KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2010/015

Gündem No : 22

Karar Tarihi : 18.02.2010

Karar No : 2010/UH.III-611

Şikayetçi :

Sil - Pa Organizasyon Temizlik Güvenlik İç ve Dış Tic. Taah. Ltd. Şti., Cinnah Caddesi Alaçam Sokak No:10/2 Çankaya/Ankara

İhaleyi yapan idare:

Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş., İzmir Caddesi No:35 Kızılay/ANKARA

Başvuru tarih ve sayısı:

25.01.2010 / 1525

Başvuruya konu ihale:

2009/141863 İhale Kayıt Numaralı "Genel Temizlik ve Yardımcı Hizmet Alımı" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

17.02.2010 tarih ve III.H.02.91.0259/2010-10E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. tarafından 10.12.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Genel Temizlik ve Yardımcı Hizmet Alımı” ihalesine ilişkin olarak Sil - Pa Organizasyon Temizlik Güvenlik İç ve Dış Tic. Taah. Ltd. Şti.’nin 11.01.2010 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 20.01.2010 tarihli yazısı ile reddedildiği, ancak buna ilişkin tebligat henüz yapılmadan başvuru sahibinin 25.01.2010 tarih ve 1525 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 25.01.2010 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan en düşük fiyatı teklif eden firmaya ihalenin bırakıldığı, hâlbuki 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesi dikkate alınarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. tarafından 10.12.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan 3 yıl süreli “Genel Temizlik ve Yardımcı Hizmet Alımı” ihalesinde, giyim hariç asgari işçilik maliyeti 3.492.815,76 TL’dir. İdari şartnamenin 25 inci ve teknik şartnamenin 7 nci maddesinde, çalışacak 80 personelin tamamına kıyafet verileceği öngörülmüştür. Yaklaşık maliyette giyim gideri olarak kişi başı 126 TL belirlenmiştir. Buna göre çalışacak 80 işçinin giyim bedeli, (126 TL x 80 Kişi)= 10.080,00 TL’dir. Buna % 3 sözleşme giderleri eklendiğinde ise toplam 10.382,40 TL’ye ulaşılmaktadır.

Diğer taraftan, yaklaşık maliyette öngörülen makineler amortismana tabi iktisadi kıymetlerdir. Amortisman, duran varlıkların, aşınma, yıpranma veya eskime payını ifade etmektedir. İşletmeler satın aldıkları maddi duran varlıkları normal şartlarda bir yıldan daha uzun süre kullanırlar. Bu nedenle, amortisman uygulaması gereğince maddi duran varlıklar için yapılan harcamalar doğrudan gider yazılmayıp, makinelerin ekonomik ömrü dikkate alınarak amortisman hesaplanmalı ve giderleştirme bu yolla yapılmalıdır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında;“Personel çalıştırılmasına dayalı olan hizmet alımı ihalelerinde, tekliflerin değerlendirilmesinde;

İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale Kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon (ihale konusu işe uyum) eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki genel giderleri karşılamak üzere birim fiyat teklif cetvelinde yer alan her bir işçilik kalemindeki (yol, yemek ve giyecek dahil brüt asgari ücret veya brüt asgari ücretin yüzde (%) fazlası üzerinden ücret hesaplanan işçilik kalemi ile ulusal bayram ve genel tatil günleri ve fazla çalışma saatlerine ilişkin işçilik kalemleri) birim fiyatlar üzerinden işçilik hesaplama modülü kullanılarak % 3 oranında sözleşme giderleri ve genel giderler hesaplanacaktır.” açıklaması bulunmaktadır.

Bu açıklamaya göre, ihale konusu işte kullanılacak makinelerin amortisman bedelleri, % 3 lük sözleşme ve genel giderler arasında yer aldığından bunlar için ayrıca bir bedel öngörülmemesi gerekmektedir. Buna göre kârsız yaklaşık maliyet aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:

TL

Giyim hariç asgari işçilik maliyeti 3.492.815,76

Giyim bedeli (% 3 Dahil) 10.382,40

Ekipman bedeli (3 Yıllık) 6.824,24

Temizlik malzemesi bedeli (3 Yıllık) 70.778,94

Kârsız Yaklaşık Maliyet 3.580.801,34

Öte yandan, ihale üzerinde bırakılan Adalı Güvenlik Optik Temizlik İnş. Mob. Day. Tük. Mal. Teks. Gıd. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan birim fiyat teklif mektubu ve eki birim fiyat teklif cetveli incelendiğinde; temizlik malzemesi gideri olarak öngörülen 72.000,00 TL ve temizlik ekipmanı gideri olarak öngörülen 3.900,00 TL’nin toplam teklif tutarı olan 3.569.758,32 TL’den düşülmesi sonucu, giyim bedeli dâhil toplam işçilik için 3.493.858,32 TL teklif edildiği tespit edilmiştir. Bu bedel, giyim hariç asgari işçilik maliyeti olan 3.492.815,76 TL’yi karşılamaktadır. Geriye kalan tutar ise firmanın giyim için teklif ettiği tutarı oluşturmaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 inci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 38 inci maddesi hükümlerine göre; idarelerin, herhangi bir teklifin yaklaşık maliyet ve diğer tekliflere göre aşırı düşük teklif olup olmadığını belirlemesi ve açıklama talep etmesi konusunda, kamu hizmetinin idari ve mali gerekleri çerçevesinde takdir yetkileri bulunmaktadır. İncelenen ihalede, idarenin herhangi bir sorgulama yapmadan ihale üzerinde bırakılan istekliyi belirlemesinin, anılan takdir yetkisine uygun olarak yapılmış bir idari işlem olduğu kabul edilmiştir.

Ayrıca, ihale üzerinde bırakılan firmanın teklifinin giyim hariç asgari işçilik maliyetini karşılamakta olduğu, giyim için de teklif kapsamında belirli bir giderin öngörüldüğü, verilen teklifin diğer tekliflerle ve yaklaşık maliyetle kıyaslandığında çok düşük olmadığı ve idareye bu noktada takdir hakkı tanındığı hususları bir arada değerlendirildiğinde idarenin, ihaleyi aşırı düşük teklif sorgulaması yapmaksızın sonuçlandırmasında mevzuata aykırılık olmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Karşı Oy:

KARŞI OY

İncelemeye konu ihalede;

Başvuru sahibi tarafından; aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan en düşük fiyatı teklif eden firmaya ihalenin bırakıldığı, hâlbuki 4734 sayılı Kanunun 38. maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 79. maddesi dikkate alınarak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerektiği iddia edilmekte ve itirazen şikâyet başvurusunun Kurumumuzca incelenerek gereğinin yapılması istenmektedir.

4734 sayılı Kanun’un 38. maddesi uyarınca; ihale komisyonunun verilen teklifleri anılan Kanun’un 37. maddesine göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, sunulan açıklamaların imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü çerçevesinden değerlendireceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4. maddesinde; ihale komisyonu tarafından, asgari işçilik maliyeti ve % 3 oranındaki sözleşme giderleri ile genel giderleri karşılayan tekliflerin malzeme ve diğer maliyet kalemleri dikkate alınmak suretiyle değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre idarece belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama isteneceği, istekliler tarafından yapılan açıklamalara ilişkin belgelerin değerlendirilerek karar verileceği, idarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlere yer verilmesi gerektiği, 79.5. maddesinde; isteklilerce yapılacak aşırı düşük teklife ilişkin açıklamaların belgelere dayanacağı, belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamaların kabul edilmeyerek söz konusu tekliflerin reddedileceği açıklamasına yer verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 78. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında; “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları; ağırlıklı olarak personel çalıştırılmasına dayanan, çalıştırılacak personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı hizmetlerdir.

Malzemeli veya malzemesiz temizlik, malzemesiz yemek, özel güvenlik, sayaç okuma ve kesme-açma, hasta ve ziyaretçi yönlendirme, tıbbi sekreterlik, veri işleme ve otomasyon sisteminin işletimi hizmetleri gibi hizmetler personel çalıştırılmasına dayalı olup, bu tebliğde personel çalıştırılmasına dayalı olan/olmayan hizmetler arasında sayılmayan işlerin personel çalıştırılmasına dayalı olup olmadığı yukarıda yer verilen tanıma göre idarelerce değerlendirilecektir.” açıklaması mevcuttur.

Anılan Kanun ve Tebliğ’de yer alan açıklamadan, ihale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet ve diğer tekliflerle kıyaslandığında aşırı düşük olarak belirlenen tekliflerin, reddedilmeden önce aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulacağı, anılan mevzuat hükümleri uyarınca aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin olarak, isteklilerden teklif bileşenleri ile ilgili açıklama talebinde bulunulacağı ve bu açıklamalarını belgeye dayandıracakları, aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin olarak isteklilerce yapılan açıklamaların ihale komisyonunca değerlendirilmesi sonucunda, ihale konusu işin yapılabilmesi çerçevesinde yeterli görülen isteklilerin tekliflerinin kabul edileceği, bu nedenle Kamu İhale Mevzuatının, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi konusunda, kamu hizmetinin idari ve mali gereklerine aykırı kullanılmamak koşuluyla idareye takdir yetkisi verdiği, ancak bu yetkinin mutlak ve sınırsız olmadığı açıktır.

İncelemeye konu ihalede, ihale konusu işin adının;“Malzemeli Genel temizlik ve Yardımcı Hizmet Alımı İşi” olduğu, yaklaşık maliyetin 3.762.936,66 TL olarak belirlendiği, 21 adet ihale dokümanı satın alındığı, 9 istekli tarafından teklif sunulduğu ve ihale komisyonunca yapılan değerlendirme sonucunda; tekliflerin tamamının geçerli teklif olarak belirlendiği, en düşük olan ve ihale üzerinde bırakılan teklif fiyatın 3.569.758,32 TL, başvuru sahibi tarafından sunulan ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatın 3.684.246,00 TL olduğu anlaşılmıştır.

Öte yandan, idarece yaklaşık maliyet hesaplamasında %5 oranında (179.187,46 TL) yüklenici kârı ile 2961,90 TL tutarında “3 yıllık makine amortisman” bedeli öngörüldüğü, ancak “3 yılık makine amortisman” bedelinin %3 oranındaki sözleşme giderleri içerisinde olduğu kabul edildiğinden, kârsız yaklaşık maliyetin (%5 kâr ve 3 yıllık makine amortisman bedeli hariç) 3.580.801.34 TL olduğu, bu durumda ihale üzerinde bırakılan istekliye ait teklifin kârsız yaklaşık maliyetin bile altında olduğu anlaşılmıştır.

Anılan Kanun hükmü gereğince, idareler tarafından tekliflerin değerlendirilmesinde; isteklilerce sunulan tekliflerin birbiri ile ve yaklaşık maliyetle kıyaslanarak teklifi aşırı düşük olanların belirleneceği hüküm altına alınmış olup, bu belirleme yapılırken ihale konusu işin niteliği ve niceliği konusunda herhangi bir belirlemeye gidilmediği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan teklif tutarının, idarece belirlenen kârsız yaklaşık maliyetin altında olduğu anlaşıldığından, ihale konusu hizmetin özelliği de dikkate alınarak, verilecek hizmetin kalitesi açısından, teknik şartnamede belirtilen hususları karşılayıp karşılamadığı hususlarında, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmadan ihalenin sonuçlandırılmasında mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.

Bu itibarla, ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetle kıyaslandığında, ihale dokümanında belirtilen teklif bileşenlerine ilişkin giderleri karşılayıp karşılamadığı yönünde aşırı düşük teklif sorgulaması yapılarak ihalenin sonuçlandırılması gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; inceleme konusu ihalede, “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemizle, “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyoruz.

Adem KAMALI Abdullah DÜNDAR Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi Kurul Üyesi Kurul Üyesi