ve belgelerden de anlaşılacağı üzere, önemli teknik özelliği olan ve yapımı özel ve önemli miktarda, makine ve teçhizata, özel ihtisasa ve geniş organizasyona ihtiyaç gösteren bu yapım işinde üç şantiye kurduğu görülmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, bu kanuna göre gerçekleştirecekleri yapım işleri ihalelerinde uygulayacakları esas ve usulleri düzenlemek amacıyla yayımlanan ve şikayete konu ihalenin ilan tarihinde yürürlükte olan Yapım işleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyim belgelerinin verilmesi” başlıklı 54 üncü maddenin (c) bendinde;

“ c)Mühendis veya mimarlar;

1) İş denetleme belgesi;

…………..

4734 sayılı Kanun kapsamındaki idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına taahhütte bulunan yüklenici bünyesinde, kendi meslekleri ile ilgili olarak yüklenici adına denetledikleri işlerde, sözleşme bedelinin en az yüzde ellilik kısmında filen bulunmak şartıyla, şantiye mühendisi, şantiye şefi olarak görev yapanlara iş sahibi idare (sözleşmeyi yapan yetkili makam) tarafından düzenlenir ve verilir.”

Yapım işleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyim tutarının tespiti” başlıklı 53 üncü maddesinde;

“…………..

Denetleme görevinde bulunanların iş deneyimi, denetledikleri işlerin kendi meslekleri (yüksek öğrenim gördüğü mesleki alan) ile ilgili tutarlar, yönetme görevinde bulunanların iş deneyimi ise yönettikleri tutar üzerinden tespit edilir. Bir iş veya işin kısmında aynı sıfat ve unvanla eşzamanlı görev yapan birden fazla elemanın olması halinde, iş deneyim tutarı, bu görevlilerin sayısına bölünür."

hükmü yer almaktadır. Buradan da anlaşılması gereken yapım işlerinin yürütüldüğü şantiyede “şantiye şefi” nin bulundurulmasının bir ön şart olduğu, yapının özelliğine göre işin tamamında veya kısımlarında aynı sıfat ve unvanla eşzamanlı olarak birden fazla şantiye mühendisi ve şantiye şefinin bulunabileceği, bu durumda da, iş deneyim tutarının bu görevlilerin sayısına bölüneceği anlaşılmaktadır.

B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne % 51 hisse ile ortak olan Osman Yavuz’un İzmir Çevre Yolu-Aydın Otoyolu inşaatı işinden dolayı, Şantiye Şefi sıfatı ile almış olduğu iş denetleme belgesi, belgeye esas işin ihale ve sözleşme uygulamasına başladığı tarihte yürürlükte olan Yapı Tesis Onarım İşleri ihalelerine Katılma Yönetmeliği Esaslarına göre düzenleşmiş olup, bir Proje Müdürünün altında işin kısımlara ayrılarak ayrı şantiyeler halinde organize edilmesi ile ayrı şantiye şefliği görevinin de ifa edilmesi gerekmiştir. İzmir Çevre Yolu-Aydın Otoyolu inşaatı işi tek bir sözleşme olup, bu tek sözleşme kapsamında üç şantiyede eş zamanlı görev yapan şantiye şeflerine, çalıştıkları dönemde gerçekleşen iş tutarının şantiye şeflerinin sayısına bölünerek verilmesinde, yukarıda izah edilen mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmamaktadır.

Diğer taraftan, yukarıda değinilen Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 54 üncü maddesinin (c) bendinde iş denetleme belgesinin verilme koşulları ayrıntısıyla düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm ile, yüklenici adına denetlenilen işlerde, iş denetleme belgesinin sözleşme bedelinin en az %50’lik kısmında fiilen bulunma şartıyla verilebileceği öngörülmüştür. Bu anlamda şikayet başvurusu üzerine görevlendirilen raportörler tarafından 30.03.2009 tarihinde düzenlenen inceleme raporunda da değinildiği üzere Osman Yavuz'a ait iş denetleme belgesinin düzenlenmesinde; şantiye şefi olarak görev yaptığı 05.02.1999-05.09.2005 tarihleri arasında İzmir-Aydın Otoyolunda sözleşme fiyatlarıyla toplam 250. 829.147 $'lık imalat yapıldığı, söz konusu miktarın da sözleşme bedelinin en az % 50'lik kısmında fiilen bulunma şartını fazlasıyla sağladığı anlaşılmaktadır.

Ancak incelemeye konu iş denetleme belgesinde, bu tutarın 250.738.340 $ olarak belirtildiği görülmüş olup, raportör inceleme raporunda yer alan değerin esas alınması ve yanlış hesaplanmış iş denetleme tutarının söz konusu eksiklik de dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi ile yetinilerek ihale işlemlerine kaldığı yerden devam edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, söz konusu Kurul Kararında, tamamıyla iş deneyim belgelerinin tutarının tespitini hükme bağlayan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 53 üncü maddesinden hareketle “…şikayete konu belgenin iş denetleme belgesi düzenlenebilmesi için öngörülen, ilgilinin sözleşme bedelinin en az %50’lik kısmında fiilen denetleme görevinde bulunma şartını sağlamadığı…” şeklinde de bir sonuca ulaşıldığı görülmektedir. Oysa iş denetleme belgesinin “verilmesi” ile bu belgenin “tutarının tespiti”nin farklı hususlar olduğu ve bu nedenle bu hususların ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Bu bağlamda, sözleşme bedelinin en az %50’lik kısmında fiilen Şantiye şefi görevinde bulunma şartının “belge verilmesine” ilişkin bir ön koşul olduğu, dolayısıyla aynı sıfat ve unvanla birden fazla elamanın olması halinde eş zamanlı olarak denetlenen bedelin eş zamanlı olarak denetleme görevinde bulunan eleman sayısına bölünmesi durumunda, bölünen her belge tutarının tekrar ilk sözleşme bedelinin %50 sini karşılama şartının aranmaması gerekmektedir.

Bu nedenle, B. ERGÜNLER Yol Yapı İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlendiği ve 28.05.2009 tarih ve 2009/UY.I-1608 sayılı Kurul Kararı ile ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmaması gerektiği görüşümle Kurulun çoğunlukla aldığı karara katılmıyorum.

Abdullah DÜNDAR

Kurul Üyesi