KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2013/023

Gündem No : 48

Karar Tarihi : 18.03.2013

Karar No : 2013/UY.I-1421

Şikayetçi:

Dağ Hafriyat İnşaat Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti., AŞAĞI ÖVEÇLER MAH. 1314.CAD. 1314 CAD. 1330 SOK. NO : 16/15 ANKARA

İhaleyi yapan idare:

Ankara Su Kanal İdaresi Kanal Yatırım Dairesi Başkanlığı, Kazım Karabekır Cad. 70 06030 ANKARA

Başvuru tarih ve sayısı:

08.01.2013 / 847

Başvuruya konu ihale:

2012/134721 İhale Kayıt Numaralı "Ankara İli Elmadağ İlçesi Atıksu Yağmursuyu Hatları Yapım İşi" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ankara Su Kanal İdaresi Genel Müdürlüğü Kanal Yatırım Dairesi Başkanlığı tarafından 30.10.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Ankara İli Elmadağ İlçesi Atıksu Yağmursuyu Hatları Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Dağ Hafriyat İnş. Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 21.12.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 28.12.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 08.01.2013 tarih ve 847 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 08.01.2013 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2013/161 sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, Maksu İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin özkaynak oranının 0,1498 olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, aynı şirketin özkaynak oranının aynı idarenin diğer ihalelerinde yeterli kabul edildiği, başvuruya konu ihalede de 0,1498 olarak belirlenen oranın 0,15’e yuvarlanarak yeterli kabul edilmesi gerektiği; ayrıca Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin sunduğu iş deneyim belgelerinin ayrıştırılmasının zorunlu olduğu, anılan şirketlerin ilk defa bu nitelikte bir ihaleye katılmaları nedeniyle benzer iş kapsamında iş deneyim belgesi sunmalarının da mümkün olmadığı, bu iki isteklinin tekliflerine ilişkin olarak belirtilen hususlar esas alındığında ihale üzerinde kalan istekli olan HMC Yapı San. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin aşırı düşük olarak belirleneceği, bu nedenle anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede başvuru sahibinin sınır değerin yanlış hesaplandığını iddia ettiği, bu iddiasına dayanak olarak Maksu İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılma gerekçesinin yerinde olmaması ile Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin sunduğu iş deneyim belgelerinin benzer iş kapsamındaki kısımlarının ayrıştırılmadan teklifin geçerli kabul edilmesi hususlarının gösterildiği anlaşılmıştır. Bu çerçevede başvuru sahibinin iddiasının dayanaklarını teşkil eden işlemler ayrı ayrı incelenmiştir.

1) Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde“(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait;

a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin,

b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin,

her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur.

(2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında;

a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini,

b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi sunar.

(3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde;

…

b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir),

…

zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir.

(4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır.

(6) 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesine göre takvim yılından farklı hesap dönemi belirlenen aday ve isteklinin bilançoları için bu hesap dönemi esas alınır.

(7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir.

…

(9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Anılan Yönetmelik’in eki olan Bilanço Bilgileri Tablosu’nun (Standart Form-KİK024.1/Y) dipnotunda yer alan 7’nci açıklamada bilanço oranlarında yuvarlama yapılmayacağı hükme bağlanmıştır.

İdari Şartname’nin 7.4.2’nci maddesinde isteklilerden ekonomik ve mali yeterliklerini göstermek üzere bilançolarının sunulması istenmiştir.

Yapılan incelemede başvuruya konu ihalenin 30.10.2012 tarihinde yapıldığı, Maksu İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti. tarafından SMMM tarafından onaylandığı görülen 2011 yılı bilançosunun sunulduğu, bilançoya göre toplam aktif tutarının 8.365.589,71 TL, yıllara yaygın inşaat maliyetlerinin 5.335.425,68 TL, öz kaynakların 453.920,79 TL olduğu, dolayısıyla anılan isteklinin öz kaynak oranının 0,1498007320745603 olarak hesaplandığı görülmüştür.

Öz kaynak oranının parasal bir tutarı ifade etmediği, yalnızca isteklilerin ekonomik ve mali durumlarına ilişkin bilgi vermeye yönelik bir orandan ibaret olduğu açıktır. Buna ek olarak anılan Yönetmelik’in eki olan standart formda bilanço oranlarında yuvarlama yapılmayacağı düzenlenmiştir. Bu itibarla Maksu İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin olması gereken asgari öz kaynak oranından düşük olduğu belirlenen öz kaynak oranının yukarıya yuvarlanamayacağı anlaşılmış olup başvuru sahibinin anılan isteklinin teklifinin değerlendirmeye alınması gerektiği yönündeki iddiası uygun bulunmamıştır.

2) Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde aday veya isteklilerden bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt ettikleri ihale konusu iş veya benzer işlerdeki deneyimlerini tevsik etmek üzere iş deneyim belgesi istenmesinin zorunlu olduğu, iş ortaklıklarında pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 80’ini, diğer ortakların her birinin ise, istenen asgari iş deneyim tutarının en az % 20’sini sağlaması gerektiği, pilot ortağın istenen asgari iş deneyim tutarının tamamını sağlaması halinde ise diğer ortakların istenen asgari iş deneyim tutarının % 40’ından az olmamak üzere, benzer işe ait olmayan bir yapım işine ilişkin belge sunabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

Anılan Yönetmelik’te ayrıca mezuniyet belgelerinin iş deneyimini tevsik için sunulması durumunda, mezuniyetten sonra geçen sürenin onbeş yıldan fazlasının değerlendirmeye alınabilmesi için, başvuru veya teklif kapsamında mezuniyet belgesi sahibine ait yapım işine ilişkin bir iş deneyim belgesinin sunulmasının zorunlu olduğu, her iki ortağın da mühendis olup % 50 – % 50 ortak olduğu tüzel kişilerde ortaklarından herhangi birine ait deneyimi, ilgilinin mezuniyet belgesini sunmak suretiyle, benzer iş deneyimi olarak kullanılabileceği, bu durumda her iki ortağın mezuniyet belgesinin de teklif kapsamında sunulması gerektiği hükmüne yer verilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde, iş deneyimi bulunan mühendis veya mimarların, aldıkları lisans eğitimine uygun yapım işleri ihalelerinde, iş deneyimi olarak mezuniyet belgelerini sunmaları durumunda mezuniyet belgelerinin onbeş yıllık sınırlamaya tabi tutulmaksızın değerlendirilebilmesi söz konusu iş deneyim belgesinin de ayrıca sunulması koşuluna bağlanmış ve bu kişilerin mezuniyetlerinden sonra geçen her yılın 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen tutar kadar değerlendirileceği ifade edilmiştir. Buna göre ihalenin yapıldığı tarih itibariyle söz konusu tutarın 159.957,00 TL olduğu belirlenmiştir.

İdari Şartname’deisteklilerden teklif edilen bedelin en az % 70’i tutarında benzer iş kapsamında iş deneyim belgesi sunmaları istenmiş ve benzer işler A/II. Grubu: "Tünel İşleri" veya A/III. Grubu: "Boru ve İletim Hattı İşleri" veya A/IV Grubu "İçme – Kullanma Suyu ve Kanalizasyon İşleri" veya A/VIII. Grubu: "Barajlar" veya A/IX Grubu "Su Yapıları" veya A/X. Grubu: "Deniz Yapıları" olarak belirlenmiş ve inşaat mühendisliği diplomasının ihale konusu iş veya benzer işe denk sayılacağı düzenlenmiştir.

Başvuru sahibinin Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından sunulan iş deneyim belgelerinin benzer iş kapsamındaki kısımlarının ayrıştırılması gerektiği yönündeki iddiası incelendiğinde, Ortak Girişim’in pilot ortağının Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. olduğu, anılan ortak tarafından iş deneyimini göstermek üzere şirketin % 50’sine sahip olduğu anlaşılan Tuna Baykurt’a ait ve ilgilinin 1973 yılında mezun olduğunu tevsik eden inşaat mühendisliği diploması, anılan kişiye ait Ankara Valiliği tarafından düzenlenen iş denetleme belgesi, şirketin diğer ortağını gösteren ortaklık durum belgesi ve bu ortağa ait inşaat mühendisliği diplomasının sunulduğu görülmüştür. Bu çerçevede anılan kişinin mezuniyet belgesinin iş deneyim tutarı hesaplanırken ayrıca bir iş deneyim belgesinin sunulmuş olması nedeniyle 15 yıllık sınırlamaya tabi olmadığı ve sunulan belgenin Ortak Girişim tarafından sunulması gereken 3.055.951,00 TL tutarındaki iş deneyiminin tamamını sağladığı belirlenmiştir. Dolayısıyla Ortak Girişim’in özel ortağı olan Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin iş deneyim belgesinin sunulması gereken iş deneyim tutarının % 40’ını sağlaması halinde benzer iş kapsamında olması gerekmemektedir.

Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin iş deneyim belgesi incelendiğinde belgeye konu iş sahibi olarak şirketin adının yazıldığı, başka bir deyişle iş sahibi ve yüklenicinin aynı kişi olduğu görülmüştür. Bu çerçevede belgenin karşılanması gereken iş deneyim tutarı için yeterli olup olmadığının değerlendirilebilmesi için öncelikle bedel içeren bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen bir işe ait olması gereğinden hareketle, belgeyi düzenleyen Gümüşhane Valiliği’nden iş deneyim belgesinin dayanağı olan noter onaylı sözleşme, yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, sigorta müdürlüğünden onaylı iş yeri bildirgesi, sözleşmeye ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri istenmiştir. Anılan idarece gönderilen cevabi yazıda istenen belgelerden noter onaylı sözleşmeye ve sözleşmeye ilişkin fatura örneklerine ulaşılamadığı, bunun yerine ilgili şirketin karar defteri karar örneği ile keşif bilgilerinin gönderildiği belirtilmiş ve yazı ekinde yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi, iş yeri bildirgesi, şirket karar örneği ve keşif özeti gönderilmiştir. Söz konusu belgeler incelendiğinde, yapı sahibinin Arazlar İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti., yapı müteahhidinin şirket sahibi sıfatıyla Zekai Araz olduğu, yapı kullanma izin belgesinde de aynı bilgilerin yer aldığı, karar defterinde de yapılan yapının şirket tarafından yapılmasına karar verildiği anlaşılmıştır. Dolayısıyla söz konusu iş deneyim belgesinin sözleşmeye dayalı olarak taahhüt edilen bir işe ait olmadığı, şirketin kendisi için inşa ettiği bir yapıya ilişkin olarak iş deneyim belgesi düzenlendiği ve bu belgenin ihalede iş deneyim belgesi olarak sunulduğu belirlenmiştir. Anılan Yönetmelik hükmünde iş deneyim belgesi düzenlenmesi için işin bedel içeren bir sözleşme kapsamında yapılmış olması ön koşul olarak belirlenmiş olup söz konusu belgenin bu koşulu sağlamadığı anlaşıldığından teklifin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Diğer taraftan söz konusu belgenin iptal edilmesini teminen belgeyi düzenleyen Gümüşhane Valiliği’ne bildirimde bulunulması gerekmektedir.

Sonuç olarak başvuru sahibinin Maksu İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmasının mevzuata uygun olmadığı yönündeki iddiası uygun bulunmamış, ancak Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi’nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönündeki iddiasının yerinde olduğu anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde, tüzel kişi tarafından iş deneyimini göstermek üzere sunulan belgenin, tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip ortağına ait olması gerektiği, bu durumun ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son bir yıldır kesintisiz olarak bu şartın korunduğunu gösteren belgeyle tevsik edilmesinin zorunlu olduğu;

tüzel kişi tarafından sunulan iş denetleme belgesinin tam olarak değerlendirilebilmesi için, ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenen ve düzenlendiği tarihten geriye doğru son beş yıldır kesintisiz olarak tüzel kişiliğin yarısından fazla hissesine sahip olan ortağına ait olması gerektiği ve bu durumun da ticaret ve sanayi odası/ticaret odası bünyesinde bulunan ticaret sicil memurlukları veya yeminli mali müşavir ya da serbest muhasebeci mali müşavir tarafından düzenlenen belge ile tevsik edileceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan Yönetmelik’in “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48’inci maddesinde ise iş denetleme belgelerinin almaya hak kazanıldığı tarihten itibaren ilk beş yıl beşte bir oranında, daha sonraki yıllarda tam olarak değerlendirileceği, söz konusu belgenin alınmasına hak kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl geçmiş olsa bile bir tüzel kişilik tarafından kullanılabilmesi için belge sahibi kişinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru en az bir yıldır tüzel kişinin yarısından fazla hissesine sahip olması gerektiği, belgenin tüzel kişi tarafından tam olarak değerlendirilebilmesi için ayrıca belge sahibinin ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru beş yıldır tüzel kişinin en az yarısından fazla hissesine sahip olmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.

Başvuru sahibi Dağ Hafriyat İnş. Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin Aski Genel Müdürlüğü tarafından 2066/94301 İKN’li ihaleye ilişkin olarak İhsan Yontar adına düzenlenen iş denetleme belgesini sunduğu anlaşılmıştır. Söz konusu belgenin benzer iş kapsamındaki kısmının değerlendirilebilmesi için öncelikle belge sahibi kişinin ilk ilan tarihinden geriye doğru bir yıllık süre boyunca kesintisiz olarak tüzel kişi isteklinin yarısından fazla hissesine sahip olması gereğinden hareketle başvuru sahibinin bu durumu göstermek üzere sunduğu belge incelendiğinde, belge düzenleme tarihinin 13.08.2012 olduğu, ihalenin ilk ilan tarihinin ise 08.10.2012 olduğu görülmüş olup başvuru sahibinin sunduğu iş denetleme belgesinin adına düzenlendiği kişinin, başvuru sahibi tüzel kişinin ilk ilan tarihinden geriye doğru bir yıllık süre boyunca kesintisiz olarak yarısından fazla hissesine sahip ortağı olduğunun tevsik edilmediği anlaşıldığından teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bu çerçevede Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi ve başvuru sahibi Dağ Hafriyat İnş. Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği tespit edilmiş olup anılan tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması halinde sınır değerin 5.637.707,40 TL olduğu belirlenmiştir. Bu itibarla teklifi aşırı düşük olduğu belirlenen HMC Yapı San. Tic. Ltd. Şti.den aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Günmak Yapı Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. – Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişimi ve başvuru sahibi Dağ Hafriyat İnş. Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması, HMC Yapı San. Tic. Ltd. Şti.den aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 65'inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1) 4734 sayılı Kanunun 54’üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2) Arazlar İnş. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına düzenlenen iş deneyim belgesinin iptal edilmesini teminen belgeyi düzenleyen Gümüşhane Valiliği’ne bildirimde bulunulmasına,

Oybirliği ile karar verildi.

Mahmut GÜRSES

Başkan

Kazım ÖZKAN

II. Başkan Ali Kemal AKKOÇ

Kurul Üyesi Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

Ahmet ÖZBAKIR

Kurul Üyesi Mehmet Zeki ADLI

Kurul Üyesi Hamdi GÜLEÇ

Kurul Üyesi

Mehmet AKSOY

Kurul Üyesi