KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2009/085

Gündem No : 34

Karar Tarihi : 21.12.2009

Karar No : 2009/UH.I-3052

Şikayetçi:

Baybora Hizm. Tem. İnş. Gıda Tic. ve Taah. Ltd. Şti., B. Evler Mahallesi Cengiztopel Caddesi Yeni Kıbrıs Apt. No:31 K:1 D:3 Şanlıurfa

İhaleyi yapan idare:

T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü, Smeü. Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İhsaniye Mah. 4935 Sokak No:3 33079 Mersin

Başvuru tarih ve sayısı:

26.11.2009 / 23883

Başvuruya konu ihale:

2009/129771 İhale Kayıt Numaralı "Meü. Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İçin Hasta ve Ziyaretçi Yönlendirme Hizmeti" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

15.12.2009 tarih ve I.H.25.24.0217/2009-43E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

T.C. Mersin Üniversitesi Rektörlüğü Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından 20.10.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “MEÜ Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İçin Hasta ve Ziyaretçi Yönlendirme Hizmeti” ihalesine ilişkin olarak Baybora Hizm. Tem. İnş. Gıda Tic. ve Taah. Ltd. Şti.’nin 17.11.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 17.11.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 26.11.2009 tarih ve 23883 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 26.11.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasında giyim için öngördüğü maliyetlerin piyasa koşullarına ve hayatın olağan akışına uygun olmadığı, bu sebeple anılan isteklilerin teklifinin değerlendirme dışı bırakılarak, ihalenin firmaları üzerinde bırakılması gerektiği iddia edilmektedir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

İnceleme konusu ihalenin, Mersin Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü tarafından 20.10.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan, 45 personel ile Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İçin Hasta ve Ziyaretçi Yönlendirme hizmet alımı olduğu,

Birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilen ihaleye 16 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde herhangi bir isteklinin yeterlik kriterlerini haiz olmadığı gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakılmadığı ancak, 11 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirildiği,

İdarenin 21.10.2009 tarihli yazıları ile, idari şartnamenin 25 inci maddesinde belirtilen teklif fiyata dahil olan masraflar bölümünde yer alan tüm bileşenlerin yol, giyim, işçilik maliyeti ve ulusal bayram ve tatil günleri de dahil olmak üzere işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanması ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesinin 1-2-3-4-5 inci maddeleri dikkate alınarak açıklamaların belgelendirilmesi gerektiği hususunun teklifi aşırı düşük görülen isteklilere bildirildiği,

Bunun üzerine, 2 isteklinin aşırı düşük teklif sorgusuna cevap vermediği, 3 istekli tarafından yapılan aşırı düşük açıklamasının da idarece yeterli bulunmadığı,

Aşırı düşük teklif açıklaması yeterli bulunan istekliler arasında en düşük teklif sahibi olan Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde ihalenin bırakıldığı ve en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak da -iş deneyim belge tutarı daha yüksek olan- Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin belirlendiği,

Anlaşılmıştır.

İdari şartnamenin “Teklif Fiyata Dahil Olan Giderler” başlıklı 25 inci maddesinde;

“…

25.3 Teklif fiyata dahil olan giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1 işin süresi ve personel sayısı dikkate alınarak ilgili mevzuatına göre hesaplanacak işçilik ücreti:

Sıra İşçinin pozisyonu Miktarı Asgari ücretten fazlası %

1 Yüklenici Temsilcisi 1 Kişi 50

4857 sayılı İş Kanunun 47. Maddesi gereği hizmet süresince Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde 12 hasta ve ziyaretçi yönlendirme personeli toplam 14,5 gün çalışacaktır.

25.3.2 Yemek, Yol ve Giyecek Giderleri:

a) Yüklenici tarafından karşılanacak yol masrafı aylık gün sayısı olarak 26 (yirmialtı) gün esas alınacaktır.

b) Personelin yol gideri günlük brüt (2,00 TL) olarak hesaplanacaktır. Yüklenici, teklif fiyatına personel yol giderini dahil edecek ve bordroda gösterecektir.

c) Çalışanların yemek ihtiyacı idare tarafından karşılanacaktır.

d) Yüklenici, çalıştırılacak personelin giyim bedelini ayni olarak karşılayacaktır. Hasta ve Ziyaretçi Yönlendirme Personeline verilecek kıyafetlerin cinsi, özellikleri ve miktarı teknik şartnamede belirtilmiştir.

….

25.5 Personelin iş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası prim oranı %1 (bir) olarak tespit edilmiştir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Ayrıca teknik şartnamenin 9 uncu maddesinde, personele 2 adet kışlık uzun kollu, 2 adet yazlık kısa kollu iş önlüğünün rengi ve modeli idare tarafından belirlenmek şartıyla yüklenici tarafından temin edileceği ifade edilmiştir.

Kamu İhale Kanununun 38. ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 59 uncu maddesinde , ihale komisyonunun diğer teklifleri veya yaklaşık maliyeti baz alarak aşırı düşük teklifleri tespit edeceği ve aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri hemen reddetmek yerine bu teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili yazılı açıklama isteyeceği ve isteklilerin belgeye dayalı yapacağı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük tekliflerin yeterliliğine ilişkin bir sonuca ulaşması gerektiği hükme bağlanmıştır.

Bu hususa ilişkin uygulamanın somutlaştırılması amacıyla da Kamu İhale Genel Tebliğinin “XIII-Tekliflerin Alınması ve Değerlendirilmesi/H. Aşırı Düşük Teklif Değerlendirmesi” başlıklı maddesinde bir takım açıklamalarda bulunulmuş ve söz konusu açıklamalarda, hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük teklif sahiplerince yapılan açıklamaların hangi kıstaslar esas alınarak değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin detaylara yer verilmiştir.

Bu bağlamda , personel çalıştırılmasına dayalı olan şikayete konu ihalede, asgari işçilik maliyetinin, brüt asgari ücret (brüt asgari ücretin yüzde fazlası olarak belirlenen ücret), ihale dokümanında öngörülen yol ve giyim bedeli ile işveren sigorta prim tutarından oluştuğu,

bu anlamda ihale komisyonunca tekliflerin yalnızca işçilik giderleri dikkate alınarak değerlendirileceği

bunun üzerine teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre belirlenen teklif bileşenleri ile ilgili açıklama isteneceği ve isteklilerce belgelendirilmek suretiyle yapılacak yazılı açıklamalar değerlendirilerek ihalenin sonuçlandırılacağı

ancak teklif edilmesi gereken asgari maliyet toplamını ( asgari işçilik maliyeti +%3 sözleşme ve genel giderleri) karşılamayan tekliflerin de reddedilmesi gerektiği açıktır.

İhale üzerinde bırakılan Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. firmasının 30.10.2009 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

- Sunduğu teklifin tüm asgari işçilik bileşenlerini kapsadığının ve teklifinde Türkiye’nin önde gelen kurumlarından biri olduğunun ifade edildiği ve kurumun referansı için firma karının 4,11 TL olarak hesaplandığı,

- Teknik şartnamede özellikleri belirtilen 2 yazlık 2 kışlık kıyafet için birim fiyatı 0,59 kuruş, brüt 2,36 TL ve 45 kişi için de toplam 106,20 TL bedel öngördüğü,

- Giyim maliyetini belgelendirmek amacıyla, “İnceleme Tutanağı" başlığı altında 29.10.2009 tarihli ve SMMM onaylı belgenin sunulduğu ve belgenin alt kısmında “Tekten İnşaat Turizm Yemek Nakliye Temizlik Ltd. Şti. şirketinin kendi isteği doğrultusunda yapmış olduğum kısmi incelemede 2009 yılı 3. Dönem (7,8,9 aylar) Kurum geçici vergi dönemine ait iş önlüğü ile alış, satış ve stok bilgileri çıkartılmış olup ilgili firmanın ilgili dönemde 0,56 TL’den 200 adet 112.00 TL tutarında iş önlüğü olduğu resmi defter ve belgelerinde ve stoklarında tespit edilmiştir.” ibaresinin yer aldığı,

- Anılan belgede, 300 adet iş önlüğünün 0,56 TL birim fiyatla alındığının belirtildiği ve buna ilişkin 26.09.2009 tarih ve 487 nolu Engür İth. Mad. Paz. Dağ. ve San. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenmiş faturanın sunulduğu, alınan bu malın 100 biriminin 0,60 TL’den satıldığı ve bu durumun da 28.09.2009 tarih ve 718501 nolu satış faturası ile tevsik edildiği aynı zamanda 200 adet stokun bulunduğu, birim fiyatın ve ortalama birim fiyatın 0,56 TL olduğunun belirtildiği,

- Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ile 26.01.2009 tarihinde akdedilmiş sözleşmenin sunulduğu,

Görülmüştür.

Ayrıca, ikinci en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından 30.10.2009 tarihinde sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde ise,

- Sunduğu teklifin tüm asgari işçilik bileşenlerini kapsadığının ifade edildiği,

- 2 adet kışlık 2 adet yazlık iş önlüğü için 4,00 TL giyim bedeli öngördüğü,

- Giyim maliyetini belgelendirmek amacıyla 22.10.2009 tarih ve 004 sayılı SMMM onaylı Aktif Hesaplarda ve Envanterde Kayıtlı Ticari Emtialara Ait Stok Tespitine İlişkin SMMM Raporunu sunduğu ve söz konusu raporda incelemeyi yapan mali müşavire ve tespiti yapılan şirkete, ilgili şirketin yasal defterlerinin tasdikine ve şirket ticari mallar hesaplarında yer alan stoklara ilişkin bilgilere yer verildiği,

- Söz konusu raporun stoklara ilişkin bilgiler başlıklı 4 üncü bölümünde, Ak-İş Giyim Necla Çerçiler firmasından 300 adet iş önlüğünün 1,00 TL birim fiyatla alındığının belirtildiği, şirketin stoklarına girdiğini tevsiki amacıyla da muavin defterinin ve Ak-İş Giyim Necla Çerçiler firması tarafından 21.10.2009 tarih ve 030643 nolu faturanın sunulduğu,

- Serbest Muhasebeci Mali Müşavire ilişkin faaliyet belgesine de yer verildiği,

Görülmüştür.

Öncelikle, her iki istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının, malın stoklarda belirtilmesi durumuna münhasır düzenlenmiş Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.5.5 maddesinde, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulmasının ve stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesinin zorunlu olduğu açıklamasına uygun bir şekilde belgelendirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, Kamu İhale Kanunu ve ikincil mevzuat düzenlemelerinde, hizmetin gerektiği şekilde yapılmasına imkan veren bir teklifin hazırlanıp hazırlanmadığının başka ifade ile hizmetin gerçekleştirilebilirliğini ortaya koymaya yarayan en düşük bedelin tespitinin ihale komisyonunca yapılması ve aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri hemen reddetmek yerine bu teklif sahiplerinden tekliflerinin bileşenleri ile ilgili olarak açıklama istemine ve bu açıklamalar çerçevesinde nihai değerlendirmesini yapması gerektiği hükme bağlanmıştır. Bu çerçevede, kamu ihale mevzuatında tekliflerin aşırı düşük olup olmadığı ve aşırı düşük teklif değerlendirilmesi neticesinde isteklilerin açıklamalarının yeterli olup olmadığı hususunda ilgili idarelere takdir yetkisi tanındığı ortadadır.

Ancak, idarelere tanınan bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız olmayıp, Kanunun belirlediği sınırlar içerisinde kalmak şartıyla eşitlik ilkesi gözetilerek, kamu yararına ve kamu görevinin gereklerine uygun bir şekilde, objektif, makul, geçerli ve yeterli gerekçelere dayanılarak kullanılması gerekir.

İdarenin de aşırı düşük teklifleri, yalnızca açıklamalarda sunulan bilgi ve belgelerin kamu ihale mevzuatına uygunluğu çerçevesinde şeklen değerlendirdiği ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesi anlamında eksiksiz açıklama yapan tüm isteklilerin açıklamasını yeterli bulduğu anlaşılmıştır.

Bu itibarla, idare tarafından aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde, isteklilerin salt teklifte önemli bileşenleri belgelendirmiş olmasının, aşırı düşük açıklamasının yeterli bulunması için objektif ve makul bir gerekçe olarak kabul edildiği ve bu anlamda ihalenin de, idarece teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenleri belgelere dayalı olarak açıklamış en düşük teklifi sunan istekliler üzerinde bırakıldığı görülmüştür.

Sonuç olarak, isteklilerin teklif etmiş olduğu bedeller üzerinden anılan malzemeleri ihale dokümanında istenen miktar ve özelliklere uygun bir şekilde teminle yükümlü olduğu da göz önüne alındığında ihale komisyonunun aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli olup olmadığı hususunda kendisine tanınan takdir hakkı çerçevesinde kalarak işlem tesis ettiğinin kabulü gerekmektedir.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır:

a) Eşit Muamele İlkesinin İhlal Edilip Edilmediği Yönünden;

1) Efsane Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic. Taah. Ltd. Şti. firmaları tarafından 30.10.2009 tarihinde yapılan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

- Sunmuş oldukları tekliflere ilişkin bileşenlerin ayrıntıları ile belirtildiği, işçilik ücretinin KİK işçilik hesaplama modülü kullanılarak ayrıca çalıştırılacak personelin iş elbisesi için piyasa araştırması yapılarak ekte sunulan stok tespit raporu ile teklifine yansıtıldığının belirtildiği,

- Açıklamanın ekinde de, işçilik hesaplama modülleri ve stoklardaki malları tevsik etmek üzere inceleme konusu ihalede istenilen kıyafetlerin satın alındığına ilişkin SMMM onaylı faturalar ile firmaların stoklarına alındığını gösterir “hesaplar arası muavin dökümü” belgesinin sunulduğu,

Anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 7.9.5.5 maddesi, bir malın stoklarda bulunduğunun tevsik edilebilmesinin ancak iki şekilde mümkün olduğunu hükme bağlamıştır. Bu tevsik yöntemlerinden ilkini, Vergi Usul Kanunun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin sunulması oluşturmaktadır. Bu hususa yönelik öngörülen diğer yöntem ise, yine mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması yöntemidir. Ancak bu durumda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunlu kılınmıştır.

İdare hukukunda kıyas istisnai bir boşluk doldurma yöntemi olup ancak belli koşulların varlığı halinde bu yönteme başvurulabileceği kabul edilmektedir. Dolayısıyla ilke olarak, idare hukukunda belli bir hukuki durum için konulmuş bir kural o durum veya ilişkiye benzeyen fakat hakkında bir kural bulunmayan başka bir hukuki kurala uygulanamayacaktır. Bu bağlamda, şekil itibariyle tasdike tabi defterlerden olmayan ve muhteviyat itibariyle yalnızca faturaların sayı ve tarihi ile işletme girişini/kaydını gösteren bu hesaplar arası muavin döküm başlıklı belgenin, envanter defteri ile aynı statüye sahip bir belge niteliği taşımadığı hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Anılan Tebliğ hükmü uyarınca malın stoklarda bulunduğunun tevsik edilebilmesi için belirlenen ilk yöntem olan, envanter defterinin mala ilişkin kısmının sunulması yönteminin hukuken genişletilebilme imkanı bulunmamakta olup isteklilerce sunulan belgenin bu şekliyle ilk yöntemde istenilen kriterleri sağlamadığı açıktır.

Öte yandan, isteklilerce sunulan ve malın şirketin stoklarına girdiğini tevsik eden söz konusu belgenin, taşıması gereken şekli ve asli unsurların neler olduğu tam olarak ortaya konulmamış olsa da bir “stok tespit raporu” olarak değerlendirilebileceği anlaşılmaktadır.

Ancak bu durumda da, anılan Tebliğ hükmünün son cümlesi gereği mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi ve bu birim maliyetlerin de yasal defter ve belgelere uygun olması şarttır. Bu bağlamda, isteklilerce sunulan resmi bir statüsü olmayan hesaplar arası muavin döküm belgelerinde her ne kadar bir birim maliyetin varlığından söz edilebilse de bu belgede yer alan birim maliyetlerin mükellefin yasal defter ve belgelerine uygunluğunu yansıtma imkanının bulunmadığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, şikayete konu ihalede, faturaların Ticari Mal Stokları hesabına kaydını gösterir bu yardımcı belgenin ihale mevzuatı anlamında malların stokta bulunduğunun tevsiki amacıyla kullanılabilmesinin hukuken mümkün olmadığı sonucuna varıldığından açıklamanın yeterli görülmeyip teklifin reddi gerekmektedir.

2) Demirbey Yemekçilik Temz. Bilg. Özel Sağl. Hizm. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. firması tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

- Giyim maliyetini tevsik amacıyla Kurtuluş İş Güvenliği ve Malzemeleri Taah. Tic. Tülay Demircioğlu’ndan alınan faturanın sunulduğu,

- 28.10.2009 tarihli faturada, 1 adet yazlık iş önlüğü için 7,05 TL, 1 adet kışlık iş önlüğü için 7,95 TL bedel öngörüldüğü,

- Söz konusu fatura ile birlikte, SMMM onaylı mükellefe ilişkin ortalama birim maliyetin ve 10.03.2008 tarihli bir alış ve 10.06.2009 tarihli bir satış faturasının da sunulduğu,

Anlaşılmaktadır.

Kamu İhale Tebliğinin aşırı düşük açıklamalarında istenilen bileşenlerin istekliler tarafından proforma faturalarla tevsik edilmesi haline özgü düzenlenen 79.5.1 maddesinde, proforma faturaya ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ye onaylatılmış olması zorunlu kılınmıştır. Ayrıca anılan Tebliğin, 79.5.8 maddesinde de isteklilere açıklamalarında son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin belgelendirme yapılamaması durumunda bir önceki vergi beyanname dönemini esas alabilmelerine de olanak tanınmıştır. Bu bağlamda, söz konusu istekli tarafından sunulan alış faturasının 10.03.2008 tarihinde düzenlenmiş olduğu dikkate alındığında alış ve satış faturalarının ait olması gereken döneme ilişkin öngörülen şartı sağlamadığı görülmüştür.

Yapılan açıklamalar çerçevesinde, ekonomik açıdan en avantajlı birinci ve ikinci teklif sahibi olarak belirlenen isteklilerce sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının ihale mevzuatı uyarınca gerekli şartları taşıdığı, buna karşın Efsane Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti., Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic. Taah. Ltd. Şti. ve Demirbey Yemekçilik Temz. Bilg. Özel Sağl. Hizm. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. firmalarının aşırı düşük teklif açıklamalarının bu haliyle kabulünün mümkün olmadığı ancak bu tespitlerin de ihalenin neticesini etkileyen esasa etkili aykırılıklar olarak kabul edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle;

1) 4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

2) Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından sunulan stok tespit raporunda belirtilen fiyatların gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hususunun Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Karşı Oy:

KISMEN KARŞI OY

İncelemeye konu ihalede;

4734 sayılı Kanunun 38. maddesinde, “İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a)İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c)Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 59. Maddesinde;“(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

(2) İhale komisyonu;

a) Verilen hizmet ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen işin özgünlüğü,

hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.

(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.

(4) Aşırı düşük teklif değerlendirmesinde tekliflerin, asgari maliyet yanında sözleşme giderlerini karşılayıp karşılamadığı da dikkate alınır.” hükmü yer almaktadır.

İhale ilan metninde ve idari şartnamede, ihale konusu işin adının; 45 personel ile Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi İçin Hasta ve Ziyaretçi Yönlendirme hizmet alımı olduğu anlaşılmıştır.

Birim fiyat teklif almak suretiyle gerçekleştirilen ihaleye 16 isteklinin teklif verdiği, ihale komisyonu tarafından yapılan değerlendirme neticesinde 11 isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olarak değerlendirildiği,

İdarenin 21.10.2009 tarihli yazıları ile idari şartnamenin 25. maddesinde belirtilen teklif fiyata dahil olan masraflar bölümünde yer alan tüm bileşenlerin yol, giyim, işçilik maliyeti ve ulusal bayram ve tatil günleri de dahil olmak üzere işçilik hesaplama modülü üzerinden hesaplanması ve Kamu İhale Genel Tebliğinin 79. maddesinin 1-2-3-4-5 alt maddeleri dikkate alınarak açıklamaların belgelendirilmesi gerektiği hususunun teklifi aşırı düşük görülen isteklilere bildirildiği,

Aşırı düşük teklif açıklaması yeterli bulunan istekliler arasında en düşük teklif sahibi olan Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. üzerinde ihalenin bırakıldığı ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak da -iş deneyim belge tutarı daha yüksek olan- Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti.’nin belirlendiği,

Anlaşılmıştır.

İdari şartnamenin 25.3.2 maddesinin (d) bendinde; “Yüklenici, çalıştırılacak personelin giyim bedelini ayni olarak karşılayacaktır. Hasta ve Ziyaretçi Yönlendirme Personeline verilecek kıyafetlerin cinsi, özellikleri ve miktarı teknik şartnamede belirtilmiştir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Teknik şartnamenin 9. maddesinde; personele 2 adet kışlık uzun kollu, 2 adet yazlık kısa kollu iş önlüğünün rengi ve modeli idare tarafından belirlenmek şartıyla yüklenici tarafından temin edileceği belirtilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’nin 30.10.2009 tarihli aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

Teknik şartnamede özellikleri belirtilen 2 yazlık ve 2 kışlık kıyafet için birim fiyatı 0,59 TL ve 45 kişi için de toplam 106,20 TL bedel öngördüğü anlaşılmıştır.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından 30.10.2009 tarihinde sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde ise;

2 adet kışlık 2 adet yazlık iş önlüğü için 4,00 TL giyim bedeli öngördüğü anlaşılmıştır.

Kamu İhale Kanunu ve ikincil mevzuat düzenlemelerinde, hizmetin gerektiği şekilde yapılmasına imkân veren bir teklifin hazırlanıp hazırlanmadığının başka ifade ile hizmetin gerçekleştirilebilirliğini ortaya koymaya yarayan en düşük bedelin tespitinin ihale komisyonunca yapılması ve aşırı düşük olduğunu belirlediği teklifleri hemen reddetmek yerine, bu teklif sahiplerinden tekliflerinin bileşenleri ile ilgili olarak açıklama istenmesi ve bu açıklamalar çerçevesinde nihai değerlendirmenin yapılması gerektiği hükme bağlanmıştır.

Bu çerçevede, kamu ihale mevzuatında tekliflerin aşırı düşük olup olmadığı ve aşırı düşük teklif değerlendirilmesi neticesinde isteklilerin açıklamalarının yeterli olup olmadığı hususunda ilgili idarelere takdir yetkisi tanındığı, ancak idarelere tanınan bu takdir yetkisi mutlak ve sınırsız olmayıp, Kanunun belirlediği sınırlar içerisinde kalmak şartıyla eşitlik ilkesi gözetilerek, kamu yararına ve kamu görevinin gereklerine uygun bir şekilde, objektif, makul ve geçerli gerekçelere dayanılarak kullanılması gerekmektedir.

İdare tarafından, yaklaşık maliyet içerisinde giyim bedeli olarak toplam 1.728,00 TL, (9,60 TL/adet) bir kişi için ise 38,40 TL bedel öngörüldüğü, idarece kıyafet için belirlenen tutarla, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif bileşenleri içerisinde giyim için öngörülen 106,20 TL tutarın (0,59 TL/adet) ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli tarafından giyim için öngörülen (4TL/kişi*45 kişi=180 TL) 180,00 TL tutarın (1TL/adet) izah edilemeyecek derecede ölçüsüz olduğu, ihale konusu işin 13 ay süreli ve 45 kişi ile yapılacak olması dikkate alındığında; ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen istekli tarafından sunulan giyim bedellerinin, gerçek piyasa koşullarını yansıtmadığı, bu itibarla teknik şartnamede belirtilen özelliklerde kıyafetin bu fiyatlara alınmasının mümkün olmadığı sonucuna varıldığından, ihale üzerinde bırakılan istekli ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin 18. maddesinin 2. fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda;

1- Efsane Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic. Taah. Ltd. Şti. tarafından 30.10.2009 tarihinde yapılan aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

Sunmuş oldukları tekliflere ilişkin bileşenlerin ayrıntıları ile belirtildiği, çalıştırılacak personelin iş elbisesi için piyasa araştırması yapılarak sunulan stok tespit raporu ile teklifine yansıtıldığının belirtildiği,

Açıklamanın ekinde de, stoklardaki malları tevsik etmek üzere inceleme konusu ihalede istenilen kıyafetlerin satın alındığına ilişkin SMMM onaylı faturalar ile firmaların stoklarına alındığını gösterir “hesaplar arası muavin dökümü” belgesinin sunulduğu,

Anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.5.5 maddesi, bir malın stoklarda bulunduğunun tevsik edilebilmesinin ancak iki şekilde mümkün olduğunu hükme bağlamıştır. Bu tevsik yöntemlerinden ilkini, Vergi Usul Kanunun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin sunulması oluşturmaktadır. Bu hususa yönelik öngörülen diğer yöntem ise, yine mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması yöntemidir. Ancak bu durumda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunlu kılınmıştır.

İdare hukukunda kıyas istisnai bir boşluk doldurma yöntemi olup ancak belli koşulların varlığı halinde bu yönteme başvurulabileceği kabul edilmektedir. Dolayısıyla ilke olarak, idare hukukunda belli bir hukuki durum için konulmuş bir kural o durum veya ilişkiye benzeyen fakat hakkında bir kural bulunmayan başka bir hukuki kurala uygulanamayacaktır. Bu bağlamda, şekil itibariyle tasdike tabi defterlerden olmayan ve muhteviyat itibariyle yalnızca faturaların sayı ve tarihi ile işletme girişini/kaydını gösteren bu hesaplar arası muavin döküm başlıklı belgenin, envanter defteri ile aynı statüye sahip bir belge niteliği taşımadığı hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Anılan Tebliğ hükmü uyarınca malın stoklarda bulunduğunun tevsik edilebilmesi için belirlenen ilk yöntem olan, envanter defterinin mala ilişkin kısmının sunulması yönteminin hukuken genişletilebilme imkanı bulunmamakta olup isteklilerce sunulan belgenin bu şekliyle ilk yöntemde istenilen kriterleri sağlamadığı açıktır.

Öte yandan, isteklilerce sunulan ve malın şirketin stoklarına girdiğini tevsik eden söz konusu belgenin, taşıması gereken şekli ve asli unsurların neler olduğu tam olarak ortaya konulmamış olsa da bir “stok tespit raporu” olarak değerlendirilebileceği anlaşılmaktadır. Ancak bu durumda da, anılan Tebliğ hükmünün son cümlesi gereği mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi ve bu birim maliyetlerin de yasal defter ve belgelere uygun olması şarttır. Bu bağlamda, isteklilerce sunulan resmi bir statüsü olmayan hesaplar arası muavin döküm belgelerinde her ne kadar bir birim maliyetin varlığından söz edilebilse de bu belgede yer alan birim maliyetlerin mükellefin yasal defter ve belgelerine uygunluğunu yansıtma imkanının bulunmadığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, şikayete konu ihalede, faturaların Ticari Mal Stokları hesabına kaydını gösterir bu yardımcı belgenin ihale mevzuatı anlamında malların stokta bulunduğunun tevsiki amacıyla kullanılabilmesinin hukuken mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır

2- Demirbey Yemekçilik Temz. Bilg. Özel Sağl. Hizm. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde;

Giyim maliyetini tevsik amacıyla Kurtuluş İş Güvenliği ve Malzemeleri Taah. Tic. Tülay DEMİRCİOĞLU’ndan alınan faturanın sunulduğu, 28.10.2009 tarihli faturada, 1 adet yazlık iş önlüğü için 7,05 TL, 1 adet kışlık iş önlüğü için 7,95 TL bedel öngörüldüğü, söz konusu fatura ile birlikte, SMMM onaylı mükellefe ilişkin ortalama birim maliyetin ve 10.03.2008 tarihli bir alış ve 10.06.2009 tarihli bir satış faturasının da sunulduğu anlaşılmıştır.

Kamu İhale Tebliğinin aşırı düşük açıklamalarında istenilen bileşenlerin istekliler tarafından proforma faturalarla tevsik edilmesi haline özgü düzenlenen 79.5.1 maddesinde, proforma faturaya ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’ye onaylatılmış olması zorunlu kılınmıştır. Ayrıca anılan Tebliğin, 79.5.8 maddesinde de isteklilere açıklamalarında son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin belgelendirme yapılamaması durumunda bir önceki vergi beyanname dönemini esas alabilmelerine de olanak tanınmıştır. Bu bağlamda, söz konusu istekli tarafından sunulan alış faturasının 10.03.2008 tarihinde düzenlenmiş olduğu dikkate alındığında yukarıda ihale mevzuatında alış ve satış faturalarının ait olması gereken döneme ilişkin öngörülen şartı sağlamadığı görülmüştür.

Bu itibarla, Efsane Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti., Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic. Taah. Ltd. Şti. ve Demirbey Yemekçilik Temz. Bilg. Özel Sağl. Hizm. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının bu haliyle kabulünün mümkün olmadığı anlaşıldığından, tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.

Yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihale üzerinde bırakılan Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti., ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti., Efsane Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti., Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic. Taah. Ltd. Şti. ve Demirbey Yemekçilik Temz. Bilg. Özel Sağl. Hizm. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak, yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde düzeltici işlem tesis edilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, inceleme konusu ihalede; Kurul kararının “Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti. tarafından sunulan stok tespit raporunda belirtilen fiyatlar hayatın olağan akışına göre düşük kaldığından, gerçeği yansıtıp yansıtmadığı hususunun Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilmesine,” ilişkin kısmına katılmakla beraber,

Anılan ihalede, ihale üzerinde bırakılan istekli ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin teklifleri ile Efsane Sosyal Hizmetler San. ve Tic. Ltd. Şti., Baybora Hiz. Tem. İnş. Gıda Tic. Taah. Ltd. Şti. ve Demirbey Yemekçilik Temz. Bilg. Özel Sağl. Hizm. İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak, ihale işlemlerine devam edilmesi gerektiğinden, “düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, Kurul kararının “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin kısmına katılmıyorum.

Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No :2009/085

Gündem No : 34

Karar Tarihi : 14.12.2009

Karar No : 2009/UH.I-3052

KARŞI OY

4734 sayılı Kanunun 38. maddesinde“ İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu;

a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,

b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,

Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” hükmü bulunmaktadır.

Söz konusu ihalede, ihaleyi yapan idare tarafından yaklaşık maliyet tutarının 613.651,17 TL olarak belirlendiği; en düşük teklifin ihale üzerinde kalan Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 556.195,71 TL olarak verildiği, ekonomik açıdan ikinci avantajlı teklif sahibi Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. Şti. ise 556.267,65 TL teklif bedeli sunduğu, ihalede geçerli teklif kabul edilen Efsane Sosyal Hizm. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin 2. firma ile aynı teklif bedeli (556.267,65 TL) sunduğu, idarenin yaklaşık maliyet bileşeninde giyim için toplam 1.728,00 TL bedel öngördüğü, teknik şartnamenin 9 uncu maddesinde, personele 2 adet kışlık uzun kollu, 2 adet yazlık kısa kollu iş önlüğünün rengi ve modeli idare tarafından belirlenmek şartıyla yüklenici tarafından temin edileceğinin belirtildiği, teknik şartnamede belirtilen kıyafet için ihale üzerinde bırakılan firmanın aşırı düşük açıklamasında; 2 yazlık 2 kışlık kıyafet için toplam giyim bedeli olarak 106,20 TL bedel öngördüğü, ekonomik açıdan ikinci avantajlı teklif sahibi firmanın 2 adet kışlık 2 adet yazlık iş önlüğü için toplam giyim bedeli 4,00 TL, diğer geçerli teklif olan Efsane Sosyal Hizm. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin ise toplam 171 TL öngördüğü dikkate alındığında; bu fiyatların tebliğde belirtildiği şekliyle belgelendirilmiş olması bu bedellerle teknik şartname öngörülen giyim eşyalarının karşılanacağının kanıtı olmayıp, bu fiyatların ticari hayatın gerçeklerine ve hayatın olağan akışına uygun olmadığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, ihale üzerinde bırakılan istekli Tekten İnş. Yem. Nak. Tem. İlaçl. Med. Teks. Bilg. Sig. Pet. Mob. Tar. Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile ekonomik açıdan ikinci avantajlı teklif sahibi Zen İç ve Dış Tic. Paz. Ltd. ve Efsane Sosyal Hizm. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak ihale işlemlerine devam edilmesi gerektiği gerekçesiyle Kurulun çoğunlukla verdiği“itirazen şikayet başvurusunun uygun bulunmadığı” kararına katılmıyorum.

Hakan GÜNAL

Kurul Üyesi