KAMU İHALE KURUL KARARI

Toplantı No : 2017/022

Gündem No : 39

Karar Tarihi : 03.05.2017

Karar No : 2017/UH.I-1279

Şikayetçi :

Temay Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Dış Ticaret Ltd. Şti. - Aydoğanlar Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı

İhaleyi Yapan Daire:

İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Genel Müdürlüğü

Başvuru Tarih ve Sayısı:

13.04.2017 / 22068

Başvuruya Konu İhale:

2017/55503 İhale Kayıt Numaralı "Sürücüsüz Araç Kiralama" İhalesi

TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER:

Başkan: Hamdi GÜLEÇ

Üyeler: II. Başkan Şinasi CANDAN, Osman DURU, Erol ÖZ, Köksal SARINCA, Dr. Ahmet İhsan ŞATIR, Hasan KOCAGÖZ, Mehmet ATASEVER, Oğuzhan YILDIZ

BAŞVURU SAHİBİ:

Temay Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Dış Ticaret Ltd. Şti. - Aydoğanlar Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığı,

Kazlıçeşme Mahallesi Prof. Muammer Aksoy Caddesi No: 5 Zeytinburnu/İSTANBUL

İHALEYİ YAPAN İDARE:

İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Genel Müdürlüğü,

Güzeltepe Mahallesi Alibey Caddesi No: 7 34060 Eyüp/İSTANBUL

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2017/55503 İhale Kayıt Numaralı “Sürücüsüz Araç Kiralama” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Genel Müdürlüğü tarafından 16.03.2017 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Sürücüsüz Araç Kiralama” ihalesine ilişkin olarak Temay Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Dış Ticaret Ltd. Şti. - Aydoğanlar Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. İş Ortaklığının 30.03.2017 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 04.04.2017 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 13.04.2017 tarih ve 22068 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 13.04.2017 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2017/940 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) Araç kiralama ihalelerine teklif verecek isteklilerin, idare tarafından talep edilmemiş olsa dahi Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayınlanan Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değerlerini teklif ekinde sunmaları gerektiği, Teknik Şartname’yi karşılayan araçlara ilişkin olarak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değerleri listesinde yer alan fiyatlarla isteklilerce sunulan teklif fiyatlarının uyumlu olup olmadığının ortaya konulmasının idarece zorunlu olduğu, söz konusu değerlendirme yapılmadığı takdirde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde yer alan saydamlık ve güvenilirlik ilkelerinin ihlal edileceği, başvuruya konu ihalede gerek ihale üzerinde kalan istekli gerekse de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin teklif ettiği araçlara ilişkin kasko değerlerinin teklif bedelleriyle uyumlu olmadığı,

2) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesi ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 56’ncı maddesi kapsamında ihale komisyonunca ihalenin birinci oturumunda düzenlenen “Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı” kendilerince talep edildiği halde söz konusu tutanak kendilerine verilmeyerek 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan saydamlık ve güvenilirlik ilkelerine aykırı hareket edildiği,

3) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 30, 36 ve 37’nci maddeleri ile Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 53’üncü maddesi bir arada değerlendirildiğinde ihalenin ilk oturumunda ihale komisyonu tarafından isteklilerce sunulan teklif mektuplarının sadece şekil unsurları bakımından incelenmesi gerektiği, teklif mektupları anılan mevzuat hükümlerine uygun olan isteklilerin birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu gerekçesiyle ilk oturumda elenemeyeceği, söz konusu işlemin ihalenin ikinci oturumu ile ilgili olduğu, başvuruya konu ihalede KZC İç ve Dış Ticaret A.Ş.nin teklif mektubunun ve geçici teminat mektubunun şekil unsurlarını haiz olduğu ve bu durumun da ihale komisyonunca tutanağa bağlandığı ancak bahsi geçen istekliye ait teklifin birim fiyat teklif cetvelinde hata bulunduğu gerekçesiyle Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.1 maddesi uyarınca hesaplanan sınır değer hesabında dikkate alınmamasının mevzuata aykırılık teşkil ettiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağının düzenlendiği görülmüştür.

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu hizmetin;

a) Adı: SÜRÜCÜSÜZ ARAÇ KİRALAMA

b) Miktarı ve türü: 997 Adet Muhtelif Özelliklerde Sürücüsüz Araç Kiralama

Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) Genel Müdürlüğü

ç) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler” başlıklı 28’inci maddesinin ikinci fıkrasında “(2) Yeterlik değerlendirmesi için istenecek belgelerin ve yeterlik değerlendirmesinde aranılacak kriterlerin, ihale veya ön yeterlik ilanı ile idari şartnamede veya ön yeterlik şartnamesinde ya da davet yazısında belirtilmesi zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Anılan hüküm çerçevesinde, başvuruya konu ihaleye ait ihale ilanının 4’üncü ve İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde ihaleye katılım ve yeterlik belgeleri düzenlenmiş olup, bu belgeler arasında Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan teklif edilen araçların kasko değerlerine ilişkin bir belgeye yer verilmediği görülmüştür.

İdari Şartname’nin “Tekliflerin sunulma şekli” başlıklı 22’nci maddesinde “22.1. Teklif mektubu ve geçici teminat da dahil olmak üzere ihaleye katılabilme şartı olarak bu Şartnamede istenilen bütün belgeler bir zarfa veya pakete konulur. Zarfın veya paketin üzerine isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ve ihaleyi yapan İdarenin açık adresi yazılır. Zarfın veya paketin yapıştırılan yeri istekli tarafından imzalanarak, mühürlenir veya kaşelenir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İncelenen ihalede, katılım ve yeterlik belgeleri arasında, teklif edilen araçların Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan kasko değerlerine ilişkin bir belgeye yer verilmediği ve bu konu kapsamında ihale dokümanına yönelik süresinde yapılan bir şikâyet başvurusunun da olmadığı göz önünde bulundurulduğunda, ihale dokümanın mevcut haliyle kesinleştiği anlaşılmış olup, başvuru sahibinin söz konusu belgenin idare tarafından talep edilmemiş olsa dahi sunulmasının zorunlu olduğuna ilişkin iddiası yerinde görülmemiştir.

Başvuru sahibinin, teknik şartnameyi karşılayan araçlara ilişkin olarak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değerleri listesinde yer alan fiyatlarla isteklilerce sunulan teklif fiyatlarının uyumlu olup olmadığının ortaya konulmasının idarece zorunlu olduğu, söz konusu değerlendirme yapılmadığı takdirde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde yer alan saydamlık ve güvenilirlik ilkelerinin ihlal edileceği, başvuruya konu ihalede gerek ihale üzerinde kalan istekli gerekse de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin teklif ettiği araçlara ilişkin kasko değerlerinin teklif bedelleriyle uyumlu olmadığı iddiasına ilişkin olarak yapılan incelemede ise,

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “…

Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak;

…

c) Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun olmaması, usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması veya şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit edilememesi veya itirazen şikayet başvurusuna konu hususun Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine,

karar verilir…” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında; “İdarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikayet başvurusuna konu edilemez.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurum tarafından yapılacak işlemler” başlıklı 12’nci maddesinin ikinci fıkrasında ise; “…İdareye başvuru konularının yanı sıra yeni konular da eklenerek Kuruma başvurulması halinde ise, itirazen şikayet başvurusunun incelenmesinde idareye başvuru konusu edilmeyen hususlar dikkate alınmaz.” açıklaması bulunmaktadır.

Başvuru sahibinin yukarıdaki iddiasında yer verilen hususların idareye yapılan şikâyet başvurusunda yer almadığı görülmekle beraber, idarenin, başvuru sahibinin şikayetine cevap yazısında “Ayrıca ihaleye ilişkin ihale dokümanı, Hizmet Alımı Yoluyla Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller ile 237 sayılı Taşıt Kanunu’na uygun olarak hazırlanmış olup gerekli kabullerde ihale dokümanında belirtildiği şekilde gerçekleştirilecektir.” hususlarına yer verildiğinden, başvuru sahibinin iddiaları bu çerçevede incelenmiştir.

17.03.2006 tarihli ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dâhil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağının düzenlendiği görülmüştür. Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamaları ihalelerinde idareler tarafından söz konusu değerin aşılıp aşılmadığının tespiti, istekliler tarafından teklif edilen aracın marka ve modeli ile kasko değerinin bilinmesi halinde söz konusu olabilecektir.

Ancak, başvuruya konu ihalenin ihale dokümanında, isteklilerden teklif edilen araçlara ve araçların kasko değerlerine ilişkin herhangi bir bilgi ve belge talep edilmediği görülmüştür. Sözleşme Tasarısı’nın “Diğer Hususlar” başlıklı 36’ncı maddesinde ise “Yüklenici firma, sözleşme aşamasında teklif ettiği araçların teknik kataloglarını İdareye sunacaktır.” düzenlemesine yer verildiği görülmüştür.

Bunun haricinde, idare tarafından ihale konusu araçların türlerine göre 6 ayrı Teknik Şartname hazırlandığı, bu şartnamelerde araçların teknik özelliklerine yer verildiği, ayrıca “Yüklenici, araçların İdare’ye teslimi sırasında araçlarla birlikte ruhsatları, kasko ve trafik sigortalarını ve kendisine ait olmayan araçlara ait kira sözleşmesinin aslını veya noter tasdikli suretlerini teslim edecektir. Bu belgelere sahip olmayan araçlar reddedilerek teslim alınmayacaktır.” ve “Yüklenici araçların tesliminden önce araçlara ait ruhsat ve sigorta poliçelerinin birer fotokopisinden meydana gelen bir klasör hazırlayacaktır. Bu klasörde teslim edilen araçların marka, model yılı, mal sahibi ve plaka bilgilerini kapsayan bir liste bulunacak olup, Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı Araçlar Şube Müdürlüğüne teslim edilecektir.” düzenlemelerinin yer aldığı görülmüştür.

Yukarıda belirtilen hususlar bir arada değerlendirildiğinde, ihale konusu araçların özelliklerine ilişkin düzenlemeye Teknik Şartname’de yer verildiği, isteklilerce teklif edilen araçlara ilişkin listenin teklif dosyası kapsamında sunulması gibi bir zorunluluğunun bulunmadığı, idare tarafından bu liste ile birlikte araçların ruhsat ve sigorta bilgileri gibi bilgilerin sözleşme aşamasında sunulmasının öngörüldüğü anlaşılmıştır. Bu düzenlemeler çerçevesinde, ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından, teklif edilen araçların listesi ve söz konusu araçların kasko bedellerine ilişkin bilgilerin sunulmadığı görüldüğünden, teklif edilen araçların aylık kiralama bedelinin, aracın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesi’nde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşıp aşmadığına ilişkin tespitin bu aşamada yapılabilmesinin mümkün olmadığı görülmüştür.

Bununla birlikte, ihale dokümanında yer alan düzenlemelerden anılan hususa ilişkin değerlendirmenin sözleşmenin yürütümü aşamasında gerçekleştirilebileceği, idarenin şikayete cevap yazısında da bu hususa yer verdiği, ayrıca ihale dokümanına yönelik süresinde yapılan bir şikâyet başvurusunun olmadığından isteklilerce dokümanın mevcut haliyle kabul edilerek teklif verdiği, dolayısıyla yüklenici tarafından temin edilecek araçların, ihale dokümanında yer verilen düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu, aksi durumda idarece gerçekleştirilecek yaptırım hükümlerinin çok açık olduğu, bu itibarla, başvuru sahibinin iddia konusu ettiği hususlara ilişkin kontrolün sözleşmenin uygulanması aşamasında gerçekleştirileceği anlaşıldığından, başvuru sahibinin bu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

2. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 56’ncı maddesinde “(2) Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı, başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerin her biri için ayrı sütun içerecek şekilde düzenlenir.

(3) Başvuru veya teklif zarfları, alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 30’uncu maddesinin 30.2.3 sayılı alt maddesinde; “İhale konusu işin yaklaşık maliyeti açıklandıktan sonra zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik olan veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ve teklif bedelleri açıklanarak tutanağa bağlanır. Düzenlenen bu tutanaklar ihale komisyonunca imzalanır ve ihale komisyon başkanı tarafından onaylanmış bir sureti isteyenlere imza karşılığı verilir.” şeklinde düzenlemeye yer verildiği görülmüştür.

Anılan düzenlemelerden, ihale komisyonu tarafından, aday veya isteklilerce sunulan belgelerin tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğunun, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı’nda her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterileceği ve bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretlerinin isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturumun kapatılamayacağı anlaşılmaktadır.

Başvuruya konu ihalenin 16.03.2017 günü saat 15:00’da yapıldığı, ihale işlem dosyası içerisinde yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, İhale Teklif Zarflarının İhale Komisyonunca Teslim Alındığına Dair Tutanak’ın, İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlara İlişkin Tutanak’ın, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı’nın ve Uygun Olmayan Belgelerin Uygun Sayılmama Gerekçelerine İlişkin Tutanak’ın ihale tarihi olan 16.03.2017 tarihinde saat 15:00’da düzenlendiği ve ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalandığı görülmüştür.

İdarenin, başvuru sahibinin şikayet başvurusuna cevap yazısında “Oturum kapatılmadan önce de gerek firmanız yetkilisi gerekse ihaleye iştirak eden kişiler tarafından herhangi bir tutanak talep edilmemiş ve oturum kapatılmıştır.” hususlarına yer verildiği, bunun dışında ihale işlem dosyasında, başvuru sahibince Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı’nın talep edildiği ile ilgili herhangi bir bilgiye ulaşılamamasının yanı sıra zarf açma ve belge kontrol tutanağının temin edilip edilmemesi durumunun başvuru sahibinin şikayet hakkını ortadan kaldırmayacağından hareketle, başvuru sahibinin bu yöndeki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

3. Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 36’ncı maddesinde “Teklifler ihale dokümanında belirtilen ihale saatine kadar idareye verilir. İhale komisyonunca ihale dokümanında belirtilen saatte kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla tespit edilerek, hazır bulunanlara duyurulur ve hemen ihaleye başlanır. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. 30 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ile teklif fiyatları ve yaklaşık maliyet tutarı açıklanır. Bu işlemlere ilişkin hazırlanan tutanak ihale komisyonunca imzalanır. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37’nci maddesinde “İhale komisyonunun talebi üzerine idare tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebilir. Ancak bu açıklama, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmez ve yapılmaz.

Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir. Ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan istekliler değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

Anılan Kanun’un “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 56’ncı maddesinde “(1) Ön yeterlik ve yeterlik başvuruları ile tekliflerin alınması ve açılmasına ilişkin işlemler; Kanun, bu Yönetmelik ve tip şartnamelerde belirtilen hükümler çerçevesinde standart formlar kullanılarak gerçekleştirilir.

(2) Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı, başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerin her biri için ayrı sütun içerecek şekilde düzenlenir.

(3) Başvuru veya teklif zarfları, alınış sırasına göre incelenir. Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerde teklif zarfları açılmadan önce, pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ise son yazılı fiyat tekliflerinin verildiği oturumda yaklaşık maliyet açıklanır. Zarflardan uygun olanların açılması ve belge kontrolünün yapılması aşamasında, aday veya isteklilerce sunulan belgeler tek tek kontrol edilerek hangi belgelerin sunulduğu, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında her belge için açılmış bulunan sütunlara kaydedilerek gösterilir. İhale usulüne göre ilgili oturumda istekliler ve teklif ettikleri fiyatlar duyurularak tutanak düzenlenir. Bu tutanakların komisyon başkanınca onaylanmış suretleri, isteyenlere imza karşılığı verilmeden oturum kapatılamaz.

(4) Başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler idarelerce tamamlatılamaz.

(5) Başvuru ve teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuru veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.

(6) İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, son başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin son başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını göstermesi gereklidir.

(7) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

“Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 58’inci maddesinde “(1) Teklifler; Kanun, bu Yönetmelik ve tip şartnamelerde belirtilen esaslar çerçevesinde standart formlar kullanılarak değerlendirilir.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde;

“79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.

79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.

79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;

SD: Sınır değeri,

YM: Yaklaşık maliyeti,

n : İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan isteklilerin teklif sayısını,

T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan isteklilerin teklif bedellerini,

R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Tekliflerin alınması ve açılması” başlıklı 30’uncu maddesinde “…

30.2. İhale komisyonunca, tekliflerin alınması ve açılmasında aşağıda yer alan usul uygulanır:

…

30.2.2. İhale komisyonu teklif zarflarını alınış sırasına göre inceler. Bu incelemede, zarfın üzerinde isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu, ihaleyi yapan İdarenin açık adresi ve zarfın yapıştırılan yerinin istekli tarafından imzalanıp kaşelenmesi veya mühürlenmesi hususlarına bakılır. Bu hususlara uygun olmayan zarflar bir tutanakla belirlenerek değerlendirmeye alınmaz.

30.2.3. İhale konusu işin yaklaşık maliyeti açıklandıktan sonra zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır. İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik olan veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir. İstekliler ve teklif bedelleri açıklanarak tutanağa bağlanır. Düzenlenen bu tutanaklar ihale komisyonunca imzalanır ve ihale komisyon başkanı tarafından onaylanmış bir sureti isteyenlere imza karşılığı verilir.

30.2.4. Bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez. Teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler değerlendirilmek üzere ilk oturum kapatılır.” düzenlemesi,

“Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 31’inci maddesinde “31.1. Tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.

31.2. Teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde İdarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak İdare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir.

31.3. Bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde isteklilerce sunulan belgelerin, ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, isteklinin ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi durumunda kabul edilecektir.

31.4. Bu ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçilir.

31.5. Bu aşamada, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif alınan ihalede, birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Uygun olmadığı belirlenen teklifler ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” düzenlemesi,

“Sınır değer” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değer hesaplar.

33.2. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;

a) Verilen hizmetin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,

gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen teklifler, geçerli teklif olarak belirlenir. İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin sınır değerin altında olması durumunda kesin teminat 40.1 maddesinde yer alan hüküm uyarınca hesaplanan tutar üzerinden alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihaleye, 6 isteklinin teklif verdiği, 16.03.2017 tarihinde ihale komisyonu üyeleri tarafından düzenlenen Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı’nda KZC İç ve Dış Tic. A.Ş.nin teklif mektubuna ilişkin olarak “Uygun Değil” belirlemesinin yapıldığı, diğer istekliler tarafından sunulan teklif mektubu ve geçici teminatlarının “Uygun” olduğunun belirtildiği görülmüştür. 16.03.2017 tarihinde düzenlenen ve ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalanan Uygun Olmayan Belgelerin Uygun Sayılmama Gerekçelerine İlişkin Tutanak’ta, KZC İç ve Dış Tic. A.Ş.nin uygun sayılmayan belgesinin “Birim Fiyat Teklif Cetveli” olarak gösterildiği, uygun sayılmama gerekçesinin ise “İstekli tarafından sunulan birim fiyat teklif mektubunun eki olan birim fiyat teklif cetvelinin 3. ve 9. Kalemlerinde aritmetik hata olması ayrıca toplam tutarın da hatalı olması sebepleriyle birim fiyat teklif cetvelinin geçerli sayılmaması” olarak belirtildiği görülmüştür.

20.03.2017 tarihli ihale komisyonu kararında ise, istekli tarafından sunulan Birim Fiyat Teklif Mektubu ve mektubun mütemmim cüzü olan Birim Fiyat Teklif Cetveli üzerinde yapılan incelemede isteklinin Birim Fiyat Teklif Cetvelinin 3’üncü ve 9’uncu kalemleri için cetvele yazmış olduğu birim fiyat ile miktar çarpımının olması gereken tutardan farklı yazıldığı, bu hatanın Birim Fiyat Teklif Cetvelinin "Toplam Tutar'' satırına etki ettiği dolayısıyla Birim Fiyat Teklif Cetvelinin "Toplam Tutar" satırının da hatalı yazıldığı, İdari Şartname’nin "Tekliflerin değerlendirilmesi" başlıklı 31.1’inci maddesi “Teliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminat usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilir.” şeklinde olduğu, Birim Fiyat Teklif Cetveli, Birim Fiyat Teklif Mektubu'nun eki ve mütemmim cüzü olması sebebiyle Birim Fiyat Teklif Mektubu'nun da uygun olmadığının tespit edildiği belirtilerek İdari Şartnamenin 31.1. maddesi gereğince isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.

İhale işlem dosyasında yer alan belgelerin incelenmesi neticesinde, idarenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesinde yer alan hüküm gereği ilk oturumda ihaleye iştirak eden 6 (altı) isteklinin teklif dosyasında sunmuş olduğu teklif mektupları ve geçici teminatları incelediği ve 5 isteklinin sunmuş olduğu teklif mektupları ve geçici teminatları usulüne uygun olduğunu tespit ettiği, KZC İç ve Dış Tic. A.Ş.nin teklif mektubunu ise birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunması nedeniyle uygun kabul etmeyerek sınır değer hesaplamasını 5 isteklinin sunmuş olduğu teklif fiyatlarını dikkate almak suretiyle yaptığı, KZC İç ve Dış Tic. A.Ş.nin teklif fiyatını sınır değer hesaplamasında dikkate almadığı ve Kamu İhale Kurumu’nun internet sayfasında bulunan hizmet işlerinde sınır değer hesaplama modülünü kullanarak sınır değeri, 30.568.746,12 TL olarak hesapladığı görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde “78.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az % 70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu hizmetlerdir.” açıklaması yer almaktadır. Bu açıklama çerçevesinde, ihale konusu sürücüsüz araç kiralama işinin personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı olduğu ve sınır değerin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.1.2’nci maddesine göre hesaplanması gerektiği anlaşılmıştır. Anılan maddeden, ihalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan isteklilerin teklif bedellerinin dikkate alınarak sınır değerin hesaplanacağı anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesine göre, ihale komisyonunun ilk oturumda isteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığını ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığını kontrol edeceği, anılan Kanun’un 37’nci maddesine göre ise, ikinci oturumda ihale komisyonun, tekliflerin değerlendirilmesine geçip, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36’ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar vereceği, daha sonra ilk değerlendirme ve işlemler sonucunda belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesine geçip, isteklilerin ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine ve tekliflerin ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olup olmadığı ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığını inceleyeceği ve uygun olmadığı belirlenen isteklilerin teklifleri ile birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan teklifleri değerlendirme dışı bırakacağı anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede, Kamu İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacak ve geçerli teklifler tespit edildikten sonra sınır değer tutarı hesaplanacaktır.

İsteklilerin birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı hususu ise anılan Kanun’un 37’nci maddesi gereğince ikinci oturumda değerlendirilecek ve sınır değer hesabında bu değerlendirme dikkate alınmayacaktır. Dolayısıyla, birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunup bulunmadığına ilişkin değerlendirme ihalenin ilk oturumunda yapılmayacağından, ihale komisyonu tarafından KZC İç ve Dış Tic. A.Ş.nin teklif mektubunun birim fiyat teklif cetvelinde aritmetik hata bulunması nedeniyle uygun kabul edilmeyerek sınır değer hesaplanmasında bu isteklinin teklifinin dahil edilmemesinin mevzuata aykırı olduğu, sınır değer hesaplamasının KZC İç ve Dış Tic. A.Ş.nin teklifinin de dahil edilerek hesaplanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

26.01.2017 tarih ve 2017/DK.D-13 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı ile araç kiralama ihalelerinde “R” katsayısı 0,86 olarak belirlendiğinden bu katsayı kullanılarak ve söz konusu isteklinin teklif fiyatı olan 63.723.275,10 TL de dahil olmak üzere, ihalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminat mektubunun usulüne uygun olduğu anlaşılan 6 isteklinin teklifi dikkate alınarak, Kamu İhale Kurumu’nun internet sayfasında bulunan hizmet işlerinde sınır değer hesaplama modülünü kullanarak yapılan hesaplama sonucunda incelenen ihalede sınır değerin 34.030.641,90 TL olduğu hesaplanmıştır. İdare tarafından tekliflerin değerlendirilmesinin bu sınır değer üzerinden yapılarak ihale işlemlerine devam edilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla başvuru sahibinin bu iddiası yerinde görülmüştür.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalede sınır değerin 34.030.641,90 TL olarak kabul edilmesi ve idare tarafından tekliflerin değerlendirilmesinin bu sınır değer üzerinden yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun'un 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.

Hamdi GÜLEÇ

Başkan

Şinasi CANDAN

II. Başkan Osman DURU

Kurul Üyesi Erol ÖZ

Kurul Üyesi

Köksal SARINCA

Kurul Üyesi Dr. Ahmet İhsan ŞATIR

Kurul Üyesi Hasan KOCAGÖZ

Kurul Üyesi

Mehmet ATASEVER

Kurul Üyesi Oğuzhan YILDIZ

Kurul Üyesi