Şu an tarayıcınız Javascript kullanımını engelliyor ya da desteklemiyor.

Sitemizi verimli gezebilmeniz için tarayıcınızın Javascript özelliğini açmanız gerekmektedir.

KİK Kararları Mahkeme Kararları Hakkında Mahkeme Kararı Olan KiK Kararları Detaylı Arama
Benzer işin personel çalıştırılmasına dayalı işler olarak belirlendiği ihalede, temizlik işleri benzer iş kapsamına girer mi? 0
Yazdır

     Bu karar, mevzuat değişikliği nedeniyle geçerliğini yitirmiştir.
     Güncel kararlar için tıklayınız..
 

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2010/077

Gündem No : 108

Karar Tarihi : 14.12.2010

Karar No : 2010/UH.I-3802

Şikayetçi:

Merdan Sağlık Hizmetleri Bilgi İşlem Otomasyon Gıda Temizlik Tur. San. ve Dış Tic. A.Ş., Pikdökümcüler San. Sit. A4 Blok No: 4 İkitelli Küçükçekmece/İSTANBUL

İhaleyi yapan idare:

İstanbul İl Özel İdaresi, Hırka-i Şerif Mah. Adnan Menderes (Vatan) Bulvarı No:64 Fatih/ İSTANBUL

Başvuru tarih ve sayısı:

15.11.2010 / 46618

Başvuruya konu ihale:

2010/129875 İhale Kayıt Numaralı "2011 Yılı İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve Bağlı Kuruluşlarında Görevlendirilmek Üzere 429 Kişilik Meslek Elemanı ve Yardımcı Personel Hizmet Alımı" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

08.12.2010 tarih ve I.H.35.72.0085/2010-65E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

İstanbul İl Özel İdaresi tarafından 06.10.2010 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “2011 Yılı İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve Bağlı Kuruluşlarında Görevlendirilmek Üzere 429 Kişilik Meslek Elemanı ve Yardımcı Personel Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Merdan Sağlık Hizmetleri Bilgi İşlem Otomasyon Gıda Temizlik Turizm Sanayi ve Dış Ticaret A.Ş.’nin 04.11.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 09.11.2010 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 15.11.2010 tarih ve 46618 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 15.11.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1) İhale üzerinde bırakılan Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. nin iş deneyim belgesinin mevzuata uygun olmadığı,

a) Söz konusu isteklinin ihalelerde genellikle Anadolu Üniversitesi tarafından yapılan 2004/178889 ihale kayıt nolu: “Aylık Ortalama 693 (693x12=8316) İşçi ile 2005 Yılı Malzemeli Genel Temizlik İşi” ihalesine ait iş deneyim belgesini kullandığı, bu iş bitirme belgesinin 7.866.936 TL bedelle Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Ltd. Şti. ve Akdeniz Temizlik ve İlaçlama Hizm. Org. Tur. Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığı adına düzenlenen bir belge olduğu, konusunun malzemeli genel temizlik işi olduğu, idari şartnamenin 7.6 ncı maddesinde yapılan benzer iş tanımında;“İnsan Kaynakları Temini ve/veya Personel Temini işleri” nin benzer iş olarak belirtildiği, söz konusu tanımdan da görüleceği üzere tamamen personel temininin konu edildiği işlerin istenildiği, malzemesiz temizlik işinin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet türü olduğu, fakat ihale konusu işin vasıflı personele dayalı bir hizmet türü olduğu ve benzer iş tanımında yer alan ifadenin tamamen personelin kendisinin temini işini kapsadığının düşünüldüğü, eğer benzer iş tanımında“personele dayalı hizmet alımları” denilmiş olsa idi, bunun ihale üzerinde bırakılan isteklinin iş deneyim belgesiyle ve Yönetmelikteki tanım ile uyumlu olacağı, fakat bu haliyle iş deneyimine konu işin benzer iş ile ilgisi olmadığı,

b) Söz konusu iş deneyim belgesine konu işin sözleşme süresinin 04.01.2005 – 31.12.2005 tarihleri arasını kapsadığının görüleceği, şikayete konu ihalenin ilk ilan tarihinin ise 02.09.2010 olduğu, bu tarihten itibaren geriye doğru 5 yıl gidildiğinde iş deneyimine başlangıç olan tarihin 02.09.2005 olduğunun görüleceği, bu tarihin sözleşme süresinin bitimine yakın bir tarih olması nedeniyle iş deneyim belgesindeki tutarın tamamının değerlendirmeye alınmasının mevzuata uygun olmadığı,

2) İhalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen On İlaçlama Sağlık Hizm. Tem. Tic. Ltd. Şti.’nin iş deneyim belgesinin mevzuata uygun olmadığı, iş deneyim belgesinde birden fazla işi kapsayan ihale türünün seçildiği, bu nedenle iş deneyim belgesinin yeniden incelenerek işlerin ayrıştırılması ve benzer işe uygun kısmın değerlendirmeye alınması gerektiği,

İdarece birinci şikayete verilen cevapta; iş deneyim belgesi türünün malzemeli temizlik olduğu, Kamu İhale Genel Tebliğinin 78 inci maddesine göre belgenin ayrıştırılmadan tümü üzerinden değerlendirmeye alınacağının, ayrıca kabulü 31.12.2005 tarihinde yapıldığından belgenin son beş yılı kapsadığının ifade edildiği,

İdarece ikinci şikayete verilen cevapta; iş deneyim belgesinin konusunun yemek ve temizlik hizmetlerinde görevlendirilecek vasıflı ve vasıfsız personel temini olduğu tespit edildiğinden söz konusu işin personel çalıştırılmasına dayalı bir iş olduğu sonucuna varıldığının belirtildiği,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

Şikayet konusu husus ile ilgili olarak idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında; Kamu İhale Genel Tebliğinin 78 inci maddesi uyarınca malzemeli ve malzemesiz temizlik hizmeti alımlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmetler olarak değerlendirilmesi gerektiği, ihale üzerinde bırakılan Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş deneyim belgesinin de malzemeli genel temizlik işine ilişkin olması nedeniyle söz konusu iş deneyimi konusunun benzer işe uygun bulunduğu, dolayısıyla genel temizlik işinin ayrıştırılmasına gerek bulunmadığı, belgenin bir bütün olarak değerlendirilmesinin mevzuata aykırı olmadığı, iş deneyim belgesindeki kabul tarihinin 30.12.2005 ve ihale ilk ilan tarihinin 02.09.2010 olduğu dikkate alındığında Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 39 uncu maddesi uyarınca kabul tarihinin son beş yıl içinde olduğu görüleceğinden itirazın yerinde bulunmadığı belirtilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39 uncu maddesinde;(1) İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak;

a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin,

istenilmesi zorunludur.

(3) İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla;

a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 25’inden az ve % 50’sinden fazla olmamak üzere idarece belirlenecek bir oranda,

ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin sunulması istenir.

” hükmü,

Anılan Yönetmeliğin “Değerlendirmeye ilişkin esaslar” başlıklı 48 inci maddesinde;“(1) İhale konusu iş veya benzer işlerle ilgili tek sözleşmeye dayalı olarak iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirmeye alınır. Birden çok iş deneyimini gösteren belge hiçbir şekilde toplanamaz.

(2) İş deneyimini gösteren belgelerde yer alan ancak, ihale konusu iş veya benzer iş kapsamında bulunmayan işlerin tutarları iş deneyiminde değerlendirmeye alınmaz.

(5) İş ortaklığı tarafından gerçekleştirilen işlerde ortakların iş deneyim tutarı, iş ortaklığındaki hisse oranı esas alınarak belirlenir…” hükmü,

Söz konusu Yönetmeliğin “İş deneyim tutarının güncellenmesi” başlıklı 49 uncu maddesinde;“(1) 1/1/2003 tarihinden sonra gerçekleştirilen işlere ait iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.

(2) 1/1/2003 tarihinden önce gerçekleştirilen işlere ait iş deneyimini gösteren belgelerdeki iş deneyim tutarı; sözleşmenin yapıldığı aydan bir önceki aya ait Devlet İstatistik Enstitüsü Toptan Eşya Fiyatları Endeksinin (1994=100 TEFE) Tablo: 2 Genel satırındaki endeksin, 2002 yılı Aralık ayına ait TEFE Tablo:2 Genel satırındaki endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden 1/1/2003 tarihine kadar güncellenir. Hesaplanan bu tutar, 2003 yılı Ocak ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu Üretici Fiyatları Alt Sektörlere Göre Endeks Sonuçları Tablosunun “Genel” sütunundaki (2003=100 Temel Yıllı) endeksin, ilk ilan veya davet tarihinin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir…” hükümleri,

Bulunmaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler”başlıklı 78 inci maddesinde; “78.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.

78.2. Malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olup, bu tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı olan/olmayan hizmetler arasında sayılmayan işlerin personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı yukarıda yer verilen tanıma göre idarelerce değerlendirilecektir…” açıklamasına yer verilmiştir.

İhaleye ait idari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu hizmetin adı; “2011 Yılı İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve Bağlı Kuruluşlarında Görevlendirilmek Üzere 429 Kişilik Meslek Elemanı ve Yardımcı Personel Hizmet Alımı”, Miktarı ve türü; “31 adet Sosyal Çalışmacı, 26 adet Psikolog, 2 adet Çocuk Gelişimcisi, 71 adet Öğretmen, 33 adet Hemşire-Sağlık Memuru, 32 adet Sosyolog, 109 adet Bilgisayar İşletmeni, 25 adet Çocuk Eğiticisi, 37 adet Nöbet Elemanı, 32 adet Bakım Elemanı, 31 adet Temizlik Elemanı” İşin yapılacağı yer; “İstanbul İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü Hizmet Binaları ve Bağlı Kuruluşlar” olarak belirtilmiştir.

Anılan idari şartnamenin 7.5.1 inci maddesinde; “İsteklilerce, yurt içinde veya yurt dışında, kamu veya özel sektörde bedel içeren tek sözleşme kapsamında gerçekleştirilen, ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kesin kabul işlemleri tamamlanan (devredilen işlerde devir öncesindeki veya sonrasındaki dönemde ilk sözleşme bedelinin en az % 80’inin tamamlanması şartıyla) ihale konusu iş veya benzer işlere ait teklif edilen bedelin % 40’ı oranında iş deneyim belgesi sunulacaktır. …” düzenlemesine,

Söz konusu idari şartnamenin 7.6 ncı maddesinde; “Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir: İnsan Kaynakları Temini ve/veya Personel Temini işleri benzer iş olarak kabul edilecektir.” düzenlemesine yer verilmiştir. Söz konusu düzenlemelerin ihale ilanında da yer aldığı görülmüştür.

İdari şartnamenin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35 inci maddesinde ise; “35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır. 35.2. Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin birden fazla istekli tarafından verilmiş olması halinde; istekliler tarafından sunulan iş deneyimini gösteren belgeler değerlendirilerek, tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim tutarı daha fazla olan isteklinin teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenir. İş ortaklıklarında pilot ortağın hisse oranına bakılmaksızın tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim tutarı esas alınacaktır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Söz konusu ihaleye ilişkin 18.10.2010 tarihli ihale komisyonu kararında; ihaleye teklif veren 5 isteklinin de sunduğu belgelerin şartnameye uygun ve eksiksiz olduğunun tespit edildiği, Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti., On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. ve Merdan Sağlık Hiz. Bilgi İşlem Otom. Gıda Tem. Turizm San. ve Dış Tic. A.Ş’nin tekliflerinin eşit olması nedeniyle idari şartnamenin 35.2 nci maddesi uyarınca tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim tutarı daha fazla olan isteklinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak belirlenmesi gerektiğinden Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin teklifinin ekonomik açıdan en avantajlı teklif, On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olmasına karar verildiği belirtilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin teklifinde sunduğu iş deneyim (iş bitirme) belgesinin; Anadolu Üniversitesi Rektörlüğüne Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti. (% 95) ile Akdeniz Tem. ve İlaç. Hizm. Org. Turz. Tic. Ltd. Şti. (%
5 ) iş ortaklığı tarafından gerçekleştirildiği, söz konusu iş deneyim (iş bitirme) belgesinde işin adının;“Aylık Ortalama 693 İşçi ile 2005 Yılı Malzemeli Genel Temizlik İşi”, sözleşme tarihinin 04.01.2005, kabul tarihinin 30.12.2005 ve belge tutarının 7.859.136,27 TL olarak belirtildiği görülmüştür.

a) Kamu İhale Genel Tebliğinin 78.2 nci maddesinde malzemeli temizlik hizmetinin personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet alımı olduğu belirtilmiştir.

Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş deneyim (iş bitirme) belgesine konu işin de malzemeli temizlik hizmeti işi olduğu, dolayısıyla personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet olduğu anlaşılmıştır.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmetlerin ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetler olduğu göz önüne alındığında ve

ihale konusu işe ilişkin olarak idari şartnamenin 7.6 ncı maddesinde yapılan benzer iş tanımında personel temini işlerinin benzer iş kapsamında sayılacağı belirtildiğinden,

personel çalıştırılmasına dayalı bir hizmet türü olan malzemeli temizlik hizmetinin personel temini işleri kapsamında kabul edilmesi gerektiği, sonuç olarak söz konusu iş deneyimi belgesine konu işin benzer işe uygun bulunduğu anlaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle; idarece Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından sunulan iş deneyim (iş bitirme) belgesine konu işin benzer işe uygun bulunmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

b) Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 39 uncu maddesinin 1 inci bendinin (a) fıkrasında; ihalenin ilk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin iş deneyimini tevsik amacıyla sunulabileceği belirtildiğinden ve söz konusu ihalede ihale ilan tarihi 02.09.2010 ve iş deneyimine konu işin kabul tarihi 30.12.2005 olduğundan, iş deneyimine konu işin ihale ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan bir işe ilişkin olduğu, dolayısıyla iş deneyimi belgesi tutarının tümünün iş deneyiminin yeterliliğine ilişkin değerlendirmede dikkate alınması gerektiği belirlenmiştir.

İş ortaklığı olarak gerçekleştirilen söz konusu iş deneyiminde ortakların iş deneyim tutarı, iş ortaklığındaki hisse oranı esas alınarak belirleneceğinden veTüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin ortaklık hisse oranının % 95 olduğu dikkate alındığında; Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin iş deneyim tutarının 7.466.179,46 TL (7.859.136,27 x 95/100) ve güncellenmiş tutarının ise 10.996.523,53 TL olduğu anlaşılmıştır.

İdari şartnamenin 7.5.1 inci maddesi uyarınca ihale konusu iş veya benzer işlere ait teklif edilen bedelin % 40’ı oranında iş deneyim belgesinin sunulması gerekmekte olup, Tüm-Pa Temizlik ve Sosyal Hizmetler İnş. Tur. Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin sunduğu iş deneyim belgesinin güncellenmiş tutarının (10.996.523,53 TL) teklif ettiği bedelin % 40’ını (11.287.821,18 TL x 40/100 = 4.515.128,51 TL) karşıladığı, dolayısıyla benzer işe ait olmak üzere teklif edilen bedelin % 40’ı oranında iş deneyim belgesinin sunulduğu görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle; idarece söz konusu iş deneyim belgesi tutarının uygun bulunmasında mevzuata aykırılık olmadığı anlaşılmış olup, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

Şikayet konusu husus ile ilgili olarak idareye yapılan şikayet başvurusu üzerine idarenin cevap yazısında; On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.’nin Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye yapılan ve konusu“temizlik ve yemek hizmetleri işlerinin yüklenici tarafından üstlenilerek yüklenicinin kendi işçileri ile yürütülmesi işi” olan iş deneyim belgesini sunduğu, gerçekleştirilen hizmetlerin benzer işe uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla Türk Telekomünikasyon A.Ş.’den söz konusu işe ait yaklaşık maliyet hesabına dair belgeler, sözleşme, fatura suretleri, birim fiyat teklif cetveli, teknik şartname ile diğer ihale dokümanlarının istenildiği, Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından gönderilen teknik şartnamenin 4 üncü maddesinde yer alan ifade uyarınca iş deneyim belgesine konu işin tek sözleşme kapsamında gerçekleştirilen yemek ve temizlik hizmetlerinde görevlendirilecek vasıflı ve vasıfsız personel temini işi olduğunun anlaşıldığı, bu kapsamda Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye gerçekleştirilen işin personel çalıştırılmasına dayalı iş olarak değerlendirildiği ve benzer iş tanımına uygun bulunması sonucunda itirazın yerinde bulunmadığı belirtilmiştir.

18.10.2010 tarihli ihale komisyonu kararıyla ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti.’nin teklif dosyasında 2 ayrı iş deneyim belgesi sunduğu,

Sunulan iş deneyim (iş bitirme) belgelerinden birincisinin; İstanbul İl Sağlık Müdürlüğüne On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. (% 51) ile Rass İnş. Taah. Tem. Taş. Gıd. ve Sağ. Hiz. İç Dış Tic. Ltd. Şti. (% 49) iş ortaklığı tarafından gerçekleştirildiği, söz konusu iş deneyim (iş bitirme) belgesinde işin adının;“İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve Bağlı 1.Basamak Sağlık Kuruluşlarının 750 Kişi ile Malzemeli Genel Temizlik Hizmet Alımı İşi”, sözleşme tarihinin 25.02.2009, kabul tarihinin 31.12.2009 ve belge tutarının 7.228.709,04 TL olarak belirtildiği görülmüş olup,

Bu iş deneyim belgesindeki hisse oranı göz önüne alındığında belge tutarının On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. payına düşen kısmının güncellenmiş bedelinin (4.129.321,05 TL) teklif edilen bedelin % 40’ını (11.287.821,18 TL x 40/100 = 4.515.128,51 TL) karşılamadığı anlaşıldığından, belge tutarının idari şartnamenin 7.5.1 inci maddesinde öngörülen şartı sağlamadığı ve dolayısıyla belgenin uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Söz konusu isteklinin iş deneyimini gösteren belgeler olarak sunduğu belgelerden ikincisinin; Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından gerçekleştirilen bir işe ilişkin olduğu, söz konusu iş özel sektöre gerçekleştirilen iş kapsamında olduğundan, söz konusu işe ilişkin sözleşmenin ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak düzenlenen fatura örneklerinin, işe ait sosyal güvenlik prim ödemelerini gösteren belgelerin, ilgili sigorta müdürlüğünden alınan iş yeri bildirgesinin sunulduğu belirlenmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “İş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren diğer belgeler ve bu belgelerde aranacak kriterler” başlıklı 47 nci maddesinde;“ (1) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, iş deneyim belgesi düzenlenemez. Bu durumda, bitirilen işlere ilişkin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:

(a) Yurtdışında gerçekleştirilen işler hariç bu madde kapsamında yer alan işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri, personel çalıştırılan işlerde o işe ait sosyal güvenlik prim ödemelerini gösteren belgeler, iş mevzuatının zorunlu tuttuğu hallerde ise, ayrıca ilgili sigorta müdürlüğünden alınan işyeri bildirgesi iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifi kapsamında sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınamaz.

(d) İş deneyimini gösteren belgelerin değerlendirilmesinde ilk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabulü gerçekleştirilen işlerde, iş deneyimini gösteren belge tutarı tam olarak dikkate alınır. Kabulü, ihale ve son başvuru tarihi ile ilk ilan veya davet tarihi arasında yapılmış olan işler de bu kapsamda değerlendirilir. Sözleşmede kabul tarihine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor ise, iş deneyimini gösteren belgeler kapsamında sunulan faturalardan en son düzenlenen faturanın tarihi kabul tarihi olarak dikkate alınır.” hükümleri bulunmaktadır.

On İlaçlama Sağlık Hizm. İnş. Elekt. Gıda Ürünleri Bilg. Temizlik Hizm. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye gerçekleştirilen işle ilgili mevzuat uyarınca sunulması gereken belgelerin sunulduğu belirlenmiştir.

Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye gerçekleştirilen işe ilişkin teknik şartnamenin “Sözleşmenin konusu, iş yerinde yürütülen asıl iş ve üstlenilen yardımcı iş” başlıklı 1 inci maddesinde; “ İş bu sözleşmenin konusu: asıl işi telekomünikasyon hizmetlerinin yürütülmesi ve telekomünikasyon alt yapısının işletilmesi olan Türk Telekom’un aşağıda belirtilen adresinde kurulu iş yerinde, iş bu sözleşmenin 3 üncü maddesinde belirtilen ve yardımcı işlerden olan temizlik ve yemek hizmetleri işlerinin yüklenici tarafından üstlenilerek, yüklenicinin kendi işçileri ile yürütülmesi işidir.” düzenlemesi,

Aynı şartnamenin “Üstlenilen iş, yürütülmesi ve bedeli”başlıklı 3 üncü maddesinde;“ 3.1. Sözleşme eki dokümanda temin şartları ile miktar, tip, özellik ve sair detayları belirtilen Türk Telekom’un İl Telekom Müdürlüğü ve bağlı Telekom Müdürlükleri ile kreş ve anaokulu müdürlükleri hizmet binalarındaki kapalı ve açık alanların, Türk Telekom tarafından girilmesine müsaade edilmeyecek yerleri haricinde kalan yerlerin her türlü temizlik işi,

3.2. Türk Telekom çalışma binaları içinde ve bağlı birimlerinde bulunan yemekhane, alakart kafeterya ve sosyal tesislerinde yemek servis hizmeti işidir.” düzenlemeleri bulunmaktadır.

İş deneyimine ilişkin belgeler kapsamında sunulan faturalardan ve teknik şartnamede yer alan düzenlemelerden, söz konusu işin temizlik ve malzemesiz yemek işi niteliğinde olduğu anlaşıldığından, mevzuat gereği bu işlerin personel çalıştırılmasına dayalı iş olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla iş deneyimine konu işin ihale konusu işe benzer nitelikte olduğu ve her hangi bir ayrıştırmaya tabi tutulmadan değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Sunulan faturalarda yer alan fiyat farkları hariç tutarların toplanması sonucunda ulaşılan rakamın 9.568.780,77 TL olduğu, söz konusu bedelin güncellenmesi sonucunda hesaplanan tutarın 10.742.454,88 TL olduğu belirlendiğinden, sunulan belgenin söz konusu ihalede istenen asgari iş deneyim tutarını karşıladığı anlaşılmıştır.

Söz konusu iş deneyimini gösteren belgeler kapsamında sunulan faturalardan en son düzenlenen faturanın tarihi dikkate alındığında ve işin tümünün zaten 2009 yılı içerisinde yapılan bir iş olduğu dikkate alındığında, ilan tarihinden geriye doğru beş yıl içerisinde gerçekleşme şartı açısından da bir aykırılık bulunmadığı değerlendirilmiştir.

Yukarıda yapılan değerlendirme neticesinde, başvuru sahibinin bu iddiası da yerinde görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Dr. Hasan GÜL

Başkan

Ali Kemal AKKOÇ

II. Başkan Hicabi ECE

Kurul Üyesi Ali KAYA

Kurul Üyesi

Bahattin IŞIK

Kurul Üyesi Hakan GÜNAL

Kurul Üyesi Kazım ÖZKAN

Kurul Üyesi

Adem KAMALI

Kurul Üyesi Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

Karşı Oy:

KARŞI OY

İstanbul İl Özel İdaresi tarafından açık ihale usulü ile gerçekleştirilen, incelemeye konu ihaleye ilişkin İdari şartnamenin 2. maddesinde; “2011 yılı İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü ve bağlı kuruluşlarında görevlendirilmek üzere, 429 Kişilik Meslek Elemanı ve Yardımcı Personel Hizmet Alımı”, Miktarı ve türü;31 Adet Sosyal Çalışmacı, 26 Adet Psikolog, 2 Adet Çocuk Gelişimci, 71 Adet Öğretmen, 33 Adet Hemşire-Sağlık Memuru, 32 adet Sosyolog, 109 Adet Bilgisayar İşletmeni, 25 Adet Çocuk Eğiticisi, 37 adet Nöbet elamanı, 32 adet Bakım Elemanı, 31 adet Temizlik Elemanı” düzenlemesi yer almaktadır.

Anayasanın 128. maddesinin I. fıkrasında; “Devletin, kamu iktisadî teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.” hükmü yer almaktadır

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda “İstihdam şekilleri” Anayasa’nın 128. maddesinin anılan hükmüne paralel biçimde düzenlenmiş, 4. maddesinin I. fıkrasında; “Kamu hizmetleri: memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürülür.” hükmüne yer verilmiş, 5. maddesinde ise; Bu dört istihdam şekli dışında personel çalıştırılması yasaklanmıştır.

Anılan Yasa’nın 36. maddesinin I. fıkrasında; “Bu Kanunun kapsamına dahil kurumlarda yönetim, icra, büro ve benzeri hizmetleri gören ve bu Kanunla tespit edilen diğer sınıflara girmeyen memurlarının Genel İdare Hizmetleri sınıfını teşkil edeceği”,

III. fıkrasında; “Sağlık Hizmetleri Ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfının: Bu sınıf, sağlık hizmetlerinde (Hayvan sağlığı dahil) mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner hekim gibi memurlar ile bu hizmet sahasında çalışan yüksek öğrenim görmüş fizikoterapist, tıp teknoloğu, ebe, hemşire, sağlık memuru, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, pisikolog, diyetçi, sağlık mühendisi, sağlık fizikçisi, sağlık idarecisi ile ebe ve hemşire, hemşire yardımcısı, (Fizik tedavi, laboratuvar, eczacı, diş anestezi, röntgen teknisyenleri ve yardımcıları, çevre sağlığı ve toplum sağlığı teknisyeni dahil) sağlık savaş memuru, hayvan sağlık memuru ve benzeri sağlık personelini kapsayacağı,

Bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetler, lüzumu halinde bedeli döner sermaye gelirlerinden ödenmek kaydıyla, Bakanlıkça tespit edilecek esas ve usullere göre hizmet satın alınması yoluyla gördürülebileceği”,

IV. fıkrasında; “Eğitim Ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı:Bu sınıf, bu Kanun kapsamına giren kurumlarda eğitim ve öğretim vazifesiyle görevlendirilen öğretmenleri ilköğretim müfettişlerini ve yardımcılarını kapsayacağı”,

VIII. fıkrasında ise; Yardımcı hizmetler sınıfı, kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmak veya basit iklim rasatlarını yapmak; ilaçlama yapmak veya yaptırmak veya tedavi kurumlarında hastaların ve hastanelerin temizliği ve basit bakımı ile ilgili

hizmetleri yapmak veya kurumlarda koruma ve muhafaza hizmetleri gibi ana hizmetlere yardımcı mahiyetteki görevlerde her kurumun özel bünyesine göre ve yine bu mahiyette olmak üzere ihdasına lüzum gördüğü yardımcı hizmetleri ifa ile görevli bulunanlardan 4 üncü maddenin (D) bendinde tanımlananların dışında kalanları kapsar. Bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerden hizmet yerlerinin ve tedavi kurumlarının temizlenmesi, tesisatın bakım ve işletilmesi ve benzeri nitelikteki hizmetlerin üçüncü şahıslara ihale yoluyla gördürülmesinin mümkün olduğu” hükümleri yeralmaktadır.

Her ne kadar, 24.7.2003 günlü, 25172 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4924 sayılı “Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”un 11. maddesiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36. maddesinin “III-Sağlık Hizmetleri Ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı” başlıklı bendine eklenen,

Bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetler, lüzumu halinde bedeli döner sermaye gelirlerinden ödenmek kaydıyla, Bakanlıkça tespit edilecek esas ve usullere göre hizmet satın alınması yoluyla gördürülebilir.” hükmünün Anayasa’nın 2 ve 128/1 inci maddelerine aykırılığı savı ciddi bulunarak iptali için Danıştay Beşinci Dairesince Anayasa Mahkemesine başvurulmuş, ancak, Anayasa Mahkemesinin 22.11.2007 tarih ve E:2004/114, K:2007/85 sayılı kararı ile düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olmadığından bahisle itirazın reddine karar verilmiş ise de, Anayasa Mahkemesinin anılan kararında, sağlık hizmetlerinin niteliği ve önemi değerlendirilerek bu sınıfa özgü hizmetlerin özel hukuk sözleşmeleri ile üçüncü kişilere yaptırılabileceğinin vurgulanması, bütün kamu hizmetlerine ilişkin bir değerlendirme içermemesi nedeniyle anılan ihalenin mevcut hukuki durum açısından incelenmesi gerekmektedir.

04.03.2005 günlü, 25745 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 1. maddesinde; “Bu Kanunun amacı; il özel idaresinin kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.”,

6. maddesinde; “İl özel idaresi mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;

a) Sağlık, Gençlik ve spor, tarım, sanayi ve ticaret; Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç ilin çevre düzeni plânı, bayındırlık ve iskân, toprağın korunması, erozyonun önlenmesi, kültür, sanat, turizm, sosyal hizmet ve yardımlar, yoksullara mikro kredi verilmesi, çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları; ilk ve orta öğretim kurumlarının arsa temini, binalarının yapım, bakım ve onarımı ile diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde,

...

Yapmakla görevli ve yetkilidir.

Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları; yapım, bakım ve onarım işleri, devlet ve il yolları, içme suyu, sulama suyu, kanalizasyon, enerji nakil hattı, sağlık, eğitim, kültür, turizm, çevre, imar, bayındırlık, iskan, gençlik ve spor gibi hizmetlere ilişkin yatırımlar ile bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşlarının görev alanına giren diğer yatırımları, kendi bütçelerinde bu hizmetler için ayrılan ödenekleri il özel idarelerine aktarmak suretiyle gerçekleştirebilir. …

Bu fıkraya göre, bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşları tarafından aktarılacak ödenekler ile gerçekleştirilecek yatırımlar, birinci fıkrada öngörülen görev alanı sınırlamasına tabi olmaksızın bütün il sınırları içinde yapılabilir. …” hükmüne yer verilmiştir.

İstanbul İl Özel İdaresinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında bir kuruluş olduğu ve anılan hizmetlerin asli ve sürekli kurum hizmetlerini yerine getiren memurlar eliyle yürütmesinin asıl olduğu anlaşılmaktadır.

4734 sayılı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde;

“Bakım ve onarım, …,temizlik, …, meslekî eğitim, …, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetleri, …”, hizmet tanımı içinde yer almış, anılan Kanunun 62. maddesinin (e) bendinde;İdarelerce kanun, tüzük ve yönetmeliklere göre istihdam edilen personelin yeterli nitelik veya sayıda olmaması halinde, bu Kanunda belirtilen hizmetler için ihaleye çıkılabilir.” hükmü getirilmiştir.

İhale konusu “419 kişilik Meslek Elemanı ve Yardımcı Personel Hizmet Alımıihalesi”nin konusunun;

1-) Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri ile kurumlarda eğitim ve öğretim vazifesiyle görevlendirilen Eğitim Hizmetleri Sınıfındaki öğretmenler ve Genel İdare Hizmetleri Sınıfındaki büro ve benzeri hizmetleri gören personel tarafından yerine getirilen hizmetler olduğu,

Bir başka anlatımla, İstanbul İl Özel İdaresince ihale konusu işte istihdam edilmek istenilen“Sosyal Çalışmacı, Psikolog, Çocuk Gelişimci, Sosyolog, Öğretmen, Hemşire, Sağlık Memuru, Grupevi Sorumlusu, Çocuk Bakım Elamanı, Çocuk Eğiticisinin” anılan Kanun’un 36. maddesindeki Sağlık Hizmetleri Sınıfı içinde ve Öğretmenlerin ise Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfında, Sosyolog ve Grup sorumlularının da Genel İdare Hizmetleri Sınıfı içinde sayıldıkları görüldüğünden ve Genel İdare Hizmetleri ve Eğitim Hizmetleri Devletin asli ve sürekli görevleri arasında yer alan hizmetler olup, bu ve benzeri hizmetlerinin yürütülmesi kapsamındaki işlerin memurlar veya diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi gerektiğinden, bu işlerin hizmet alımı yoluyla üçüncü şahıslara ihale yoluyla gördürülmesi mümkün bulunmamaktadır.

2-) Anılan hizmet alımına konu 109 bilgisayar işletmeni açısından ise; ihale konusunun yardımcı hizmetler sınıfına dahil personel tarafından yerine getirilen “…her türlü yazı ve dosya dağıtmak…” kapsamında olmadığı, kaldı ki bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerden sadece hizmet yerlerinin ve tedavi kurumlarının temizlenmesi, tesisatın bakım ve işletilmesi ve benzeri nitelikteki hizmetlerin üçüncü şahıslara ihale yoluyla gördürülmesinin mümkün olduğu,

4734 sayılı Yasa’nın 4. maddesinde, hizmet tanımı içinde yer alan “…, Bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetleri…”nin, yazılımın yanı sıra donanıma ilişkin kurulum ve işler halde tutulması için onarım gibi teknik hizmetleri içermesine karşın, anılan ihalenin bilgisayar sisteminin kurulup, işler halde tutulması için hizmet alımı değil “bilgisayar işletmeni olarak sayılan meslek personeli ve yardımcı personel alımına” ilişkin olması nedeniyle, aynı kapsamda değerlendirilemeyeceği anlaşıldığından, anılan hizmetlerin de hizmet alımı yoluyla gördürülmesi mümkün bulunmamaktadır.

3-) İnceleme konusu ihale ile bir hizmet satın alımı değil, Devlet memurları tarafından yürütülen hizmetlerin üçüncü kişilere yaptırılmasının veya devredilmesinin öngörüldüğü,

Bu itibarla, ihaleyi yapan İstanbul İl Özel İdaresi, İçişleri Bakanlığı’na bağlı 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında bir İdare olup, İstanbul İl Özel İdaresi’nce ihale konusu işte istihdam edilmek istenilen (32 adet bakım ve 31 adet temizlik elemanı ve 33 adet hemşire-sağlık memuru olmak üzere toplam 96 personel hariç), “323 kişilik Meslek Elemanı ve Yardımcı Personelin” anılan Kanun’un 36. maddesindeki, eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı ve genel idare hizmetler sınıfı içinde yer alan personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerin, üçüncü şahıslara ihale yoluyla gördürülmesi mümkün bulunmamaktadır.

Kaldı ki, 4734 sayılı Yasa’nın 62. maddesinin ( e) fıkrasındaki düzenleme dahi, ihale konusu olabilecek işler açısından idarelere sınırsız bir yetki vermeyip, “istihdam edilen personelin yeterli nitelik ve sayıda olmaması” koşuluyla, bu konuda belirtilen hizmetler için ihaleye çıkılabileceğini düzenlemiştir. Anılan ihalede ise, ihalenin lüzum gerekçesi de dosya kapsamından anlaşılamamaktadır.

Sonuç olarak; idarenin söz konusu Genel İdare Hizmetleri ve Eğitim Hizmetleri sınıfındaki hizmetleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uyarınca yürütülecek bir ihaleye konu edemeyeceği, aksine uygulamanın hukuka aykırılık oluşturacağı anlaşıldığından, incelemeye konu ihalenin iptal edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle ve yukarıda belirtilen gerekçelerle incelemeye konu ihalenin iptal edilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle, “itirazen şikayet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyoruz.

Adem KAMALI Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi Kurul Üyesi

 
< Önceki   Sonraki >
[ Geri ] [ Yukarı ]

İçerik İstatistiği

KiK Kararları: 13.264 Karar
 - Bu Hafta (18.08-23.08): 7
 - Geçen Hafta(11.08-17.08): 11
 - Bu Ay (Ağustos): 26
 - Geçen Ay (Temmuz): 35
Kategori: 162
Haberler: 748

Abone İstatistiği

38 misafir ve 5 abone bağlı
Abone Sayısı: 9102
Abone Oranları:
  - Giriş (1 ay): % 3,97
  - Bronz (3 ay): % 0,00
  - Gümüş (6 ay): % 0,66
  - Altın (12 ay): % 29,80
  - Kamu Altın (12 ay): % 65,56
Ziyaretçi Sayısı: 13.486.166
Final Bilgi Hizmetleri     kikkararlari.com facebook     kikkararlari.com twitter
256-Bit GeoTrust SSL Sertifika
Ödeme Seçenekleri
Bu Sayfayı Paylaş X

"Bilginin Kısa Yolu.."