KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2012/043

Gündem No : 84

Karar Tarihi : 25.07.2012

Karar No : 2012/UH.II-3046

Şikayetçi:

Savronik Sistem Taahhüt San. Ve Tic. A.Ş., ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ 10.CADDE NO:10 ESKİŞEHİR

İhaleyi yapan idare:

Karayolları Genel Müdürlüğü İzmir 2. Bölge Müdürlüğü, Kazım Dirik Mahallesi Üniversite Caddesi 361. Sokak No:41 35100 İZMİR

Başvuru tarih ve sayısı:

15.06.2012 / 21936

Başvuruya Konu İhale:

2012/41992 İhale Kayıt Numaralı "Karayolları 2.Bölge Müdürlüğü’Ne Bağlı Bakım İşletme Şefliklerinin Sorumluluğundaki Yol Ve Tünellerde, İdare Malı Araçlar Kullanılarak Bakım, Onarım Yapılması Ve Tünellerin İşletilmesi İşi" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

Karayolları İzmir 2. Bölge Müdürlüğütarafından 10.05.2012tarihinde açık ihale usulüile yapılan “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’ne Bağlı Bakım İşletme Şefliklerinin Sorumluluğundaki Yol ve Tünellerde, İdare Malı Araçlar Kullanılarak Bakım, Onarım Yapılması ve Tünellerin İşletilmesi İşi” ihalesine ilişkin olarak Savronik Sistem Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.nin 28.05.2012tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 07.06.2012tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 15.06.2012tarih ve 21936sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.06.2012tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2012/2306sayılı şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

Karar:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle:

1 ) İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu iş deneyim belgesinin İdari Şartnamenin 7 nci maddesinde belirtilen benzer iş koşulunu karşılamadığı,

2 ) İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklif bedelinin aşırı düşük olduğu, söz konusu teklif bedeli ile teknik şartnamede öngörülen idare araçlarına ait sigorta, yüklenici araçlarına ait akaryakıt, laboratuar kurulması, personelin kıdem tazminatı giderlerinin karşılanmasının mümkün olmadığı,

İddia edilmektedir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1. Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39 uncu maddesinde; “(1) İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

b) Devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin gerçekleştirilmesi şartıyla, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleriyle ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

c) Yapımla ilgili hizmet işleri dahil hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilecek danışmanlık hizmetlerinde, Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 38 inci maddesinde düzenlenen iş deneyimini gösteren belgelerin,

istenilmesi zorunludur.” hükmü bulunmaktadır.

Anılan Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde “benzer iş” “İhale konusu iş veya işin bölümleriyle nitelik ve büyüklük bakımından benzerlik gösteren, aynı veya benzer usullerle gerçekleştirilen, teçhizat, ekipman, mali güç ve uzmanlık ile personel ve organizasyon gerekleri bakımından benzer özellik taşıyan işler” şeklinde tanımlanmıştır.

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartnamenin 2.1.(a) maddesinde ihale konusu işin adının “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’ne Bağlı Bakım İşletme Şefliklerinin Sorumluluğundaki Yol ve Tünellerde, İdare Malı Araçlar Kullanılarak Bakım, Onarım Yapılması ve Tünellerin İşletilmesi” olarak belirtildiği,

Anılan şartnamenin 7.5.1 inci maddesinde yer alan düzenlemede, isteklinin yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak, istekli tarafından teklif edilen bedelin % 40’ından az olmamak üzere üzere, tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belge sunmasının istenildiği,

7.6 ncı maddesinde benzer iş olarak kabul edilecek işlerin “elektronik haberleşme, ücret toplama sistemlerinin ve tünel sistemlerinin bakım, onarım işleri” şeklinde belirlendiği görülmüştür.

Söz konusu ihaleye ilişkin teknik şartname incelendiğinde, ihale konusu işin Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı otoyol ve tünel bakım işletme şefliklerinde teknik şartnameye uygun olarak belirtilen özelliklerdeki personel, araç ve ekipman ile bakım, onarım, işletme işinin yürütülmesi şeklinde tanımlandığı, anılan şartnamenin 4 üncü maddesinde ise hizmet verilecek sistemlerin “elektrik sistemleri, aydınlatma sistemleri, havalandırma sistemleri, kamera sistemi, haberleşme sistemi, yangın algılama ve söndürme sistemi, trafik kontrol sistemi, kontrol merkezi cihazları (server bilgisayarları, scada bilgisayarları, harici anons bilgisayarı, radyo anons bilgisayarı, bakım bilgisayarı, yangın ihbar bilgisayarı, trafik sayım bilgisayarı, telefon santralı bilgisayarı, plaka tespit bilgisayarı, …) atölye malzeme ve araçları, tünel yıkama ve temizliğinin yapılması, tünel kontrol merkezi işlemleri, scada sistemleri bakım ve kontrol formları, kontrol merkezi takip ve kontrol formları” olarak sayıldığı anlaşılmıştır.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyasının incelenmesi sonucunda, incelemeye konu ihaleye 6 teklif verildiği, Kırtur İnş. Taah. Ele. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin “iş deneyim belgesinin tünel ve sistemlerinin yapımı ile ilgili yapım işi belgesi olduğu” gerekçesiyle, Teknikel Elk. İnş. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin “sunulan iş deneyim belgesinin elektrik sistemlerinin yenilenmesi ile ilgili yapım işi belgesi olduğu” gerekçesiyle, Tunacan Oto. Nak. Tur. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin “iş deneyim belgesinin yol yapım ve onarımlarında çalıştırılacak idare malı makine kullanılmasıyla ilgili hizmet işi olup, tünellerin bakım, onarım ve işletilmesi konusundaki benzer işe uygun olmadığı” gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılarak ihalenin Pınar Müh. İnş. Taah. A.Ş.nin üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin teklif dosyası incelendiğinde: Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü’nce 2009/173087 İKN’li “O-4 otoyolu Çamlıca-Hendek kesimi manuel elektronik ücret toplama sistemleri, kamera güvenlik sistemleri, işletme şeflikleri bilgisayarları ve Korutepe ve Gültepe tünelleri tünel denetim sistemi işletilmesi, servisi, bakımı ve onarımı” işine ilişkin düzenlenmiş iş deneyim belgesinin sunulduğu, söz konusu belgede sözleşme tarihinin 11.03.2010, kabul tarihinin 30.03.2011, belge tutarının 1.583.936,00 TL olarak belirtildiği,

İş deneyim belgesine konu işe ait ihale ilanında işin niteliği, türü ve miktarının “16 adet ücret toplama istasyonda bakım, onarım ve laboratuar ekipleriyle malzeme dahil elektronik, bilgisayar ve kamera sistemleri ile Korutepe ve Gültepe tünelleri tünel denetim sistemlerinin işletilmesi, servis, bakım ve onarım hizmetlerinin yapılması” şeklinde belirtildiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu iş deneyim belgesine konu işin kapsamında yer alan “ücret toplama sistemlerinin, tünel sistemlerinin, elektronik, bilgisayar ve kamera sistemlerinin işletilmesi, bakımı ve onarımı hizmeti”nin İdari Şartnamenin 7.6 ncı maddesindeki benzer iş tanımına uygun olduğu, ayrıca söz konusu işlerin Teknik Şartnamenin yukarıda aktarılan 4 üncü maddesinde yer verilen işlerle benzerlik gösterdiği anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmemiştir.

Bahse konu istekli tarafından sunulan, ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemi tamamlanmış söz konusuiş deneyim belgesinin Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49 uncu maddesi çerçevesinde güncellenmesi sonucunda ulaşılan tutarın 1.923.664,96 TL olduğu, bu tutarın isteklinin 4.685.010,00 TL’lik teklif bedelinin % 40’ından (1.874.004,00 TL) az olmaması şartını sağladığı tespit edilmiş olup, idarece ihale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesinin uygun görülmesinde mevzuata aykırılık bulunmamıştır.

2 ) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartnamenin 2.1.(a) maddesinde ihale konusu işin adının “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü’ne Bağlı Bakım İşletme Şefliklerinin Sorumluluğundaki Yol ve Tünellerde, İdare Malı Araçlar Kullanılarak Bakım, Onarım Yapılması ve Tünellerin İşletilmesi” şeklinde belirtildiği,

Anılan Şartnamenin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25 inci maddesinde “…25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1. Teknik Şartname ve Birim Fiyat Tariflerinde belirtilen işlerle ilgili tüm giderler(personel ücretleri ile personele ödenecek yol, yemek, giyecek giderleri dahil) ile otoyol geçiş ücretleri birim fiyata dahil giderlerdir.”düzenlemesi,

“Diğer hususlar” başlıklı 47 nci maddesinde“47.1.Birim Fiyat -2; Birim Fiyat Teklif Cetvelinde 1.000.000,00.-TL olarak belirtilecektir. Birim Fiyat Tariflerinde de tanımlandığı üzere; arızaların giderilmesi için servis, yedek parça ve yeni temin edilen cihazların faturalarının idareye sunulması ile teklif edilen ücret içerisinde kalmak şartı ile fatura bedeline %15 yüklenici karı eklenerek aylık hakedişlerle ödenir.

47.2. Yüklenici firma; servis yada yedek parça maliyetleri ile ilgili yetkili servislerden ön bilgi alınarak idareye bildirilecektir. İdare uygun bulmadığı maliyetteki servis ya da yedek parça değişimini yaptırmayabilir.

47.3. Ayrıca; maliyeti uygun bulunmayan onarımların yaptırılmaması yada tüm arızaların giderilmesi durumunda Birim Fiyat-2 de öngörülen bedelin tamamı kullanılmaya bilir. Yüklenici bedelin tamamının bitirilmesini talep etmeyecektir.”düzenlemesi,

Sözleşme tasarısının “İşin süresi” başlıklı 9 uncu maddesinde “İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 610 (altıyüzon) gündür.” düzenlemesi yer almaktadır.

Söz konusu ihaleye ilişkin teknik şartname incelendiğinde: Teknik Şartnamenin 6.5 inci maddesinde yer verilen düzenlemede, bakım ve onarım ekibinin arızalı olarak tespit ettiği ve sahada onarılamayan elektronik kart, aparat ve cihazların onarımının yüklenici tarafından kurulacak laboratuarda yapılacağının belirtildiği, anılan şartnamenin 7 nci maddesinde ihale konusu işte 2 mühendis, 24 teknisyen, 24 bakım işçisi, 10 erbap işçi, 15 sürücü çalıştırılacağının ve yüklenicinin bakım işçileri, erbap işçiler ile sürücülerin giyim giderini karşılayacağının ifade edildiği, Teknik Şartnamenin 8 inci maddesinde 2 adet çift kabinli pikap ile 1 adet panel taşıtın yüklenici tarafından temin edilmesinin öngörüldüğü, 9 uncu maddesinde ise araçların trafik cezası, yakıt, tamir, bakım-onarım, yedek parça, oto lastiği, yağı, aküsü gibi giderlerin yükleniciye ait olduğunun belirtildiği, ayrıca yüklenicinin idare malı araçların ihtiyari mali mesuliyet sigortalarını işe başlamadan önce yaptıracağı yönünde düzenleme yapıldığı görülmüştür.

Ayrıca, Teknik Şartnamenin 1 inci maddesinde ihale konusu iş “2. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı otoyol ve tünel bakım işletme şefliklerinde teknik şartnameye uygun olarak belirtilen özelliklerdeki personel, araç ve ekipman ile bakım, onarım işletme işinin yürütülmesi” şeklinde tanımlanmıştır.

İhale dokümanı kapsamında yer alan birim fiyat tariflerinin “çalıştırılacak personele ilişkin hususlar” bölümünde“2 adet mühendis çalıştırılması: KİK İşçilik Hesaplama Modülündeki esaslar dahilinde hesaplanan ve Komisyon tarafından onaylanan aylık brüt asgari ücretin % 200 fazlası aylık brüt ücret, 6,45TL yemek bedeli, 2,96 günlük yol bedeli, haftada 1 gün tatil, işveren sigorta pirimi + % 2,5 sigorta risk pirim oranı, işveren işsizlik pirimi, işçi sigorta pirimi, işçi işsizlik pirimi, asgari geçim indirimi, vergiler sözleşme giderleri dahil aylık ücreti hesaplanacaktır.

24 adet teknisyen çalıştırılması: KİK İşçilik Hesaplama Modülündeki esaslar dahilinde aylık brüt asgari ücretin % 100fazlası aylık brüt ücret, 6,45TL yemek bedeli, 2,96 günlük yol bedeli, haftada 1 gün tatil, işveren sigorta pirimi + % 2,5sigorta risk pirim oranı, işveren işsizlik pirimi, işçi sigorta pirimi, işçi işsizlik pirimi asgari geçim indirimi, vergiler, sözleşme giderleri dahil aylık ücreti hesaplanacaktır.

24 adet bakım işçisi çalıştırılması: KİK İşçilik Hesaplama Modülündeki esaslar dahilinde aylık brüt asgari ücret ücret, 6,45TL yemek bedeli, 2,96 günlük yol bedeli, giyim bedeli, haftada 1 gün tatil, işveren sigorta pirimi + % 2,5sigorta risk pirim oranı, işveren işsizlik pirimi, işçi sigorta pirimi, işçi işsizlik pirimi asgari geçim indirimi, vergiler, sözleşme giderleri dahil aylık ücreti hesaplanacaktır.

10 adet erbap işçi çalıştırılması:KİK İşçilik Hesaplama Modülündeki esaslar dahilinde aylık brüt asgari ücretin % 60fazlası aylık brüt ücret, 6,45TL yemek bedeli, 2,96 günlük yol bedeli, giyim bedeli, haftada 1 gün tatil, işveren sigorta pirimi + % 2,5sigorta risk pirim oranı, işveren işsizlik pirimi, işçi sigorta pirimi, işçi işsizlik pirimi asgari geçim indirimi, vergiler, sözleşme giderleri dahil aylık ücreti hesaplanacaktır.

15 adet sürücü operatörü çalıştırılması: KİK İşçilik Hesaplama Modülündeki esaslar dahilinde aylık brüt asgari ücretin % 80fazlası aylık brüt ücret, 6,45TL yemek bedeli, 2,96 günlük yol bedeli, giyim bedeli, haftada 1 gün tatil, işveren sigorta pirimi + % 2,5sigorta risk pirim oranı, işveren işsizlik pirimi, işçi sigorta pirimi, işçi işsizlik pirimi asgari geçim indirimi, vergiler, sözleşme giderleri dahil aylık ücreti hesaplanacaktır.”düzenlemesi bulunmaktadır.

İhale dokümanının yukarıda aktarılan düzenlemeleri çerçevesinde, Kamu İhale Kurumunun asgari işçilik modülü üzerinden yapılan hesaplamada toplam 75 personelin asgari işçilik maliyetinin (giyim gideri hâriç, % 3 sözleşme giderleri dâhil olmak üzere) 3.219.277,64 TL’ye tekabül ettiği tespit edilmiştir.

İhale dokümanı kapsamında isteklilere verilen birim fiyat teklif cetveli standart formuna ise aşağıda yer vermiştir:

A¹ B²

Sıra No İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması⁶ Birimi Miktarı Teklif Edilen⁴ Birim Fiyat Tutarı

1 Birim Fiyat 1- Yol Ve Tünellerde, İdare Malı Araçlar Kullanılarak Bakım, Onarım Yapılması Ve Tünellerin İşletilmesi Gün 610,000

2 Birim Fiyat 2- Tünel ve Otoyol Sistemlerinde; meydana gelebilecek arızaların yetkili teknik servisler tarafından arıza tespitinin yapılması. Arıza onarılarak sitemin çalışır hale getirilmesi (yedek parça gerekiyorsa temini). Eğer sistem onarılamazsa yenisinin temini. Maktu (Faturadan) 1,000

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 59 uncu maddesinde“(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.”hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dâhil olacak giderler” başlıklı 78 inci maddesinde “78.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.

78.2. Malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olup, bu tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı olan/olmayan hizmetler arasında sayılmayan işlerin personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı yukarıda yer verilen tanıma göre idarelerce değerlendirilecektir.

78.3. Malzeme dahil yemek hazırlama hizmeti veya malzeme dahil yemek hazırlama ve dağıtım hizmeti ya da makine ve ekipman ile araçlar ve/veya akaryakıtın yüklenici tarafından sağlanacağı çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetler ile personel taşıma gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak değerlendirilmeyecektir. Ancak, personel çalıştırılmasına dayalı olmayan bir hizmet alımına ilişkin ihale dokümanında haftalık çalışma saatlerinin tamamını idarede geçirecek personel sayısının belirlenmesi hallerde teklif fiyata dahil giderler arasında işçilik giderine yer verilmesi gerekmektedir.

78.4. Çöp toplama ve nakline ilişkin hizmetlerde, çöp toplama ve naklinde kullanılacak makine ve ekipmanlar ile çöp toplama araçlarının ve akaryakıtın idare tarafından karşılanması durumunda bu alımların ve ayrıca malzemenin idare tarafından karşılandığı yemek hizmeti (malzemesiz yemek hizmeti) alımlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak ihale edilmesi gerekmektedir.”açıklaması,

Anılan Tebliğin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinde“79.1.Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;

İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, işyeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar ile işçi sayısı üzerinden teklif alınması idarece uygun görülmeyen iş kalemi/kalemleri kapsamında çalıştırılacak olan her bir personelin işçilik maliyeti üzerinden % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.

…79.3. Asgari işçilik maliyeti;

i- İhale tarihinde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret veya idari şartnamede brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası olarak belirlenen ücret (ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma saatlerine ilişkin ücretler dahil),

ii- İdari şartnamede öngörülen nakdi veya ayni yemek ve yol bedeli ile ayni giyim bedeli,

iii- İşveren sigorta primi tutarından oluşmaktadır.

79.4. İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri, bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir. İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.” açıklaması bulunmaktadır.

Yukarıda aktarılan ihale dokümanı düzenlemeleri bir arada değerlendirildiğinde, ihale konusu hizmetin kapsamında işçilik giderinin yanı sıra ihale konusu işte kullanılacak pikap ve panelin giderinin (akaryakıt, amortisman, yedek parça, sigorta gibi) de bulunduğu görülmüş, bununla birlikte idarenin yaklaşık maliyet hesabı incelendiğinde işçilik giderinin yaklaşık maliyetin % 72’sine tekabül ettiği tespit edilmiştir. Bu çerçevede, ihale konusu hizmetin ağırlıklı olarak personel giderinden oluştuğu ve ihale konusu işte çalışacak personel sayısı ile çalışma saatlerinin net bir şekilde belirlendiği anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.1 inci maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarının “Ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.” şeklinde tanımlandığı göz önünde bulundurulduğunda, ihale konusu işin niteliği gereği personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79 uncu maddesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında “kârsız yaklaşık maliyetin altında teklif sunan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği” yönünde sorgulama kriteri getirilmiştir.

İncelemeye konu ihalede, yaklaşık maliyetin piyasa rayiçleri, Ankara ve İzmir Ticaret Odası’ndan alınan fiyatlar esas alınarak 5.313.730,20 TL olarak belirlendiği, yaklaşık maliyette 885.621,70 TL’lik kâr öngörüldüğü, kâr hariç yaklaşık maliyetin 4.428.108,50 TL’ye tekabül ettiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklif bedelinin 4.685.010,00 TL olduğu görülmüş olup, söz konusu isteklinin teklif bedelinin kârsız yaklaşık maliyetin üzerinde olduğu anlaşılmıştır. Bu çerçevede, idarece söz konusu istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmeden ihalenin sonuçlandırılmasında mevzuata aykırılık bulunmamıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

1- Başvuru sahibi Savronik Sis. Taah. San. ve Tic. A.Ş.’nin teklif dosyası incelendiğinde, söz konusu isteklinin İstanbul Ticaret Odası’nda 18.12.2007 tarihinden itibaren 648994 sicil numarası ile kayıtlı olduğu görülmüş olup, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş bir tüzel kişi olduğu anlaşılmıştır.

Anılan isteklinin iş deneyimini tevsik etmek üzere Arnavutluk Cumhuriyeti Kamu İşleri ve Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından “Rreshen- Kalimash Otoyolu Thirra Tüneli’nin Bakım ve İşletilmesi” işine ilişkin iş deneyim belgesini sunduğu, söz konusu belgede sözleşme başlama tarihinin 01.06.2009, sözleşme bitim tarihinin 16.11.2011, ek sözleşme bitim tarihinin 15.04.2012, son hakedişte tamamlanan hizmetler değerinin 298.440.832,60 ALL (KDV dahil), ek sözleşmede tamamlanan hizmetler değerinin 59.682.525,60 ALL (KDV dahil), toplam hizmet değerinin ise 358.123.358,20 ALL (KDV dahil) olarak belirtildiği, bahse konu belgenin “sorumluluklar” başlıklı bölümünde işin kapsamının “Thirra tünelinin ve ekipmanlarının işletilmesi ve bakımı, elektronik, mekanik sistemler, elektrik, elektronik, SCADA ve diğer sinyalizasyon sistemleri” şeklinde tanımlandığı görülmüştür.

Söz konusu istekli tarafından iş deneyimini tevsik etmek üzere sunulan belgenin sunuluş şekline yönelik yapılan incelemede,

iş deneyim belgesinin Arnavutça metninin noter onaylı örneği ile birlikte Arnavutluk’ta yapılmış Türkçe tercümesinin de sunulduğu,

nitekim söz konusu tercümede “Bugün, Tiran, 04.05.2 012, noter Enkeleida Hoxha, Tiran Noter Odasının üyesi olan, Tiran’da bulunan adresi “Bayram Curri” Blvd’ında, çevirmen Arjan Ligu Tiranada yaşayan, Foto oğlu BI0414213 nolu pasaport sahibi, tarafımdan resmen tanınan, çevrildiği belge İngilizce’den Türkçe’ye tercüme ettiği evrak kanunen ve kurallara göre imzalanmıştır.” ifadesine yer verildiği,

Türkçe tercüme edilmiş belgenin Eskişehir 4 üncü Noterliği tarafından onaylanmış olduğu görülmüştür.

İncelemeye konu ihaleye ait İdari Şartnamenin “Tekliflerin dili” başlıklı 7.9 uncu maddesinde “Teklifi oluşturan bütün belgeler ve ekleri ile diğer doküman Türkçe olacaktır. Başka bir dilde sunulan belgeler, Türkçe onaylı tercümesi ile birlikte verilmesi halinde geçerli sayılacaktır. Bu durumda teklifin veya belgenin yorumlanmasında Türkçe tercüme esas alınır. Tercümelerin yapılması ve tercümelerin tasdiki işleminde ilgili maddedeki düzenlemeler esas alınacaktır.” düzenlenmesi,

Belgelerin sunuluş şekline ilişkin 7.7.5 inci maddesinde ise “Teklif kapsamında sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin yapılması ve bu tercümelerin tasdik işlemi:

7.7.5.1. Yerli istekliler tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümeleri ve bu tercümelerin tasdik işlemi aşağıdaki şekilde yapılır:

7.7.5.1.1. Yerli istekliler ile Türk vatandaşı gerçek kişi ve/veya Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına göre kurulmuş tüzel kişi ortağı bulunan iş ortaklıkları veya konsorsiyumlar tarafından sunulan ve yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması ve noter tarafından onaylanması zorunludur. Bu tercümeler Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı tasdik işleminden muaftır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdari Şartnamenin 7.9 uncu maddesi gereğince,başka dilde sunulan belgelerin Türkçe onaylı tercümesi ile birlikte verilmesi ve tercümelerin onay işlemlerinin de İdari Şartnamede yer verilen düzenlemeler esas alınarak yapılması gerekmektedir.

İdari Şartnamenin yukarıda anılan düzenlemeleri ile bahse konu isteklinin teklifi kapsamında sunduğu belgeler birlikte değerlendirildiğinde, yerli istekliler tarafından yabancı dilde düzenlenen belgelerin tercümelerinin Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılması gerekmesine karşın, sunulan iş deneyim belgesinin Türkçe tercümesinin Türkiye’deki yeminli tercümanlar tarafından yapılmadığı, dolayısıyla İdari Şartnamede belirtilen zorunlu şekil şartına uygun sunulmadığı görüldüğünden teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Ayrıca Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyim tutarının tespiti” başlıklı 46 ncı maddesinde yer alan “ (1) İş bitirme belgelerine, son hakediş raporu veya varsa kesin hakediş raporundaki fiilen gerçekleştirilen işle ilgili tutarlar herhangi bir güncelleştirmeye tabi tutulmadan yazılır.

(2) Bu tutar;

a) Götürü bedel veya birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanmış işlerde; her türlü fiyat farkları hariç, varsa iş artışları dahil, hakedişteki sözleşme fiyatları ile yapılan işin tutarı üzerinden,

b) Yabancı para cinsinden sözleşmeye bağlanan işlerde ise; varsa fiyat farkları hariç, iş artışları dahil, işin sözleşme fiyatları ile gerçekleştirilen döviz cinsinden tutarı üzerinden,

KDV hariç olarak belirlenir.” hükmü uyarınca iş deneyim belgesi tutarının KDV hariç belirlenmesi gerekmesine karşın, başvuru sahibi tarafından sunulan belgede belge tutarının “KDV dahil” olduğu belirtilmiş, ancak idarece Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 50 nci maddesi çerçevesinde KDV hariç tutarın ne kadar olduğuna yönelik gerekli inceleme yapılmadan belge tutarının tamamı değerlendirmeye alınmıştır. Bu itibarla idarenin söz konusu istekliye ilişkin değerlendirmesi bu yönüyle de mevzuata uygun bulunmamıştır.

2- İdarece geçerli teklif olarak belirlenen Siemens San. ve Tic. A.Ş.’nin teklif dosyası incelendiğinde, iş deneyimini tevsik etmek üzere Karayolları Genel Müdürlüğü’nce “1. Espiye- Çarşıbaşı (Giresun Geçişi Dahil) (İkmal) (KM:57+000- 122+000) kesimi, 2. Çarşıbaşı-Trabzon İyidere (KM:2.122+000-217+000) kesimi, 3.İyidere- Çayeli (KM:217+000- 250+000) kesimi, 4. Çayeli-Ardeşen- Hopa- Sarp (KM:250+000-347+000) kesimi” işine ilişkin olarak düzenlenmiş 18.05.2010 tarih ve 4229 sayılı alt yüklenici iş bitirme belgesinin sunulduğu, söz konusu belgede işin alt yüklenici tarafından yapılan kısmının; “Elektrik, elektronik, elektromekanik ve çeşitli kontrol sistemleri, proje ve yapım işi”, uygulanan yapı tekniğinin; “karayolu tüneli elektrik, elektronik, elektromekanik ve çeşitli kontrol sistemleri proje ve yapım ( 1 yıllık işletme dahil)” işişeklinde belirtildiği,

Bahse konu belgede“ihale tek bir ihale olarak yapılmış, 4 ayrı kesimle sözleşme imzalanmıştır.” ifadesine yer verildiği, işverenlerin “Limak-Kolin Adi Ortaklığı, Doğuş- Polat Ortak Girişimi, Limak İnş. San ve Tic. A.Ş., Cengiz Mapa- Makyol Ortak Girişimi” olarak belirtildiği, sözleşme tarihlerinin ise “22.12.1998, 11.12.1997, 11.12.1997, 11.12.1997” olduğu, alt yüklenicinin yüklenici ile yaptığı sözleşmenin tarihinin ise 12.11.2007 olduğu, belge tutarının işin 4 ayrı kısmının belge tutarı olarak belirtilen “17.599.191,31 USD, 16.030.594,37 USD, 11.223.110,40 USD, 39.731.226,23 USD”nin toplamı olan 84.584.122,31 USD (2007 birim fiyatları ile) olduğu görülmüştür.

03.07.2012 tarih ve 1848 sayılı yazımız ile söz konusu belgeyi düzenleyen merci olan Karayolları Genel Müdürlüğü’nden iş deneyim belgesine dayanak teşkil eden belgeler istenilmiş olup, 17.07.2012 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan bilgi ve belgeler incelendiğinde: iş deneyim belgesine konu işin ihalesine ait İdari Şartnamenin 3 üncü maddesinde “…“Espiye- Çarşıbaşı, Çarşıbaşı- Trabzon- İyidere, İyidere- Çayeli ve Çayeli- Ardeşen- Hopa- Sarp kesimlerindeki 22 adet tünele ait tünel elektrik, elektronik, elektromekanik ve çeşitli kontrol sistemleri işleri ile Giresun-Espiye arasındaki tünellerin Uluburun’daki alt kontrol merkezi ve Çamburnu Tüneli alt kontrol merkezi ile Çömlekçi Tünelinin Trabzon’daki ana kontrol merkezine bağlayan işlerinin, teknik şartnamede yer verilen kriterlere ve alt sözleşme şartlarına uygun olarak, her sistem için ayrı ayrı olmak üzere detaylı tasarım raporlarının hazırlanması, hazırlanan tasarım raporlarına göre hesaplarının yapılması, yapılan hesaplara göre projelerinin çizilmesi, yapım teknik bilgi ve açıklamalarının verilmesi, keşif cetvellerinin hazırlanması,…her pozun fiyat analizinin hazırlanması işleri teklif vermeye yeterli bulunan firmalardan teklif alma sureti ile proje ve yapım olarak ihale edilecektir.

…İhaleye teklif verecek firmalar teknik şartname verilen kriterlere ve yapım şartlarına uygun olarak bütün işlerin hem projelerini hazırlayacak, hem de yapımını üstlenecek şekilde teklif vereceklerdir.” düzenlemesine,

Tünellerin Elektrik, Elektronik, Elektromekanik ve Çeşitli Kontrol Sistemleri Proje ve Yapım İşi İhalesi Alt Sözleşmesinin “Alt Sözleşme Kapsamı Tanımı” başlıklı 2.1 inci maddesinde “Espiye- Çarşıbaşı, Çarşıbaşı- Trabzon- İyidere, İyidere- Çayeli ve Çayeli- Ardeşen- Hopa- Sarp kesiminin bünyesindeki 22 (yirmiki) adet (13 adet çift tüp, 9 adet tek tüp) tünele ait elektrik, elektronik, elektromekanik ve çeşitli kontrol sistemleri işlerinin ve Giresun- Espiye arasındaki 4 adet tünelin Uluburun’daki alt kontrol merkezi ve Çamburnu Tüneli alt kontrol merkezi ile Çömlekçi Tünelinin Trabzon’daki ana kontrol merkezine bağlayan işleri, teknik şartnameye ve alt sözleşme şartlarına uygun olarak tesis edilmesi, tesis edilecek sistemlere teklif ile birlikte verilen tasarım raporlarının, çizimlerin ve imalat bilgi formlarında verilecek malzemelerin, müşavir/idare tarafından nihai sistem onayına müteakip teminini kapsar.” düzenlemesine,

“Alt sözleşme kapsamındaki işler” başlıklı 2.2 nci maddesinde ise“Teknik şartnamedeki kriterlere uygun olarak aşağıda belirtilen ana iş kalemlerinin her biri için detaylı tasarım raporlarının hazırlanması, projelerin çizilmesi, yapım teknik bilgilerinin ve açıklamalarının verilmesi, fiyatlandırılmış keşif cetvellerinin hazırlanması, teknik şartnamedeki işlerin yapımının teklif olarak idareye sunulması, teknik şartnamede belirtilmiş olsun veya olmasın tam fonksiyonel ve tam otomatik çalışan bir sistemin teklif edilmesi” düzenlemesine yer verildiği anlaşılmıştır.

İdare tarafından tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında anılan isteklinin iş deneyim belgesine ilişkin yapılan incelemede, “iş deneyim belgesinde yapım ve 1 yıllık işletme bedeli dahil olduğunun belirtildiği, ancak ihalede bu oranların açık olmadığı, bu nedenle Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yaptığı benzer iki ihalede oranlar tespit edilerek ortalamasının bulunmasına karar verildiği” belirtilmiş; güncellemeye esas alınacak belge tutarı aşağıda yer verilen şekilde tespit edilmiştir:

“1. Bolaman- Perşembe Tünelleri Yapım + İşletme İşi

İhale bedeli: 23.850.000,02 USD

Bakım ve araç bedeli: 1.439.960,00 USD

Oran: % 6

2. Giresun- Espiye Tüneli Yapım + İşletme İşi

İhale bedeli: 8.160.000,00 TL

Bakım ve araç bedeli: 650.697,55 TL

Oran: % 8

Her 2 işin ortalaması alındığında = (% 6 + % 8)/ 2= % 7 bulunmuştur.

Bulunan bu ortalama değer isteklinin sunduğu iş deneyim belgesindeki belge tutarı üzerinde hesaba katılarak güncellenecek belge tutarı aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

Siemens iş deneyim belge tutarı: 84.584.122,31 USD

Güncellenecek belge tutarı: % 7 x 84.584.122,31 USD = 5.920.888,56 USD”

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda aktarılan 39 uncu maddesi gereğince, hizmet alımı ihalelerinde iş deneyimini göstermek üzere yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak ilan tarihinden geriye doğru son 5 yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleriyle ilgili iş deneyim belgelerinin ve devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin % 80’ini gerçekleştirmek şartıyla ilan tarihinden geriye doğru son 5 yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet işleriyle ilgili iş deneyim belgelerinin istenilmesinin zorunlu olduğu göz önüne alındığında, söz konusu istekli tarafından “elektrik, elektronik, elektromekanik ve çeşitli kontrol sistemleri proje ve yapım işi”ne ilişkin sunulan belgenin benzer işle ilgili iş deneyim deneyimini gösteren belge olarak değerlendirmeye alınması uygun görülmemiştir.

Ayrıca, bahse konu belgenin hizmet alımı işine ilişkin düzenlenmiş olması halinde dâhi ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunan işlerin tutarı tespit edilirken, söz konusu işe ait hakedişler istenilerek değerlendirme yapılması gerekirken, idarece daha önce gerçekleştirilmiş 2 farklı işteki bakım onarım oranı esas alınarak değerlendirme yapılması da mevzuata aykırı bulunmuştur.

Yukarıda yer verilen tespitler bir arada değerlendirildiğinde, Siemens San. ve Tic. A.Ş.’nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Sonuç olarak yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Savronik Sis. Taah. San. ve Tic. A.Ş. ve Siemens San. ve Tic. A.Ş. tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere:

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.

Mahmut GÜRSES

Başkan

Kazım ÖZKAN

II. Başkan Ali Kemal AKKOÇ

Kurul Üyesi Ahmet ÖZBAKIR

Kurul Üyesi

Mehmet Zeki ADLI

Kurul Üyesi Hasan KOCAGÖZ

Kurul Üyesi Hamdi GÜLEÇ

Kurul Üyesi

Mehmet AKSOY

Kurul Üyesi