Toplantı No : 2014/011

Gündem No : 38

Karar Tarihi : 06.02.2014

Karar No : 2014/UH.II-785

Şikayetçi:

Zengi Temizlik Gıda İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti.- Salih Aktaş İnş. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi, ATATÜRK MAH. 19. SK. HASANZADE APT. A/BLOK KAT . 1 NO : 3 ŞANLIURFA

İhaleyi Yapan Daire:

Balçova Belediye Başkanlığı, Fevzi Çakmak Mah. Cengiz Topel Sok. No: 1 35330 İZMİR

Başvuru Tarih ve Sayısı:

20.01.2014 / 2289

Başvuruya Konu İhale:

2013/158158 İhale Kayıt Numaralı "Temizlik,Teknik,Sağlık Ve Büro Hizmetleri İçin 180 Kişi İle İşçilik Hizmet Alım İşi" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Balçova Belediyesi İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü tarafından 09.12.2013tarihinde açık ihale usulüile yapılan “Temizlik, Teknik, Sağlık ve Büro Hizmetleri İçin 180 Kişi İle İşçilik Hizmet Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Zengi Temizlik Gıda İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.- Salih Aktaş İnş. San. Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin 02.01.2014tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 08.01.2014tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 20.01.2014tarih ve 2289sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 20.01.2014tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2014/380sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1)Engelli işçi çalıştırılması nedeniyle ödenecek Hazine yardımı dikkate alınarak teklif ettikleri bedelin asgari işçilik maliyetinin altında kaldığı gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu,

2)Başvuru konusu edilen ihalenin süresinin 12 ay olduğu, Belediyeler Kanunu’nun 67’nci maddesi gereği bu sürenin ilk mahalli idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebileceğinin düzenlendiği, dolayısıyla 2014 yılı içinde en fazla 9 aylık olması gereken ihalenin bu haliyle Belediyeler Kanunu’na açıkça aykırı olduğuiddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1 ) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’ nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde,

“2.1.İhale konusu hizmetin;

a) Adı: TEMİZLİK, TEKNİK, SAĞLIK VE BÜRO HİZMETLERİ İÇİN 180 KİŞİ İLE İŞÇİLİK HİZMET ALIM İŞİ

b) Miktarı ve türü: Hizmetin miktarı ve türü ekte yer almaktadır.

c) Yapılacağı yer: BALÇOVA SINIRLARI” düzenlemesi,

Anılan Şartname’ nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde,

“25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, damga vergileri, karar pulu, KİK payı, ilgili mevzuat gereğince yapılacak ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir.

25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz.

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. İşin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

1- 1 Kişi Teknisyene asgari ücretin % 63 ü
2- 1 Kişi Birim Sorumlusu asgari ücretin % 92’si
3- 33 Kişi Usta işçiye asgari ücretin % 62’si
4- 1 Koordinatöre asgari ücretin % 253'ü
5- 30 Kişi İdari ve Büro Personeline asgari ücretin % 41'i
6- 11 Kişi Bina içi Temizlik İşçisine asgari ücretin % 59'u
7- 52 Kişi Kent Temizlik İşçisine asgari ücretin %70'i
8- 21 Kişi Araç sürücüsü Personele asgari ücretin % 47’i
9- 3 Kişi Binada Danışma görevlisi asgari ücretin % 41’ i
10-20 Kişi düz işçi asgari ücretin % 10'u
11-2 Kişi Mimar personele asgari ücretin % 109'u
12-1 Kişi Mühendis personele asgari ücretin %109'u
13-1Kişi Şehir Plancısı personele asgari ücretin %109'u
14-1 Kişi Tekniker personele asgari ücretin % 80'i
15-2 Kişi İş Mak.Operatörüne asgari ücretin % 70,i

25.3.2. Yemek, yol ve giyecek giderleri:

Yüklenici Büro personeline, Teknisyene, Teknikere, Koordinatöre, Mimar, Mühendis ve şehir plancısına çalıştırdığı her gün için 6.50- TL.,Temizlik İşleri Müdürlüğünde çalıştırdığı Kent temizliği personeli ,Fen İşleri Müdürlüğünde çalıştırdığı usta işçi,İş Mak.Operatörü, bina içi temizlik personeli, park ve bahçelerde çalıştırdığı işçilere fiilen çalıştıkları günler için 7,83-TL Brüt yemek ücreti , ayrıca çalıştırdığı her gün için 4,00- TL. Brüt yol ücreti çalışma günü brüt yol ücretlerini teklif fiyata dahil edilecektir.

Bu ücretler aylık 26 (yirmialtı) gün üzerinden hesaplanacak olup ayrıca bordrolarında gösterilecektir. Yemek ve yol ücretleri ihale süresince değişmeyecektir.

25.3.3. Bu madde boş bırakılmıştır.

25.3.4. Diğer giderler:

Kent temizliği işçilerine (52kişi) 2 takım kışlık elbise(iş pantolonu, ceket kot cinsinden), 2 takım yazlık elbise(iş pantolonu kot cinsinden, yakalı tişört),1 çift kışlık çizme,1 adet yağmurluk,1 adet yazlık şapka,1 adet kışlık şapka,1 çift kışlık çelik burunlu bot,1 çift yazlık çelik burunlu ayakkabı, haftada 3 adet (FPP1) ventilli toz maskesi (toplam yıllık 144 adet) ile haftada 1 çift eldiven (toplam yıllık 48 çift),reflektörlü yelek verilecektir.

Temizlik İşleri Müdürlüğünde çalışan şoförlere (14 kişi) ; 1 adet kışlık pantolon ve gömlek,1 adet yazlık pantolon ve gömlek,1 çift kışlık ayakkabı,1 çift yazlık ayakkabı olmak üzere kışlık kıyafetler ve yazlık kıyafetler sözleşmenin imzalanmasından 1 ay içerisinde giyilmek üzere verilecektir.

Fen İşleri Müdürlüğünde çalıştırılacak usta işçi ,İş Mak.Operatörü ile Park ,bahçe ve yeşil alanların temizlik, bakım hizmetlerinde çalıştırılacak işçi personele (55kişi) 2 takım kışlık elbise(iş pantolonu,ceket kot cinsinden),2 takım yazlık elbise(iş pantolonu kot cinsinden,yakalı tişört),1 çift çizme,1 adet yağmurluk,1 adet yazlık şapka,1 adet kışlık şapka,1 çift kışlık çelik burunlu bot,1 çift yazlık çelik burunlu ayakkabı,haftada 1 çift eldiven ile park ,bahçe ve yeşil alanların temizlik,bakım hizmetlerinde çalıştırılacak olan personele reflektörlü yelek verilecektir.

Hizmet binasında çalıştırılacak olan şoför personele (7 kişi) 1 adet kışlık pantolon ve gömlek,1 adet yazlık pantolon ve gömlek,1 çift kışlık ayakkabı,1 çift yazlık ayakkabı verilecektir.

Hizmet binasında çalıştırılacak temizlik personeline (11 kişi) 1 adet kışlık pantolon ve tişört,1 adet yazlık pantolon ve tişört,1 çift kışlık ayakkabı (spor),1 çift yazlık ayakkabı (spor)verilecektir.

Hizmet binamızda çalıştırılacak Danışma personeline (3 kişi) 1 adet kışlık takım elbise(ceket,pantolon ),1 adet yazlık takım elbise( ceket,pantolon ),1 adet kışlık uzun kollu gömlek,1 adet yazlık kısa kollu gömlek verilecektir.

Giyim yardımı yapılacak olan personelin tüm kıyafetleri tutanakla müdürlüklerine teslim edilecektir.

25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir.

25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir.

%2”düzenlemesi yer almaktadır.

Balçova Belediyesi İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü tarafından 09.12.2013 tarihinde gerçekleştirilen “Temizlik, Teknik, Sağlık ve Büro Hizmetleri İçin 180 Kişi İle İşçilik Hizmet Alım İşi” ihalesindeasgari işçilik maliyetinin 5.724.601,28 TL olduğu, ihaleye katılan Salih Aktaş İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi-Zengi Tem. Gıd. San. Tic. Ltd. Şti. İş ortaklığı ile Karahan Group İnş. Nak. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’in asgari işçilik maliyetinin altında teklif verdiği gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, idarece belirlenen kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif verdiği tespit edilen B.G. Seyhan İnşaat Taah. ve Eks. Özel Güv. Ltd. Şti.- Simge Temizlik İnşaat Bilgisayar Gıda Hizmetleri Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş ortaklığı, Beyaz Doğuş Yemekçililik Temizlik Destek Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi, Mete Temizlik Özel Sağlık Hizmetleri Bilgisayar Gıda İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, ve Teknikel Elektrik İnş. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. hakkında aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasına karar verildiği, bahsi geçen isteklilere 09.12.2013 tarihinde gönderilen yazılar ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 38’inci maddesine uygun olarak maliyet bileşenlerine ilişkin belgelere dayalı açıklamalarını 12.12.2013 tarihine kadar idareye sunmaları istendiği, açıklaması uygun bulunmayan B.G. Seyhan İnşaat Taah. ve Eks. Özel Güv. Ltd. Şti.- Simge Temizlik İnşaat Bilgisayar Gıda Hizmetleri Taahhüt Sanayi Ticaret Limited Şirketi İş ortaklığı, Mete Temizlik Özel Sağlık Hizmetleri Bilgisayar Gıda İnşaat Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi ile Teknikel Elektrik İnş. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.’ ne ait tekliflerin değerlendirme dışı bırakılarak Beyaz Doğuş Yemekçililik Temizlik Destek Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi üzerinde ihalenin bırakılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78’inci ve 79’uncu maddelerinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde veya bu nitelikte olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve personelin haftalık çalışma saatinin tamamının idare için kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde, teklif fiyata dâhil olacak giderler ile aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesine ilişkin düzenlemeler yapılmış ve anılan Tebliğ’in 79.7’nci maddesinde “Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, Kurumca ilgililerin faydalanmasına yönelik olarak hazırlanan “işçilik hesaplama modülü” ne (www.kik.gov.tr ) adresinden ulaşılabilecektir.” açıklamasına yer verilmiştir.

Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere “işçilik hesaplama modülü”, idare veya isteklilerce kullanılması zorunlu olmayan, yalnızca ilgililere kolaylık sağlayan bir araç niteliğindedir ve anılan Tebliğ’in yukarıda yer verilen açıklaması dışında, söz konusu modülün idarelerce veya isteklilerce kullanılması hakkında bir düzenleme yer almamaktadır.

İhale dokümanında yer alan veriler üzerinden ve sosyal güvenlik mevzuatı doğrultusunda yapılan hesaplamada ihalenin giyim hariç asgari işçilik maliyetinin 5.724.601,28 TL olduğu anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde

“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde,

“79.4.İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.

…

79.5. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (79.4.2.) maddesine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları teknik şartnameye aykırı hususlar içeren veya teklif tutarı, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri, personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde ise asgari işçilik maliyeti ve ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak sözleşme giderlerini karşılamayan isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” açıklaması yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda aktarılan 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalardan, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu doğrultuda Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.5’inci maddesinde belirtilen, teklif tutarı asgari işçilik maliyeti ve %3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri karşılamayan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi gerektiği açıklamasından hareketle, başvuru konusu ihalede teklif ettiği tutar asgari işçilik maliyet tutarının altında olan başvuru sahibi isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.

Başvuru sahibi Salih Aktaş İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi-Zengi Tem. Gıd.San. Tic. Ltd.Şti. İş ortaklığı tarafından ihaleye 5.711.660,59 TL teklif verildiği, teklif edilen bu bedelin ihalenin giyim hariç asgari işçilik maliyeti olan 5.724.601,28 TL’nin altında olduğu ve itirazen şikâyet başvurusunda yer verilen ifadelerden engelli işçi çalıştırılması nedeniyle ödenecek Hazine yardımı dikkate alınarak teklif fiyatının oluşturulduğu anlaşılmıştır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde “İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi veya 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu veya 16/6/1927 tarihli ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamına giren ve askerlik hizmetini yaparken 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun 21 inci maddesinde sayılan terör olaylarının sebep ve tesiri sonucu malul sayılmayacak şekilde yaralananları meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.

Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. Kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür. Oranın hesaplanmasında yarıma kadar kesirler dikkate alınmaz, yarım ve daha fazla olanlar tama dönüştürülür. İşyerinin işçisi iken engelli hâle gelenlere öncelik tanınır.

…

Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi engelli sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan engelli sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı, kontenjan fazlası engelli çalıştıran, yükümlü olmadıkları halde engelli çalıştıran işverenlerin bu şekilde çalıştırdıkları her bir engelli için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece karşılanır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu fıkraya göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrada düzenlenen teşvik, kamu idareleri hariç 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılara ilişkin matrah ve oranlar üzerinden olmak üzere, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından müştereken belirlenir.

Bu maddeye aykırılık hallerinde 101 inci madde uyarınca tahsil edilecek cezalar, engellilerin ve eski hükümlülerin kendi işini kurmaları, engellinin iş bulmasını sağlayacak destek teknolojileri, engellinin işe yerleştirilmesi, işe ve işyerine uyumunun sağlanması ve bu gibi projelerde kullanılır. Tahsil edilen cezaların kullanımına ilişkin hususlar, Türkiye İş Kurumunun koordinatörlüğünde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü, en çok işçi ve işvereni temsil eden üst kuruluşların ve en çok engelliyi temsil eden üst kuruluşun birer temsilcisinden oluşan komisyon tarafından karara bağlanır. Komisyonun çalışma usul ve esasları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

Eski hükümlü çalıştırılmasında, kanunlardaki kamu güvenliği ile ilgili hizmetlere ilişkin özel hükümler saklıdır.” hükmü bulunmaktadır.

İlgili Tebliğ açıklamalarında, işveren sigorta primi tutarının aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde esas alınacak bileşenlerden birisi olduğu açıklanmıştır. Ayrıca istikrar kazanmış Kurul kararlarında “…İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı tüm hizmet alımı ihalelerinde, teklifler Hazine tarafından karşılanacak olan işveren sigorta primi tutarı dikkate alınmadan, işveren payları üzerinden hesaplanarak sunulacak ve değerlendirilecektir…” görüşü benimsenmektedir.

İhale dokümanında, ihale konusu işte çalıştırılacak engelli işçi sayısına ilişkin idarece yapılmış bir düzenlemenin olmadığı durumlarda, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesindeki kontenjan fazlası engelli çalıştırılmasına ilişkin hüküm doğrultusunda, ihale konusu işte çalıştırılacak engelli işçi sayısına ilişkin kısıtlayıcı bir düzenleme bulunmadığından, personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı ihalesine teklif veren bir isteklinin, ihalede çalıştırılacak işçi sayısının asgari yüzdesi ile azami işçi sayısı arasında bir belirleme yapmasının önünde herhangi bir engel bulunmayacaktır. Teklifin bu koşullar altında oluşturulmasına imkan verilmesi ise istekliler arasında eşitlik ilkesinin ihlaline, teklif sahiplerinin leh veya aleyhlerinde olmak üzere rekabet dengesinin bozulmasına sebep olacak ve esasen bir yarışma niteliği taşıyan ihale olgusu içerisinde farklı kabuller ile hareket edilmesine imkan tanınmış olacaktır.

Başka bir ifade ile ihale dokümanında, ihale konusu işte çalıştırılacak engelli işçi sayısına ilişkin idarece yapılmış bir düzenlemenin olmadığı durumlarda, örneğin 60 işçinin çalıştırılacağı personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı ihalesine teklif veren bir isteklinin, İş Kanunu’nun 30’uncu maddesindeki kontenjan fazlası engelli çalıştırılmasına ilişkin hüküm doğrultusunda, ihale konusu işte çalıştırılacak engelli işçi sayısına ilişkin kısıtlayıcı bir düzenleme bulunmadığından ve bu çerçevede sözü edilen isteklinin en az 2 en çok 60 engelli işçi çalıştıracağını beyan ederek teklifini bu koşullar üzerinden oluşturmasına engel bir durum olmadığından, bu durum istekliler arasında eşitlik ilkesine aykırı bir durum oluşmasına yol açacaktır.

Elli veya daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin engelli işçi istihdam etmesi kanuni zorunluluk olmakla birlikte, Hazinece karşılanacak işveren priminden yararlanma imkanı tüm istekliler için söz konusu olmaktadır. Ancak ihalelerde 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelerden eşitlik ve rekabetin sağlanmasını temin etmek ve bu durumu korumak için teklif fiyatlarının oluşturulmasında, Hazinece karşılanacak işveren primi dikkate alınmadan teklif fiyatının oluşturulması gerektiği kabul edilmelidir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ve tüm tespitler çerçevesinde, ihale dokümanında ihale konusu işin niteliğine göre bu iş kapsamında çalışacak personel arasında engelli personel bulunacağına, dolayısıyla 4857 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesine göre işverenin belirli sayıda engelli işçiyi “meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde” çalıştırma yükümlülüğünün idarenin ihale konusu hizmet işi kapsamında karşılanmasına yönelik herhangi bir düzenleme olmadığı, anılan Kanun’un 30’uncu maddesindeki kontenjan fazlası engelli çalıştırılmasına ilişkin hüküm doğrultusunda, ihale konusu işte çalıştırılacak engelli işçi sayısına ilişkin asgari sayının belirlenmesine rağmen kısıtlayıcı bir düzenlemenin bulunmadığı, bu hususun tekliflerin oluşturulması aşamasında istekliler arasında eşitsizliğe yol açabileceği anlaşılmıştır.

Öte yandan 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde, çalıştırılacak engelli işçi sayısının işverenin aynı il sınırları içinde yer alan işyerlerinde bulunan toplam işçi sayısına göre hesaplanacağı da düzenlenmiştir. Bu durumda ihaleyi gerçekleştiren idarenin sadece ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısına bakmaması, ihaleye teklif veren her istekliye ait il sınırları içinde başka işyeri bulunup bulunmadığını, varsa bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısını da bilmesi gerekeceğinden teklifinde engelli işçi çalıştıracağını beyan ederek teklif tutarını buna göre hesaplayan istekliler bakımından İş Kanunu’nun anılan hükmü uyarınca idarenin ihaleyi karara bağlamadan önce her defasında araştırma yapma gereksinimi doğabilecek ve bu uygulama nedeniyle ihale süreçlerinde yaşanacak gecikmeler 4734 sayılı Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan, “ihalelerde ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması” ilkesinin ihlaline yol açabilecektir.

Ayrıca, İdari Şartname’de engelli işçi çalıştırılacağına ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamasının İş Kanunu’nun 30’uncu maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği, başka bir ifade ile teklif bedelleri oluşturulurken, işin ifası sırasında çalıştırılacak engelli işçilere ilişkin indirimin dikkate alınmamasının, sözleşmenin uygulanması aşamasında yüklenicinin Kanun’dan doğan engelli işçi çalıştırma yükümlülüğünü ihlal etmesine yol açmayacağı, bu yükümlülüğün devam edeceği de açıktır. Bunun yanında, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.11’inci maddesi uyarınca idarelerin, sözleşmenin uygulanması aşamasında aylık prim ve hizmet belgelerindeki prim oranının prim tarifesine uygun olup olmadığını kontrol ederek, hakediş ödemelerini yapacakları ve söz konusu hakedişlerin de, engelli işçi çalıştırılması durumunda uygulanacak prim indirimi dikkate alınarak düzenlenecektir.

Diğer taraftan, özel bir kanun olan 4734 sayılı Kanun’un ikincil mevzuatı çerçevesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tüm istekliler için eşit koşullarda olmak üzere aşırı düşük tekliflerin tespitinde esas alınan ve Tebliğ’in 79.3’üncü maddesinde açıklanan “asgari işçilik maliyeti” kapsamında Hazine tarafından karşılanacak olan işveren sigorta prim tutarının da dikkate alınmasına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, işverenlerin istihdam ettikleri işçilerle ilgili yararlanacakları sigorta primi teşviklerinin ihalede teklif fiyatının oluşturulmasında ve tekliflerin değerlendirilmesinde göz önünde bulundurulup bulundurulamayacağına ilişkin olarak 25.12.2013 tarih ve 28862 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.28’inci maddesinde “İstekliler tekliflerini hazırlarken 4857 sayılı İş Kanunun ilgili maddelerinde düzenlenen sorumluluk çerçevesinde engelli işçi çalıştıracaklarını beyan etseler dahi, tekliflerin eşit koşullarda değerlendirilmesini sağlamak amacıyla tekliflerin değerlendirilmesinde bu durum dikkate alınmayacak, bütün istekliler tekliflerini olağan işçilik bedelleri üzerinden vereceklerdir. Ancak işin yürütümü sırasında yüklenicinin engelli işçi çalıştırması durumunda, yükleniciye fazla ödeme yapılmasını engellemek amacıyla 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar gereğince, engelli işçi çalıştırma nedeniyle Hazine tarafından karşılanan prim tutarı, idarece yüklenicinin hakedişinden kesilecektir.” şeklinde açıklama bulunmaktadır.

Elli veya daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin engelli işçi istihdam etmesi kanuni zorunluluk olmakla birlikte, Hazinece karşılanacak işveren priminden yararlanma imkânı tüm istekliler için söz konusudur. İhalelerde eşitlik ve rekabetin sağlanması ilkesi gereği isteklilerin Hazinece karşılanacak işveren primini dikkate almadan teklif fiyatlarını oluşturması gerektiği, başvuru sahibi isteklinin ihale konusu iş kapsamında engelli işçi istihdam edeceğini ve engelli istihdamı nedeniyle Kanundan kaynaklanan sigorta primi teşvikinden yararlanacağı gerekçesiyle, yararlanacağını iddia ettiği teşvik miktarını işçilik maliyetinden düşmek suretiyle teklif fiyatını oluşturduğu, söz konusu durumun diğer isteklilere karşı kendileri lehine avantaj sağladığı, bu itibarla başvuru sahibi isteklinin idarece tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması işleminin mevzuata aykırı olduğuna yönelik iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2 ) Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuru süreleri” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“(1) İdareye şikâyet süresi; ihale sürecindeki şikâyete konu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gerektiği tarihi izleyen günden itibaren Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelere yönelik başvurularda beş gün, diğer hallerde on gündür.

(2) Ancak, ilan ile ön yeterlik veya ihale dokümanına yönelik şikâyetler, birinci fıkradaki süreleri aşmamak kaydıyla başvuru veya teklif sunulmadan önce en geç ihale veya son başvuru tarihinden üç iş günü öncesine kadar yapılabilir…” hükmü,

Aynı Yönetmeliğin “Sürelerle ilgili genel esaslar” başlıklı 7’nci maddesinde;

“(1) Süreler;

a) İlana yönelik başvurularda ilk ilan tarihini,

b) Ön yeterlik veya ihale dokümanının ilana yansımayan hükümleri için dokümanın satın alındığı tarihi, belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan danışmanlık hizmet alımı ihalelerinde ihale dokümanının teslim alındığı tarihi, zeyilnameye yönelik başvurularda ise zeyilnamenin bildirildiği tarihi,

…

izleyen günden itibaren başlar.”hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından ihale konusu işin süresinin mevzuata aykırılığı iddiasına ilişkin yapılan inceleme neticesinde; iddia konusu edilen hususun 06.11.2013 tarihinde yayımlanan ihale ilanında “işin süresi: İşe başlama tarihi 01.01.2014, işin bitiş tarihi 31.12.2014” şeklinde düzenlendiği, yukarıda yer verilen Yönetmelik hükmü gereğince, ilana yansıyan hususlarla ilgili olarak başvuru süresi ilk ilan tarihinden itibaren başladığı, başvuru sahibi tarafından ilk ilan tarihi olan 06.11.2013 tarihinden başlamak üzere on gün içinde şikâyet hakkı kullanılması gerekirken bu sürenin bitiminden sonra 02.01.2014 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu anlaşıldığından ikinci iddianın süre yönünden reddi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun'un 54'üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.

Mahmut GÜRSES

Başkan

Kazım ÖZKAN

II. Başkan Ali Kemal AKKOÇ

Kurul Üyesi Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

Mehmet Zeki ADLI

Kurul Üyesi Hamdi GÜLEÇ

Kurul Üyesi Mehmet AKSOY

Kurul Üyesi