KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2009/061

Gündem No : 36

Karar Tarihi : 03.08.2009

Karar No : 2009/UM.I-2018

Şikayetçi :

Er-Tur Mad. İnş. Pet. ve Tic. Ltd. Şti., Çiftlik Cd. Aydoğan Apt. No:61/1 06510 Beştepe/ANKARA

İhaleyi yapan idare:

Tokat İl Jandarma Komutanlığı, Kümbet Mahallesi Gezirlik Caddesi TOKAT

Başvuru tarih ve sayısı:

17.07.2009 / 16640

Başvuruya konu ihale:

2009/44350 İhale Kayıt Numaralı "Kömür, Isınma Amaçlı, Tip-1 (6200 Kcal/Kg) Alımı" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

31.07.2009 tarih ve I.M.14.67.0041/2009-20E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Tokat İl Jandarma Komutanlığı tarafından 18.06.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Kömür, Isınma Amaçlı, Tip-1 (6200 Kcal/kg) Alımı” ihalesine ilişkin olarak Er-Tur Mad. İnş. Pet. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 07.07.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 09.07.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 17.07.2009 tarih ve 16640 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 17.07.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1 ) Kamu ihale mevzuatında yapılan değişikle ihalelerde isteklilerce sunulacak banka referans mektubunun değiştirildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından eski forma göre düzenlenen mektubun sunulduğu, yürürlükte olan mevzuata uygun olmayan banka referans mektubunu sunan isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği,

2) İdari şartnamede teklifle birlikte sunulması istenilen uygunluk belgesi için firmalarınca 2008 ve 2009 yıllarına ait belge sunularak eklerine de belgenin ait olduğu yıllarda düzenlenmiş proforma fatura konulduğu, proforma faturanın Türkçe çevirisinin bulunmadığı,

İhale üzerinde bırakılan isteklinin de uygunluk belgelerinin ait olduğu yıla ait proforma fatura eklemesi gerekirken 2008 yılına ait proforma faturanın eklendiği, bu nedenle uygunluk belgeleri ile proforma faturaların uyumlu olmadığı,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci iddiasına ilişkin olarak:

İdari şartnamenin 7.4.1 maddesinde, isteklilerin bankalar nezdinde kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatının teklif bedelinin % 10 (yüzde on)’undan az olmadığına dair banka referans mektubunun teklifle birlikte sunulması zorunlu kılınarak, 04.03.2009 tarih ve 27159/Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mal Alımı İhaleler Uygulama Yönetmeliği ekinde yer alan“KİK.026.0/M-Banka Referans Mektubu Formu” örneğinin ihale dokümanı kapsamında istekliler verildiği tespit edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan banka referans mektubunun ise ihale ilan tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmış olan 11.09.2003 tarih ve 25226 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ekinde yayımlanan “KİK.026.0/M-Banka Referans Mektubu Formu” Banka Referans Mektubu örneğine göre düzenlendiği anlaşılmıştır.

Bahse konu standart formlar, esas itibariyle isteklilerin ihale öncesindeki serbest nakit durumu ile nakdi veya gayri nakdi kredisinin ortaya konulması amacına yönelik olarak düzenlenmiş olup, idari şartnamede belirlenen yeterlik kriterinin sağlanıp sağlanmadığını tespit edebilecek bilgileri ihtiva eden banka referans mektubu sunan ve ihale dokümanında öngörülen yeterlik şartlarını sağladığını tevsik eden isteklilerin banka referans mektubunun geçerli sayılmasında isabetsizlik bulunmamaktadır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan Banka Referans Mektubu Formunda yer alan bilgiler incelendiğinde; hem nakit kredisinin hem de teminat (gayri nakdi) kredisi tutarlarının belirtildiği, teminat miktarlarının teklif bedeline oranının ise idari şartnamenin 7.4.1 inci maddesinde yeterlik şartı olarak belirlenen oranın üzerinde olduğu anlaşılmış olup ihale komisyonunca yapılan değerlendirmede isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmıştır.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari şartnamenin 7.1.ı maddesinde ihale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilebilmesi için ilgili mevzuat gereğince özel bir izin, ruhsat veya faaliyet belgesi veya belgeleri kapsamında yapılan düzenlemede;“İl Çevre ve Orman Müdürlüklerince aynı yıl içinde düzenlenmiş “Katı Yakıt Satıcı Kayıt Belgesi”/ “Uygunluk İzin Belgesi” teklif edilen kömürün ithal kömür olması durumunda İl Çevre ve Orman Müdürlüklerince düzenlenmiş “Satış İzin Belgesi” ihale esnasında ihale komisyonuna sunulacaktır. Ayrıca ithal edilen kömürler için kontrol belgesi/uyumluluk belgesi, proforma fatura ve gümrük giriş beyannamesi ihale komisyonuna verilecektir. Bu şartnamede istenen belgelere sahip üretici firmaların ürünü satmaya belgelerini kullanmaya yetki verdiği firmalar da ihaleye katılabileceklerdir. Bu yetki belgelerinin aslı veya yurt içi firmalar için aslına uygunluğu noterce onaylanmış örnekleri ihale aşamasında ihale komisyonuna verilmesi zorunludur.”şeklinde düzenleme yapıldığı belirlenmiştir.

Bahse konu düzenlemenin, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 36 ncı maddesinde yer alan ;“ (4) İhale konusu malın satış faaliyetinin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında satış faaliyeti için özel olarak düzenlenen izin, ruhsat veya faaliyet belgeleri, ihaleye katılımda yeterlik kriteri olarak ön yeterlik şartnamesinde ve idari şartnamede düzenlenir. ...” hükmü uyarınca yapıldığı anlaşılmaktadır.

İhale konusu kömür, Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Yakıtlar kapsamında olup piyasaya arzına ilişkin şartlar Çevre ve Orman Bakanlığınca belirlenmektedir.

Çevre ve Orman Bakanlığının 27.08.2008 tarih ve 2008/11 sayılı Genelgesinde ihalelere katılım için istenecek belgelere ilişkin olarak;“ İhalenin yapılacağı ilde katı yakıt satıcısı kayıt belgesi almamış olan ithalatçı/üretici/satıcı, katı yakıt ihalesine katılmak istedikleri zaman, ithalatçılar için ithalatçı kayıt belgesi (ithalatçı tarafından fotokopisi onaylı), üreticiler için uygunluk izin belgesi (üretici tarafından fotokopisi onaylı) ve satıcılar için ise herhangi bir ilde alınmış katı yakıt satıcısı kayıt belgesi (satıcı tarafından fotokopisi onaylı) ile ihalelere katılabilirler. İhaleyi kazanan ithalatçı/üretici/satıcı, katı yakıta ilişkin (kontrol belgesi/uygunluk izin belgesi, miktar vb.) bilgi ve belgeleri il çevre ve orman müdürlüğüne vermek zorundadırlar.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Anılan Genelge’de kontrol altına tutulan katı yakıt alım ihalelerinde isteklilerin ithalatçı olması durumunda ithalatçı kayıt belgesi, satıcı olması durumunda ise herhangi bir ilden alınmış katı yakıt satıcısı kayıt belgesi sunmaları zorunlu kılınmışken, katı yakıta ilişkin kontrol belgesi/uygunluk belgesi izin belgesi vb. belgelerin ihaleyi kazanan firma tarafından il çevre ve orman müdürlüklerine vermeleri zorunlu kılınmıştır.

Bu düzenlemeden hareketle, kontrol altında tutulan katı yakıt alımlarında Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 36 ncı maddesinin (4) üncü fıkrası uyarınca isteklilerin mesleki faaliyeti sürdürebilmeleri için gerekli izin, ruhsat veya faaliyet belgeleri kapsamında idari şartnamede; isteklinin ithalatçı, üretici veya satıcı olması durumuna göre katı yakıt satıcısı kayıt belgesi, ithalatçı kayıt belgesi veya uygunluk izin belgesi sunmalarının zorunlu kılınmasının gerekli ve yeterli olduğu anlaşılmıştır.

İncelenen ihalede ise, ithalatçı veya ithalatçı adına yetkili satıcı olarak teklif veren isteklilerden ithal edilen kömüre ilişkin proforma fatura, gümrük beyannamesi ve uygunluk belgesinin de teklifle birlikte sunulmasının zorunlu kılındığı anlaşılmıştır.

Teklif edilen kömürün ithal olması durumunda, teklifle birlikte sunulması istenilen proforma fatura, gümrük beyannamesi ve uygunluk belgesinin, teklif edilen mala yönelik belgeler olduğu, dolayısıyla isteklinin mesleki faaliyetine ilişkin belgeler kapsamında olmadığı açıktır.

Buna karşın, idari şartnamede yapılan düzenleme tekliflerin sunulması aşamasında istekliler açısından bağlayıcı nitelik taşıdığından istenilen belgelerin niteliğine ilişkin değerlendirme yapılmaksızın teklifle birlikte sunulması gerekmektedir.

İdarece gönderilen belgelerden; ihale üzerinde bırakılan isteklinin Yılkarbon Yakıt Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.’nin yetkili satıcısı konumunda teklif verdiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından idari şartnamenin 7.1.ı maddesi uyarınca;

-Firmalarına ait Kayseri Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden 23.09.2008 tarih ve 38.KYS.001 numaralı Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesini,

-İthalatçı firmaya ait Katı Yakıt İthalatçısı Kayıt Belgesini,

-Lorwick İnternational Ltd. Şti.’ne ait ithalatçı firmayı (Yılkarbon A.Ş.) muhatap 03.01.2008 tarihli proforma faturanın noter onaylı sureti ile birlikte yeminli mütercim tarafından yapılan Türkçe tercümesinin,

konulduğu tespit edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından, idari şartnamede yapılan düzenleme uyarınca sunulduğu anlaşılan 03.01.2008 tarihli proforma fatura incelendiğinde ihracatçı ve ithalatçı firma bilgilerinin, ithalatı gerçekleştirilerek gümrük beyannamesi ile uygunluk belgesi sunulan kömürün ihracatçı ve ithalatçısına ilişkin bilgilerin aynı olmasına karşın miktar, birim fiyat vb. bilgilerin farklı olduğu görülmüştür.

İtirazen şikayet dilekçesinde, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu proforma faturanın 2008 yılında düzenlenmesine karşın Uygunluk Belgesinin 2009 yılına ait olduğu, söz konusu belgelerin birbiri ile uyumlu olmadığı, 2008 yılına ait proforma fatura ile 2009 yılına ait uygunluk belgesi sunulmasının değerlendirme dışı bırakılma nedeni olduğu iddia edilmekle birlikte hukuki gerekçesi ortaya konulmamıştır.

Bu nedenle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunduğu belgeler, idari şartnamede yapılan düzenleme ile çevrenin korunması yönünden kontrol altında tutulan yakıtların ithalatına ilişkin mevzuat çerçevesinde değerlendirilmiştir.

İdari şartnamede yapılan düzenlemeden, bahse konu belgelerin isteklilerce ithal kömür teklif edilmesi halinde istenen belgeler olduğu anlaşılmaktadır.

31.12.2008 tarih ve 27097 (4. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Yakıtların İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliğinde (Tebliğ No: (2009/7), aralarında ihale konusu kömürün de bulunduğu Tebliğ ekinde (Ek-1) sayılı listede yer alan yakıtların ithalatında, çevrenin korunması yönünden uygunluk denetimine ilişkin usul ve esasları belirlenmiştir.

Anılan Tebliğin;“İthalatçı kayıt belgesi” başlıklı 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında;“(Ek-1) sayılı listede yer alan yakıtların ithalatı, Çevre ve Orman Bakanlığından alınan “Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Yakıt İthalatçısı Kayıt Belgesine” sahip firmalar tarafından gerçekleştirilebilir.” denilerek devamında belgenin düzenlenmesi ve kullanılmasına ilişkin esaslar belirlenmiştir.

Aynı Tebliğin“Yakıtın çekilmesi” başlıklı 7 nci maddesinde;

“(1) İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce yükleme analiz sonuçları uygun bulunan ve gümrüklü sahaya veya gümrük idaresince uygun görülen alana boşaltılan veya gemi üzerinde bekletilen yakıtlar gümrükten çekilmeden önce, ithalatçı firma tarafından, çekilecek her parti için;

a) İhracatçı faturasının bir örneği ve yeminli tercüme bürosunca onaylı tercümesi,

b) Uygunluk Belgesi (2 adet) (Ek-8),

c) İthalatçı firma aracılığı ile ithal edilecek yakıtlar için sanayici(ler) tarafından verilecek taahhütname (Ek-10),

ile birlikte yakıtın gümrükten çekileceği gümrük idaresinin bulunduğu İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne başvurulur....” denilerek, devamında analiz yapılması, numunelerin uygun bulunması/bulunmaması hallerinde yapılacak işlemler belirlenmiştir.

Sözleşmenin yürütülmesi aşamasında, gerek ihale dokümanında yapılan düzenlemeler, gerekse alıma konu katı yakıtın piyasaya arzına ilişkin diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerektiği izahtan varestedir.

İncelemeye konu ihalede sözleşmenin yürütülmesi sürecinde yüklenicinin yerine getirmekle sorumlu olduğu hususlara ilişkin Tokat Valiliği İl Mahalli Çevre Kurulu Kararının ihale dokümanı ekine konulduğu tespit edilmiştir.

İsteklilerce teklifle birlikte sunulan uygunluk belgesi ve gümrük beyannamesinin, ihale tarihi itibariyle ithalatı gerçekleşmiş olan kömüre ilişkin belgeler olduğu, ihale üzerinde bırakılan isteklinin gerek ihale sürecinde, gerekse sözleşme sürecinde teklif ettiği kömürle aynı evsafta kömür ithal etmesinin mümkün olduğu, bu durumda aynı menşeli de olsa her parti ithalat için ayrıca uygunluk belgesi alınması gerektiği dikkate alındığında, teklifle birlikte sunulan bahse konu belgelerin mal teslimatında kullanılamamasının da söz konusu olabileceği ortadadır.

Anılan Tebliğde yer alan düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde; ithal edilen kömürün gümrükten çekilebilmesi için gerekli olan uygunluk belgesinin, bir ithalatçının belli bir yer ve firmadan partiler halinde ithal edeceği her parti için geçerli bir belge niteliğinde olmadığı, çekilecek her parti kömür için Tebliğin 7 nci maddesinde belirtilen şartların yerine getirilmesi halinde düzenlenmesi gereken bir belge olduğu; diğer yandan uygunluk belgesi alınması için gerekli belgeler arasında sayılan ve o parti malın ithali için zorunlu olan gümrük beyannamesi ekinde beyannameye konu partide ithal eden malın faturasının düzenlenmesi gerektiği, proforma faturada yer alan miktar ve fiyat bilgileri ile uygunluk belgesindeki bilgilerin aynı olması veya ithalatı gerçekleşmiş olan kömürün faturasının ibraz edilmesi gerektiğine ilişkin ayrıca bir düzenleme yapılmadığı dikkate alındığında; ithalatı gerçekleşmiş ve diğer yasal izinleri alınmış olan kömüre ait uygunluk belgesi ile daha önceki tarihte düzenlenmiş olan proforma faturanın miktar ve bedel yönünden farklı bilgiler içermesinin, belgelerin geçersiz sayılmasına gerekçe teşkil etmeyeceği sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer yandan, ithalatçı firmanın yetkili satıcısı olarak teklif veren ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin ilgili mevzuatı uyarınca, ithalatçı firmaya ait ithalatçı kayıt belgesi ile kendisine ait katı yakıt satıcısı kayıt belgesini sunduğu, bu belgelerin Çevre ve Orman Bakanlığının 27.08.2008 tarih ve 2008/11 sayılı Genelgesinde ihalelere katılım için istenilmesi zorunlu kılınan ve mesleki faaliyetini sürdürmesi için yeterli görülen belgeler olduğu, bu belgelere ilave olarak idari şartnamede yapılan düzenleme uyarınca proforma fatura, gümrük beyannamesi ve uygunluk belgesini sunan isteklinin teklifinin geçerli sayılması yerinde görülmüştür.

Açılanan nedenlerle;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.