KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2011/023

Gündem No : 15

Karar Tarihi : 17.03.2011

Karar No : 2011/UH.III-1023

Şikayetçi:

Aksal İnş. Taah. Turizm Mak. Akaryakıt Ürün Otom. Teks. Tarım Orman İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti., Av.Hüseyin Çınar Tunus Caddesi No: 85/9 Kavaklıdere / Ankara

İhaleyi yapan idare:

Mersin Büyükşehir Belediyesi Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı, Siteler Mah. Otogar Karşısı Makine İkmal Sahası İçi Akdeniz / Mersin

Başvuru tarih ve sayısı:

23.02.2011 / 10427

Başvuruya konu ihale:

2010/560520 İhale Kayıt Numaralı "Çöp Transfer İstasyonu ve Düzenli Çöp Depolama Alanı İşletme ve Çöp Nakli Hizmet Alımı" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

16.03.2011 tarih ve B.07.6.KİK.0.71.00.00-101.04-.H.[06.50].(0075)./2011-15E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından 05.01.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Çöp Transfer İstasyonu ve Düzenli Çöp Depolama Alanı İşletme ve Çöp Nakli Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Aksal İnş. Taah. Turizm Mak. Akaryakıt Ürün Otom. Teks. Tarım Orman İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 08.02.2011 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 14.02.2011 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 23.02.2011 tarih ve 10427 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 23.02.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1) Başvuruya konu ihalenin kesinleşen ihale kararı ile üzerlerinde bırakıldığının bildirildiği, ancak Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti’nin idareye itirazı üzerine ihale kararının değiştirilerek ihalenin bu istekli üzerinde bırakıldığı, kendilerinin de ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklif sahibi oldukları; ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin ihale konusu işe uygun olmadığı,

2) İhale konusu işin yaklaşık maliyetinin 2.031.977,70 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin karsız yaklaşık maliyetin altında olduğu, bu nedenle aşırı düşük olduğu

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu işin adının“Çöp Transfer İstasyonu ve Düzenli Çöp Depolama Alanı İşletme ve Çöp Nakli Hizmet Alımı”; miktarı ve türünün de“360 Gün, Günlük Ortalama 850 Tondan Toplam 306.000 Ton Çöp” olduğu belirtilmiş olup anılan şartnamenin 19 uncu maddesinde isteklilerin tekliflerini, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden verecekleri, ihale sonucu, ihale üzerine bırakılan istekliyle her bir iş kaleminin miktarı ile iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan toplam bedel üzerinden teklif birim fiyat sözleşme imzalanacağı düzenlenmiştir.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde, 10.01.2011 tarihli ihale komisyonu kararı ile, ihalenin Aksal İnş. Taah. Turizm Mak. Akaryakıt Ürün Otom. Teks. Tarım Orman İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti üzerinde bırakıldığı, Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti’nin sunmuş olduğu Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen “Çöp Transfer İstasyonundan Sofulu Deponi Alanına Çöpün Nakli ve Nakledilen Çöpün Rehabilitasyon İşlemi için Araç Kiralaması Hizmet Alımı İşi”ne ilişkin 15.02.2010 tarih ve 15/1-804 sayılı iş deneyim belgesinin, ihale konusu iş veya benzer iş tanımına uygun olmadığı, bu nedenle teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı tespit edilmiştir. Kesinleşen ihale kararının isteklilere bildirimini müteakip, Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti tarafından 13.01.2011 tarihinde sunmuş oldukları iş deneyim belgesine konu işin ihale dokümanında belirtilen benzer iş tanımına uygun olduğu ve tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle idareye şikayet başvurusunda bulunulduğu, şikayet başvurusunun değerlendirilmesi için idarece söz konusu iş deneyim belgesini düzenleyen idare olan Adana Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Fen İşleri Dairesi Başkanlığından tamamlayıcı ve açıklayıcı belgelerin istendiği, Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından 20.01.2011 tarihli yazı ile söz konusu iş deneyim belgesine konu ihaleye ilişkin ihale ilanı, idari şartname ve teknik şartnamenin gönderildiği, gönderilen bilgi ve belgelerin görevlendirilen bir raportör vasıtasıyla incelenmesi neticesinde, idarece Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti tarafından sunulan iş deneyim belgesinin ihale dokümanında belirtilen benzer iş tanımına uygun olduğuna ve düzeltici işlem tesis edilerek 25.01.2011 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti üzerinde bırakılmasına karar verildiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan istekli olan Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti’nin sunmuş olduğu, Adana Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen 15.02.2010 tarih ve 15/1-804 sayılı iş deneyim belgesi incelendiğinde işin adının, “Çöp Transfer İstasyonundan Sofulu Deponi Alanına Çöpün Nakli ve Nakledilen Çöpün Rehabilitasyon İşlemi için Araç Kiralaması Hizmet Alımı İşi; işin tanımının, “Çöp transfer istasyonundan idare malı semitraylerle preslenen çöpün çekiciler vasıtası ile Sofulu Depo alanına nakledilmesi ve nakledilen çöpün rehabilitasyon işlemi için idare malı stabilize ocağından malzeme çekilerek çöp sahasında düzenli olarak depolanan çöplerin iş makineleri vasıtasıyla serilmesi, üzerinin kapatılması ile atık su arıtma tesisi çökeltme havuzunun temizlenmesi ve bakımının yapılması hizmet alımı işi”, belge tutarının ise 7.670.394,27 TL olduğu tespit edilmiştir. 5

Söz konusu iş deneyim belgesine konuÇöp Transfer İstasyonundan Sofulu Deponi Alanına Çöpün Nakli ve Nakledilen Çöpün Rehabilitasyon İşlemi için Araç Kiralaması Hizmet Alımı ihalesine ilişkin olarak Adana Büyükşehir Belediyesince gönderilen ihale dokümanı incelendiğinde, işe ilişkin teknik şartnamenin sadece araç kiralama işini içermediği, iş kapsamında çöplerin nakledilmesi, çöplerin rehabilitasyon işlemi için düzenli olarak depolanması, depolanan çöplerin serilmesi, üzerlerinin kapatılması, çöplerin gaz çıkışının sağlanması için drenaj bacası yapılması, atıksu arıtma tesisi ile çökeltme havuzunun temizlenmesi ve bakımının yapılmasının da yer aldığı görülmüştür.

İdari şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7 nci maddesinin 6 ncı bendinde; “Çöp transfer istasyonu işletmesi veya düzenli çöp depolama alanı işletmesi hizmet işini tamamlamış örnek uygulamalar benzer iş olarak kabul edilecektir” düzenlemesi yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde benzer iş;“İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işler” olarak tanımlanmıştır.

Aktarılan mevzuat hükmü ve yapılan tespitler çerçevesinde, idarece yapılan benzer iş belirlemesinin ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu iş bitirme belgesine konu işi de kapsadığı, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu iş bitirme belgesinin sadece araç kiralama işine ilişkin olmadığı, bu haliyle ihale konusu iş için belirlenen benzer iş tanımına uygun olduğu, bu nedenle de idarece düzeltici işlem tesis edilerek ihalenin Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti üzerinde bırakılmasında mevzuata aykırılık olmadığı ve başvuru sahibinin bu konudaki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

Başvuruya konu ihalede, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin 2.031.977,70 TL olduğu, yaklaşık maliyetin bileşenleri incelendiğinde, her bir yaklaşık maliyet kalemi için % 25 oranında kar ve genel gider öngörülerek kar dahil olacak şekilde hesaplandığı, yaklaşık maliyetten % 25 oranındaki kar ve genel giderler düşüldüğünde, karsız toplam yaklaşık maliyetin 1.523.983,28 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin 1.298.124,00 TL teklif verdiği görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “ …Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir...” açıklaması yer almaktadır.

Söz konusu açıklama gereğince, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan işlerde karsız yaklaşık maliyetin altındaki tekliflerin aşırı düşük olarak kabul edilmesinin zorunlu olmadığı anlaşılmaktadır.

İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir iş olduğu, bu nedenle de idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti üzerinde bırakılarak sonuçlandırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9 uncu maddesinde;

…“Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.”… hükmü yer almaktadır.

Aktarılan mevzuat hükümleri ve tespitler çerçevesinde, idarece yaklaşık maliyet hesaplanırken Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinde belirlenen üst sınırın aşılarak kar oranının % 25 olarak tespit edildiği anlaşılmakla birlikte, bu durumun ihalenin esasını etkileyecek nitelikte olmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Ali Kemal AKKOÇ

II. Başkan

Ali KAYA

Kurul Üyesi Bahattin IŞIK

Kurul Üyesi Hakan GÜNAL

Kurul Üyesi

Kazım ÖZKAN

Kurul Üyesi Adem KAMALI

Kurul Üyesi Abdullah DÜNDAR

Kurul Üyesi

Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

Karşı Oy:

KARŞI OY

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5. maddesinin 1. fıkrasında; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

9. maddesinde;“Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü yer almaktadır.

Hizmet Alamı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8. maddesinde;

“(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

(2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

c) İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

d) İhale konusu işe ilişkin olarak Bütçe Uygulama Talimatlarında ve/veya Sağlık Uygulama Tebliğinde yer alan fiyatlardan KDV veya farklı nitelikteki diğer giderler indirilmek suretiyle bulunan fiyatlar,

Esas alınır.

(3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.

(5) Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

“Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9. maddesinin 3. Fıkrasında ise;“Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı ekleneceği”hükmü yer almaktadır.

İdarenin incelemeye konu ihaleye ilişkin olarak yaklaşık maliyeti oluşturmak üzere fiyat analizi verilerinden faydalandığı ve fiyat analizleri verileri başlıklı tabloda müteahhit kârı olarak %25 oranının belirtildiği anlaşılmıştır.

Kamu İhale Mevzuatında, idarelerce hesaplanan yaklaşık maliyetin; ihale konusu iş için öngörülecek ödenek tutarının belirlenmesi, ihale sürecinde istekliler tarafından sunulan tekliflerin fiyat yönünden uygunluğunun değerlendirilmesi ve aşırı düşük teklif sınır değerinin belirlenmesi aşamalarında oldukça önemli bir parametre olduğu ortadadır. Bu nedenle, idareler tarafından yaklaşık maliyetin doğru, tutarlı bir şekilde ve titizlikle hesaplanması gerekmektedir.

İncelemeye konu ihalede; idarece hazırlanan yaklaşık maliyete % 25 oranında yüklenici kârı ilave edildiği, bununda yukarıda belirtilen mevzuat hükmüne aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede “ihalenin iptaline” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle,“ itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyorum.

Adem KAMALI

Kurul Üyesi

KARŞI OY

İncelemeye konu ihalede;

Başvuru sahibinin 2. iddiasına ilişkin olarak: ihale konusu işin yaklaşık maliyetinin 2.031.977,70 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin karsız yaklaşık maliyetin altında olduğu, bu nedenle aşırı düşük olduğu iddia edilmektedir.

4734 sayılı Kanun’un 38. maddesi uyarınca; ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37. maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendireceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4.2.19.maddesinde; personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarına ilişkin aşırı düşük teklif sorgulamasında, sözleşme giderleri ve genel giderlerin % 3 oranında hesaplanması söz konusu olmayacağı, sözleşme giderleri ilgili mevzuatına göre hesaplanmak suretiyle aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap verileceği ve tekliflerin değerlendirileceği, 79.5.maddesinde ise; aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin tekliflerinin gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedileceği açıklamasına yer verilmiştir.

Anılan Kanun ve Tebliğ’de yer alan açıklamadan, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet ve diğer tekliflerle kıyaslandığında aşırı düşük olarak belirlenen tekliflerin, reddedilmeden önce aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacağı, anılan mevzuat hükümleri uyarınca aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin olarak, isteklilerden teklif bileşenleri ile ilgili açıklama talebinde bulunulacağı ve bu açıklamalarını belgeye dayandıracakları, aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin olarak isteklilerce yapılan açıklamaların ihale komisyonunca değerlendirilmesi sonucunda, ihale konusu işin yapılabilmesi çerçevesinde yeterli görülen isteklilerin tekliflerinin kabul edileceği, bu nedenle Kamu İhale Mevzuatının, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi konusunda, kamu hizmetinin idari ve mali gereklerine aykırı kullanılmamak koşuluyla idareye takdir yetkisi verdiği, ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı anlaşılmaktadır.

İncelemeye konu ihalede, ihale konusu işin adının;“Çöp Transfer İstasyonu ve Düzenli Çöp Depolama Alanı İşletme ve Çöp Nakli Hizmet Alımı” olduğu, yaklaşık maliyetin (%25 kâr dahil) 2.031.977,70 TL olarak belirlendiği, 2 adet ihale dokümanı satın alındığı ve 2 istekli tarafından teklif mektubu sunulduğu, ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda, ihalenin 1.298.124,00 TL fiyat teklifinde bulunan isteklinin üzerinde bırakıldığı, 1.597.302,00 TL fiyat teklifinde bulunan isteklinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin kârsız yaklaşık maliyetin altında kaldığı anlaşılmıştır.

Anılan Kanun hükmü gereğince, idareler tarafından tekliflerin değerlendirilmesinde; isteklilerce sunulan tekliflerin birbiri ile ve yaklaşık maliyetle kıyaslanarak teklifi aşırı düşük olanların belirleneceği hüküm altına alınmış olup, bu belirleme yapılırken ihale konusu işin niteliği ve niceliği konusunda herhangi bir belirlemeye gidilmediği anlaşılmıştır.

Diğer taraftan, başvuru sahibinin 2. iddiasına ilişkin olarak, anılan Kurul kararında;“…Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “ …Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir...” açıklaması yer almaktadır. Söz konusu açıklama gereğince, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan işlerde karsız yaklaşık maliyetin altındaki tekliflerin aşırı düşük olarak kabul edilmesinin zorunlu olmadığı anlaşılmaktadır.

İhale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir iş olduğu, bu nedenle de idarece aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti üzerinde bırakılarak sonuçlandırılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. …” ifadelerine yer verilmiştir.

Anılan Kanun ve ilgili mevzuatı uyarınca bir teklifin aşırı düşük teklif olarak nitelendirilebilmesi, sadece ihale konusu işin türüne bağlı olmayıp, ihale konusu işin türü her ne olursa olsun, teklif fiyatlarının birbirleri ile kıyaslanması ve idarece tespit edilen yaklaşık maliyetin dikkate alınması gerekmektedir.

Bir başka anlatımla, 4734 sayılı Yasadaki tekliflerin, diğer tekliflere ve yaklaşık maliyete göre aşırı düşük olanların idarece belirleneceğine ilişkin hüküm, birbirlerine yakın ancak yaklaşık maliyetin çok altındaki tekliflerin aşırı düşük olarak belirlenemeyeceği olarak değerlendirilemez. Böyle bir durumda öncelikle yaklaşık maliyetin doğru hesaplanıp hesaplanmadığının idarece irdelenmesinin gerektiği, bir yanlışlık yok ise idarece yaklaşık maliyette öngörülen kâr oranı da dikkate alınarak ( Hizmet Alımları İhaleleri Uygulama Yönetmeliği uyarınca kâr oranı en fazla % 20 olabilir) tekliflerin aşırı düşük olanlarının belirlenmesi gerektiği açıktır. Bu konuda idarelerin geniş takdir yetkilerinin olduğunu düşünmek öncelikle yaklaşık maliyetin hesaplanması ve bu değere bağlı olarak belirlenen ihaleye katılım yeterliklerinin güvenirliğini zedeleyecektir.

Bu itibarla, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8. maddesi uyarınca piyasa araştırmasına ve KİK işçilik modülüne dayalı olarak oluşturulduğu anlaşıldığından, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin 2.031.977,70 TL olduğu, yaklaşık maliyetin bileşenleri incelendiğinde her bir yaklaşık maliyet kalemi için % 25 oranında kâr ve genel gider öngörülerek kâr dahil olacak şekilde hesaplandığı, yaklaşık maliyetten % 25 oranındaki kâr ve genel giderler düşüldükten sonra hesaplanan 1.523.983,28 TL’likkârsız yaklaşık maliyetin altında kalan ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif fiyatı (1.298.124,00 TL) ile ihale konusu işin yapılabilirliği hususunda tereddüt oluşmuştur.

Öte yandan; Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9. maddesinde;“…. Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 20 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur.”… hükmü yer almaktadır.

Anılan Yönetmelik hükmü uyarınca, idarece yaklaşık maliyet hesaplanırken % 20 oranını aşmamak üzere yüklenici kârı öngörülebilecek iken, anılan Yönetmelik hükmüne aykırı olarak % 25 oranındayüklenici kârı öngörülmesi mevzuata aykırılık teşkil etmektedir. Ancak, her iki teklif tutarı da yaklaşık maliyetin altında kaldığından bu husus ihalenin sağlıklı sonuçlandırılmasına etki etmeyeceğinden esasa etkili bulunmamıştır.

Bu bağlamda, idarece ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif tutarı ile ikinci en avantajlı teklif ve yaklaşık maliyet karşılaştırıldığında, aralarındaki farkın makul karşılanamayacak düzeyde olduğu görülmektedir. Bu itibarla, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif tutarı, belirlenen yaklaşık maliyetin altında olduğundan, ihale konusu hizmetin önemi ve özelliği de dikkate alınarak, verilecek hizmetin kalitesi açısından, idari şartname ve teknik şartnamede belirtilen hususları karşılayıp karşılamadığı hususlarında, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan, ihalenin sonuçlandırılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; idarece ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin, aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutularak, ihale işlemlerine devam edilmesi gerektiğinden, “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyorum.

Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

KARŞI OY

İtirazen başvuru dilekçesinde; Başvuruya konu ihalenin kesinleşen ihale kararı ile üzerlerinde bırakıldığının bildirildiği, ancak Şahinoğulları Nak. Haf. İnş. Oto. Taah. Tic ve San. Ltd. Şti’nin idareye itirazı üzerine ihale kararının değiştirilerek ihalenin bu istekli üzerinde bırakıldığı, kendilerinin de ekonomik açıdan ikinci en avantajlı teklif sahibi oldukları; ancak ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu iş deneyim belgesinin ihale konusu işe uygun olmadığı,

İhale konusu işin yaklaşık maliyetinin 2.031.977,70 TL olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin karsız yaklaşık maliyetin altında olduğu, bu nedenle aşırı düşük olduğu iddialarına yer verilmiştir.

Mersin Büyükşehir Belediyesi Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından Çöp Transfer İstasyonu ve Düzenli Çöp Depolama Alanı İşletme ve Çöp Nakli Hizmet Alımı işinin Açık İhale Usulü ile ihaleye çıkarıldığı, yaklaşık maliyetin piyasa araştırmaları ve KİK işçilik modülü esas alınarak toplam 2.031.977,70 TL olarak belirlendiği;

4734 sayılı Kanun’un 38. maddesi uyarınca; ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37. maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendireceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif açıklamasını düzenleyen 79.4 üncü maddesinde ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan hizmet alımı ihalelerinin durumu açıklanmış ve ihale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dâhil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesinin yapılacağı; 4734 sayılı Kanun’un 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama isteneceği; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki tekliflerin aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyeceği açıklaması yapılmıştır.

Aktarılan mevzuattan hareketle, kamu ihale hukukunda aşırı düşük tekliflerin tespiti konusunda iki ölçüt bulunduğu, bunların yaklaşık maliyet ve ihaleye katılan diğer isteklilerin teklif bedelleri olduğu, bu nedenle ihale sürecinde oluşan serbest fiyat rekabeti sonucunda oluşan diğer fiyatlara göre aşırı derecede düşük olan ve ihale konusu hizmetin sözleşme hükümlerine uygun ifası konusunda tereddüt oluşturan tekliflerin sorgulanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Başvuruya konu ihalede, idarece hesaplanan yaklaşık maliyetin 2.031.977,70 TL olduğu, yaklaşık maliyetin bileşenleri incelendiğinde her bir yaklaşık maliyet kalemi için % 25 oranında kar ve genel gider öngörülerek kar dahil olacak şekilde hesaplandığı, yaklaşık maliyetten % 25 oranındaki kar ve genel giderler düşüldüğünde karsız toplam yaklaşık maliyetin 1.523.983,28 TL olduğu tespit edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde, düzenli çöp depolama alanına giren çöpün serilmesi, sıkıştırılması, üzerinin toprakla örtülmesi iş kalemi için 980.424,00 TL, transfer istasyonuna gelen çöplerin transfer araçlarına aktarılması depolama alanına nakli düzenli çöp depolama alanına giren çöpün serilmesi, sıkıştırılması, üzerinin toprakla örtülmesi iş kalemi için 306.000,00 TL, çöp sızıntı suyu nakliyesi iş kalemi için 9.000,00 TL, gaz bacalarının teşkili iş kalemi için 2.700,00 TL olmak üzere toplamda 1.298.124,00 TL teklif verdiği görülmüştür.

Yaklaşık maliyet hesabına dahil olan iş kalemlerinden çöp sızıntı suyu nakliyesi iş kalemi için idarece tespit edilen karsız yaklaşık maliyet 30.510,00 iken, ihale üzerinde bırakılan isteklinin söz konusu iş kalemi için 9.000,00 TL; gaz bacalarının teşkili iş kalemi için idarece hesaplanan yaklaşık maliyet de 7.162,42 TL iken, isteklinin bu iş kalemi için öngördüğü bedelin 2.700,00 TL olduğu tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde; “ …Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir...” açıklaması yer almaktadır. Söz konusu açıklama gereğince, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan işlerde karsız yaklaşık maliyetin altındaki tekliflerin aşırı düşük olarak kabul edilmesinin zorunlu olmadığı anlaşılsa da, idarenin bu yönde takdir hakkı bulunmaktadır.

Bu çerçevede, ihale konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olmadığı anlaşılmakla birlikte, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif cetveli incelendiğinde, teklif edilen bedelin idarece belirlenen karsız yaklaşık maliyetin 225.859, 28 TL altında olduğu, özellikle çöp sızıntı suyu nakliyesi ve gaz bacalarının teşkili iş kalemleri için idarece belirlenen karsız yaklaşık maliyet ile istekli tarafından teklif edilen bedel arasında önemli ölçüde fark bulunduğu, idarenin takdir hakkını ihale üzerinde bırakılan istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması yönünde kullanarak ihalenin sonuçlandırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımlarında aşırı düşük sorgulaması ile ilgili olarak Kurul’ca bir kıstas getirilmemiş olmakla birlikte, hizmet alım ihaleleriyle ilgili olarak azami % 20 oranında kar öngörülmesi şeklindeki genel düzenlemeden hareket edildiğinde, idarelerin yaklaşık maliyet hesap cetvelinde herhangi bir kar oranı belirlenmediği durumlarda, öngörülen yaklaşık maliyet tutarı içerisinde % 20 oranında kar payının varlığının kabulü gerekmektedir. yaklaşık maliyetin % 20 sinin 1.523.983,28 TL.’na karşılık geldiği tespit edilmiştir. Kurul tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasına gerek duyulmayan ihale üzerinde kalan isteklinin teklif ettiği bedel hem yaklaşık maliyete göre hem de diğer teklife göre aşırı düşük olduğundan, bu isteklinin teklif bedelinin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; inceleme konusu ihalede,“düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyorum.

Hakan GÜNAL

Kurul Üyesi