KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2012/002

Gündem No : 98

Karar Tarihi : 09.01.2012

Karar No : 2012/UH.III-234

Şikayetçi:

Fer Ah Yemekhane Temizlik Nak. İnş. Taah. Tur. Yazılım Servis Hizm. ve Tic. Ltd. Şti. , Gazi Paşa Mah. Yavuz Selim Bulvarı Canbakkal 2. İş Hanı No: 151 K: 6 D: 12 TRABZON

İhaleyi yapan idare:

Dumlupınar Üniversitesi Sağlık, Kültür Ve Spor Daire Başkanlığı, Tavsanlı Yolu 10. Km. Merkez Kampüs KÜTAHYA

Başvuru tarih ve sayısı:

16.12.2011 / 53291

Başvuruya konu ihale:

2011/162849 İhale Kayıt Numaralı "Dpü Merkezi Birimler Öğrencileri İçin Her Türlü Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Taşıma, Dağıtma Ve Sonrası" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

05.01.2012tarih ve B.07.6.KİK.0.08.00.00-101.04-.H.[4334].(0259)./2012-2Esayılı Esas İnceleme Raporunda;

Dumlupınar Üniversitesi Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığıtarafından 17.11.2011tarihinde açık ihale usulüile yapılan “DPÜ Merkezi Birimler Öğrencileri İçin Her Türlü Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Taşıma, Dağıtma ve SonrasıHizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Fer Ah Yemekhane Temizlik Nak. İnş. Taah. Tur. Yaz. Ser. Hiz. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 08.12.2011tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 09.12.2011tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 16.12.2011tarih ve 53291sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.12.2011tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle;

1 ) Yaklaşık maliyeti 1.176.000,00 TL olan ihalenin, teklif tutarı 971.600,00 TL olan Harput İaşe İnş. Tur. Gıd. San. Tic. Ltd. Şti. firmasının üzerine bırakıldığı, anılan isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetten % 21,04 oranında düşük olduğu, bu bedel ile işin kaliteli ve eksiksiz olarak yerine getirilmesinin mümkün olmadığı, ihale komisyonunca verilen kararın kısa vadede avantaj gibi görünse de uzun vadede hizmetin aksamasına neden olacağı, bu nedenle ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesi uyarınca değerlendirilmesi gerektiği,

2 ) İdarece hesaplanan yaklaşık maliyetin aşırı düşük olduğu, yaklaşık maliyetin nasıl ve hangi verilere göre hazırlandığının ve piyasa koşullarına uygun olup olmadığının merak konusu olduğu, ihalede teklif edilen fiyatlara bakıldığında hazırlanan yaklaşık maliyetin gerçeği yansıtmadığının anlaşıldığı,

İddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1 ) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

İncelemeye konu ihalenin Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı tarafından açık ihale usulüyle yapılan“DPÜ Merkezi Birimler Öğrencileri İçin Her Türlü Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Taşıma, Dağıtma ve Sonrası Hizmet Alımı” ihalesi olduğu anlaşılmıştır.

İdari şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde;

“25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti: Aylık çalışma gün sayısı 22 gündür. Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde (Ulusal Bayram, Resmi ve Dini Bayram Günleri ile 1 Mayıs Emek ve Dayanışma günü ve Yılbaşı Günü) fazla çalışma yapılmayacaktır.

25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri: İşçilerin yemek ve yol giderleri için idarenin herhangi bir sorumluluğu olmamakla birlikte işçilerin yemek ve yol ihtiyaçları yüklenici tarafından karşılanacaktır. Ancak, yükleniciye yemek ihtiyacının karşılanması noktasında bir bedel ödenmeyecek olup, bu bedelin karşılığı olarak bu hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı personel ile fiş satış, servis hizmetlerinde denetim, yardım ve benzeri şekillerde idarece görevlendirilen 10 üniversite personeli yemekhanelerde sunulan yemekten bedelsiz olarak faydalanacaktır. İstekliler tekliflerinde işçilerin yemek ihtiyaçları için ayrıca bir bedel öngörmeyeceklerdir.
Yemek pişirme ve servisinde çalışacak personelin giyeceği kılık kıyafet idarenin belirlediği şekilde (ihale konusu teknik şartnamede belirtilmiştir.) tam ve temiz olacaktır. Bu kıyafetlerin temini yükleniciye ait olup teklif fiyata dahildir.

25.3.3. Malzeme giderleri: İhale konusu iş üniversite dışında yemek pişirme, Üniversite yemekhanelerine taşıma, dağıtım ve sonrası hizmetleridir. Bu nedenle yüklenici tarafından yemeğin pişirilmesi, yemekhanelere taşınması, dağıtımı ve tüketimi sırasında kullanılacak gıda maddeleri, yemek tüketimi sonrasında kullanılacak temizlik malzemeleri ve araçları (bulaşık deterjanı, sabun, bulaşık makinesi için deterjan, parlatıcı ve kireç çözücü vb.) yüklenici tarafından temin edilecek olup, teklif fiyata dahildir.

Yemekhanelerde yemeklerin sıcak tutulması, yemekhane, koridor ve varsa yemekhanede bulunan tuvaletlerin temizliği bulaşık yıkamada sarf edilen elektriğin tespiti için sayaçlar bulunacak sarf edilen elektrik bedeli teklif edilen fiyata dahil kabul edilip, ayrıca sayaçtaki harcamalara göre firmadan tahsil edilecektir. Su giderleri için bir bedel öngörülmeyecektir. LPG kullanımı ihtiyaç olması halinde yüklenici tarafından karşılanacaktır. Teklif bedele dahildir.

25.3.4. Diğer giderler: Yemekhanelerde meydana gelebilecek gıda zehirlenmelerine karşı 3. şahıs mali sorumluluk sigortası kapsamında (özel koşul olarak) hizmet verilen yemekhanelerden yemek yiyen üniversite personeli, öğrencileri ve yüklenicinin kendi çalışanları (ortalama günlük belirtilen en az öğün sayısı kadar kişi) gıda zehirlenmesi teminatı klozu gıda yönetmeliği tüzüğüne uyulması koşulu ile gıda zehirlenmelerinden kaynaklanan bedeni zararlar teminat kapsamında olacak şekilde düzenlenen sigorta poliçesi yaptıracak, ihalenin onaylanmasını müteakip sözleşme yapılmadan önce idareye verecektir. Sigorta hizmet süresini kapsayacak olup, limiti sözleşme bedelinden az olmayacaktır. Gıda zehirlenmesi en az 10 kişinin hekim raporu ile belgelendiğinde, firmadan kaynaklanan besin zehirlenmesi olarak değerlendirilecek ve 3. şahıs mali sorumluluk sigorta kapsamına alınacaktır...

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir. İhale konusu hizmet kapsamında ev ve işyerlerine verilen taşımacılık hizmeti tehlike sınıfı (IV) prim oranı %2,5 ve yemek pişirme dağıtım ve sonrası hizmetler tehlike sınıfı (I) %1 dir. İhale konusu işin tek ihale konusu iş olması sebebi ile en yüksek prim oranı dikkate alınacak olup; prim oranı %2,5 olarak hesaplanacaktır.”düzenlemesi,

İhale konusu işin yürütülmesi ile ilgili olarak teknik şartnamede;

“2. Yüklenici, yiyeceklerin siparişi, satın alması, depolanması, hazırlanması, pişirilmesi ile öğrenci yemekhanelerine yemeğin taşınması, yemeğin servisi, bulaşık kaplarının toplanması, yıkanması, çöplerin kaldırılması işi ile yemekhanelerde kullanılan masaların, sandalyelerin, tezgâhların, benmarilerin, yerlerin vb. cihazlar ile bina içi ve etrafının temizlenmesi işini üstlenir…

27. Ekmek günlük olarak alınacak ve ekmek deposunda muhafaza edilecektir. Bayat ekmek kesinlikle kullanılmayacaktır. Hesaplamalarda genel ölçü kişi başı ½ ekmek (125 gr) olup masalarda kişilerin talepleri ölçüsünde ekmek kullanılacaktır…

40. İçme suları 250 cc’lik bardak su (hazır içme suyu) self servis olarak verilecektir…

42. Sütlaç, aşure, muhallebi vb. tatlılar tek kullanımlık kaplarda servis edilecektir…

44. Yemekhanelerin ve çevrenin temizliği, personelin hijyen kurallarına uygun çalışması ve sanitasyon en üstün seviyede olacaktır. Haşerelerle mücadele için gerekli tedbirler alınacak periyodik olarak ilaçlama yapacaktır. Temizlik malzemeleri ve araçları (bulaşık deterjanı, sabun, bulaşık makinesi için deterjan, parlatıcı ve kireç çözücü vb) yüklenici tarafından temin edilecek ve her zaman hizmete hazır bulundurulacaktır. Bu malzemelerin gerektiği gibi kullanılıp, kullanılmadığı idarece kontrol edilecektir. Kullanılan temizlik malzemeleri TSE, ISO 9001-9002 belgesine sahip ürünlerden seçilmelidir…

50. Yemekhane, koridor ve varsa yemekhanede bulunan tuvaletlerin temizliği, bulaşık yıkamada kullanılan deterjan, kireç çözücü ve diğer masrafları yükleniciye ait olacaktır. Elektrik sarfiyatının tespiti için sayaçlar bulunacak sarf edilen elektrik, sayaçtaki harcamalara göre yükleniciden tahsil edilecektir. Su gideri için bir bedel öngörülmeyecektir. LPG kullanımı ihtiyaç olması halinde yüklenici tarafından karşılanacaktır…

55. Personelin giyeceği kıyafet düzenlenmesi:

Aşçı ve aşçı yardımcıları: Beyaz aşçı kepi, beyaz yandan düğmeli hâkim yakalı gömlek (kenarlarındaki şeritlerin rengi idare tarafında belirlenecektir), beyaz pantolon, kıyafeti koruyucu beyaz önlük, beyaz çorap ve beyaz sabo terlik giyeceklerdir. Yemek servisi sırasında eldiven takacaklardır.

Servis elemanı: Beyaz gömlek, beyaz pantolon, kıyafeti koruyucu önlük, beyaz çorap ve beyaz sabo terlik giyeceklerdir, yemek taşıma ve yemekhane hizmetlerinde kep, eldiven ve ağız maskesi takacaklardır…

62. Yüklenici, Milli Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikalı 1 adet aşçı, 2 adet aşçı yardımcısı, 35 adet servis elemanı, 1 adet idare ile yüklenici arasında irtibatı sağlayacak koordinatör müdür yetkisinde gıda mühendisi çalıştıracaktır.”düzenlemesiyer almaktadır.

4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…”hükmü yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin“Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinin 3 üncü alt maddesinde; “Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dahil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.” açıklamasına,

Anılan Tebliğin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı79 uncu maddesinin alt maddelerinde ise;

“…79.4.1. İsteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamalar belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyerek söz konusu teklifler reddedilecektir…

79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,

b. Fiyat teklifleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,

e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,

f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,

g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)

79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.4.2.5. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir…

79.4.2.19. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacak, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verilecek ve teklifler değerlendirilecektir…

79.4.2.24. Yemek hizmet alımı ihalelerinde, çalıştırılacak personelin giyim gideri ile su, tuz, baharat, peçete ve masa örtüsü giderleri için yapılacak açıklamalara ilişkin olarak isteklilerden belge sunmaları istenmeyecektir. İhale komisyonu ayrıca, bu girdiler dışındaki girdilerden de belgelendirilmesine gerek bulunmayanları tespit edebilecektir…” açıklamasına yer verilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan Harput İaşe İnş. Tur. Gıd. İnş. San. Tic. Ltd. Şti., işçilik giderleri için giyim bedeli hariç 233.682,25 TL bedel öngörmüş olup, bu tutara KİK işçilik hesaplama modülünü kullanarak ulaşmıştır. Aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulan KİK işçilik hesaplama modülü çıktıları incelendiğinde isteklinin, gıda mühendisi ve aşçıbaşı için asgari ücretin % 50 fazlası üzerinden, aşçıbaşı yardımcıları için asgari ücretin % 20 fazlası üzerinden ve servis elemanları için asgari ücret üzerinden hesaplama yaptığı, yol ve yemek giderlerini yapılan hesaplamaya dahil ettiği anlaşılmıştır.

Öte yandan isteklinin, personelin giyecek giderleri için herhangi bir bedel öngörmediği, tespit edilmiş olup, buna ilişkin sunulan belgeler incelendiğinde, istekli tarafından“Mevcut işe devam ettiğimiz için personel kıyafet giderlerine yer verilmemiştir.” şeklinde beyanda bulunulduğu tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.24 üncü maddesinde, yemek hizmet alımı ihalelerinde, çalıştırılacak personelin giyim giderleri için yapılacak açıklamalara ilişkin olarak isteklilerden belge sunmaları istenmeyeceği ifade edilmiştir.

Dolayısıyla Tebliğ açıklamasından isteklilerin giyecek giderleri için bir bedel öngörmelerinin gerektiği, ancak buna ilişkin olarak belgelendirme yapmaları gerekmediği anlaşılmaktadır.

Söz konusu ihalede, ihale üzerinde bırakılan isteklinin giyecek giderleri için herhangi bir bedel öngörmediği anlaşıldığından, giyim giderlerine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli olmadığı anlaşılmıştır.

Yine teknik şartnamenin 42 nci maddesinde sütlaç, aşure, muhallebi vb. tatlıların tek kullanımlık kaplarda servis edileceği ifade edilmiş olup, isteklinin yaptığı açıklama kapsamında bu giderler için herhangi bir bedel öngörmediği anlaşılmıştır.

Öte yandan istekli yemeğin hazırlanmasında kullanılacak malzeme giderlerini hesaplayabilmek için, beş günlük örnek menü hazırlamış ve bu menülerin malzeme maliyetlerinin ortalamasını alarak bir öğünün ortalama malzeme maliyetini hesaplamıştır. Bir öğün yemeğin ortalama malzeme maliyeti ile toplam öğün sayısı çarpılarak hazırlanacak yemeğin malzeme maliyetine ulaşılmıştır. İsteklinin, örnek olarak sunulan menülerde kullanılacak malzemeler ile içme suyu giderlerini tevsik için Enfes Gıda Toptan Perakende Gıda Ticareti, Gündoğdu Gıd. Mad. İth. İhr. Tic. San. Ltd. Şti., Öz Tatvanlı Kardeşler Kasabı, İlhanlar Sebze ve Meyve Komisyoncusu, ve Akatoğulları Gıda San. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlen 5 adet proforma fatura sunduğu, söz konusu proforma faturaların altında Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.4 üncü maddesinde belirtilen meslek mensubu beyanının, kaşenin ve imzanın yer aldığı tespit edilmiştir.

İsteklinin ilaçlama giderlerini tevsik etmek için üzerinde “proforma fatura” ibaresi bulunan, ancak fiyat teklifi niteliğinde olan bir belge sunduğu, söz konusu fiyat teklifinin altında Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.5 inci maddesinde belirtilen meslek mensubu beyanı, kaşesi ve imzanın yer aldığı tespit edilmiştir.

İstekli işin yürütülmesinde ihtiyaç duyacağı temizlik malzemelerini tevsik etmek için ise, Yılmazlar Profesyonel Hijyen Sistemleri Tem. Mal. Amb. Gıd. Tek. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. ve Gündoğdu Gıd. Mad. İth. İhr. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından düzenlen 2 adet proforma fatura sunmuş olup, söz konusu proforma faturaların altında Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.4 üncü maddesinde belirtilen meslek mensubu beyanının, kaşenin ve imzanın yer aldığı tespit edilmiştir.

İstekli, yemeklerin hazırlandığı yerden idarenin yemekhanelerine taşınması için kendi malı olan bir aracın kullanılacağını beyan etmiş olup, bu aracın yakıt giderlerini hesaplamak için mutfak ile idare yemekhaneleri arasındaki mesafe ve aracın ortalama yakıt tüketimi üzerinden bir hesaplama yapmıştır. Bu hesaplamada motorinin litre fiyatı 4,00 TL olarak hesaba dahil edilmiştir. İstekli tarafından bu giderin tevsik edilmesi için Petrol Ofisi A.Ş.’nin Kütahya ilinde geçerli perakende satış fiyatlarını gösterir çizelgeyi sunduğu anlaşılmıştır. Ancak istekli tarafından yapılan açıklamalar kapsamında işte kullanılacak aracın amortisman giderlerine ilişkin herhangi açıklama yapılmamıştır. Dolayısıyla, istekli tarafından araç giderlerine ilişkin olarak yapılan açıklamanın yeterli olmadığı anlaşılmıştır.

Öte yandan istekli teklif etmiş olduğu 971.600,00 TL üzerinden ‰ 0,5 oranında KİK payı, ‰ 4,95 oranında karar pulu ve ‰ 8,25 oranında damga vergisi hesaplamış ve bunu teklif fiyatına dahil etmiştir.

İsteklinin, besin zehirlenmelerine karşı üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortası giderlerini tevsik etmek için Berdan Doğan Sig. Ar. Hiz. Ltd. tarafından düzenlen bir adet proforma fatura sunduğu, söz konusu proforma faturanın altında Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.4 üncü maddesinde belirtilen meslek mensubu beyanının, kaşenin ve imzanın yer aldığı tespit edilmiştir.

Dolayısıyla Harput İaşe İnş. Tur. Gıd. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamaları üzerinde yapılan inceleme neticesinde, personelin giyim giderleri, tek kullanımlık kap giderleri ve işte kullanılacak aracın amortisman giderleri için bedel öngörmediği anlaşıldığından, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır.

2 ) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kanunun “İdareye şikâyet başvurusu” başlıklı 55 inci maddesinde;“Şikâyet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır. İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi ilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihte başlar.” hükmü yer almaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 55 inci maddesinde; idareye şikâyet süresinin ihale süreci içerisinde şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren anılan Kanunun 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün olduğu, idarenin şikâyetin verilmesini izleyen on gün içinde gerekçeli bir karar alması gerektiği, belirtilen süre içinde bir karar alınmaması veya süresinde alınan kararın uygun bulunmaması durumunda karar verme süresinin bitimini veya kararın bildirimini izleyen on gün içinde Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Bahse konu ihalenin 17.11.2011 tarihinde yapıldığı tespit edilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7 inci maddesinin 5 inci fıkrasında yer alan“İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır.” hüküm ile anılan Yönetmeliğin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57 nci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan;“Hazır bulunanlar önünde yapılan ilk oturumda, sunulan zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar ile işin yaklaşık maliyeti duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.” hükmü dikkate alındığında; 17.11.2011 ihale tarihinde yaklaşık maliyetin açıklanması zorunlu olduğundan, başvuru sahibinin yaklaşık maliyete ilişkin iddiaları için, şikâyete konu işlemin farkına varılma tarihi olarak, ihale tarihinin dikkate alınması gerekmektedir.

Başvuru sahibinin yaklaşık maliyetin açıklandığı tarihten itibaren 10 gün içerisinde idareye şikâyet başvurusunda bulunması gerekirken, bu süre geçtikten sonra idareye 08.12.2011 tarihinde şikâyet başvurusunda bulunduğu anlaşıldığından, başvuru sahibinin yaklaşık maliyete ilişkin iddialarının süre yönünden reddi gerekmektedir.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki aykırılıklar tespit edilmiştir:

4734 sayılı Kanunun aşırı düşük teklifler başlıklı 38 nci maddesine göre ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanunun 37 nci maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların verilen hizmetin ekonomik olması, teklif sahibinin hizmetin temini işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen hizmet işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendirileceği hüküm altına alınmıştır. Benzer düzenlemeler Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde de bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamasını düzenleyen 79.4 üncü maddesinde ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan hizmet alımı ihalelerinin durumu açıklanmış ve ihale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dâhil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesinin yapılacağı; 4734 sayılı Kanun’un 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama isteneceği; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kâr hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği açıklaması yapılmıştır.

İhale konusu“DPÜ Merkezi Birimler Öğrencileri İçin Her Türlü Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Taşıma, Dağıtma ve Sonrası Hizmet Alımı” işinin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet işi olduğu, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerine yönelik olarak aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla Kurum tarafından ikincil mevzuatta belirlenmiş bir sınır değer veya sorgulama kriteri bulunmamakla beraber, kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi yönünde oluşturulan kararlar istikrar kazanmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin 3 üncü bendinde yer alan; “Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. ...” hükmü gereğince; hizmet alımı ihalelerinde yaklaşık maliyetin içerisindeki kâr ve genel giderlere ilişkin tutarın en fazla % 20 olarak belirlenmesi gerektiği, idarece hazırlanan yaklaşık maliyet tutarındaki (1.176.000,00 TL) kâr oranı bilinemediğindan mevzuat gereğince en fazla öngörülen % 20 kâr ve genel giderler tutarının çıkarılması ile ulaşılan kârsız yaklaşık maliyetin (1.176.000,00 / 1,20 =) 980.000,00 TL dikkate alınarak bu tutarın altında teklif sunan isteklilere aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması, üzerinde teklif sunan isteklilere ise sorgulama yapılmaması gerektiği anlaşılmıştır. Buna göre 1.047.200,00 TL tutarında teklif sunan Cihan Yemek San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin aşırı düşük olmadığı ve kendisinden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmemesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Harput İaşe İnş. Tur. Gıd. İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve Cihan Yemek San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Kazım ÖZKAN

Başkan V.

II. Başkan

Ali Kemal AKKOÇ

Kurul Üyesi Ali KAYA

Kurul Üyesi Bahattin IŞIK

Kurul Üyesi

Hakan GÜNAL

Kurul Üyesi Adem KAMALI

Kurul Üyesi Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

Karşı Oy:

KARŞI OY

Başvuru sahibi tarafından itirazen şikayet dilekçesinde özetle;“………ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetten %21,04 oranında düşük olduğu, bu bedel ile işin kaliteli ve eksiksiz olarak yerine getirilmesinin mümkün olmadığı, ihale komisyonunca verilen kararın kısa vadede avantaj gibi görünse de uzun vadede hizmetin aksamasına neden olacağı, bu nedenle ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesi uyarınca değerlendirilmesi gerektiği” iddiasına yer vermiştir.

İncelemeye konu ihale; Her Türlü Malzeme Dahil Yemek Pişirme, Taşıma, Dağıtma ve Sonrası Hizmet Alım işi olup,idarece yaklaşık maliyetin piyasa araştırmaları ve birim fiyatlar esas alınarak toplam 1.176.000,00 TL olarak belirlendiği, bahse konu ihaleye 4 isteklinin katıldığı, ihaleye teklif veren isteklilerin aşırı düşük sorgulamaya tabi tutulduğu ve ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin 971.600,00 TL bedel karşılığında Harput İaşe İnş. Tur. Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’ninüzerinde bırakıldığı, görülmüştür.

4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde;“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.

Bahse konu madde hükmünden, ihale komisyonunun, yaptığı değerlendirme neticesinde geçerli olduğunu tespit ettiği tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklileri tespit edeceği ve tespit edilen bu teklifleri reddetmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutacağı anlaşılmaktadır.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük teklif sorgulamasının Kamu İhale Genel Tebliğinin“teklif fiyata dahil masraflar” ve“aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesini” düzenleyen maddeleri ile idari şartnamenin“teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı maddesindeki düzenlemelerin esas alınarak yapılması gerekmektedir. Bu ihalelerde, aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda belgelere dayalı yazılı açıklama yapmayan veya ihale komisyonunca açıklamaları yetersiz bulunan isteklilerin teklifleri ile teklif edilmesi gereken asgari işçilik maliyetini karşılamayan teklifler gerekçesi belirtilmek suretiyle reddedilecektir. Ancak şikayet başvurusuna konu hizmetin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alım ihalesi olmaması nedeniyle aşırı düşük değer tespitine yönelik bir modül bulunmamakta olup, ihale konusu hizmetin maliyet unsurlarının, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında olduğu gibi önceden belirlenen nitelikte olmadığı görülmektedir. Bu durumda, ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olarak hizmetin ifası için her isteklinin basiretli tacir olma yükümlülüğü gereğince kendi organizasyon yapısı, kullanacağı makine ekipmanın özellikleri, malzeme teminindeki kendine özgü koşulları vb. unsurları dikkate alarak teklif fiyatını belirlemesi gerekmektedir.

İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işi olmadığı, geçerli tekliflerin tamamının yaklaşık maliyetin altında olmakla birlikte yaklaşık maliyete ve birbirlerine göre aşırı düşük olmadığı, en düşük teklifin bile diğer tekliflere göre aşırı düşük olarak değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, idarece hiçbir isteklinin teklifine ilişkin olarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaksızın ihalenin karara bağlanması gerekmektedir.

Ayrıca, malzeme dahil yemek alım hizmetlerinde yemek bileşenlerini oluşturan girdilerin önemli bir kısmı yerel, mevsimsel ve iklim özelliklerine göre farklılıklar göstermekte, bir çok girdi müstahsilden doğrudan temin edilebilmektedir. Özellikle sebze meyve gibi girdilerin piyasa koşulları sebebiyle muhasebeleştirilmesinde karşılaşılan güçlüklerin aşırı düşük teklif sorgulamasında ispat için aranılan belgelere yansıtılmasında isteklilerin önünde önemli bir engel teşkil edeceği düşünülmektedir. Kamu İhale Kurumu tarafından personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımları için aşırı düşük sınır değerin tespiti ve sorgulanması konusunda bir kriter belirlenmediği hususu göz önüne alındığında, şikayete konu ihalede aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasının objektif kriterlerinin var olmadığı düşünülmektedir.

Yukarıda açıklandığı üzere, incelemeye konu ihalede aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaması gerektiği yönündeki düşüncemizle, Kurul kararına katılmıyoruz.

Ali Kemal AKKOÇ Adem KAMALI

Kurul Üyesi Kurul Üyesi