KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No : 2011/071

Gündem No : 69

Karar Tarihi : 03.11.2011

Karar No : 2011/UH.I-3713

Şikayetçi:

Ak Ay Turizm Nakliyat Yemekçilik Akaryakıt Orman Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti., YENİ MAHALLE 1534 SOKAK NO:7 SAKARYA

İhaleyi yapan idare:

Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarlık Hendek İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü-, Baspinar Mahallesi 101. Sokak 11 54300 SAKARYA

Başvuru tarih ve sayısı:

17.10.2011 / 45525

Başvuruya konu ihale:

2011/103362 İhale Kayıt Numaralı "Taşımalı İlköğretimokulu Öğrencilerine Verilecek Sıcak Öğle Yemeği Ve Sonrası Hizmetleri" İhalesi

Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:

01.11.2011tarih ve B.07.6.KİK.0.06-101.04-.H.[3409].(0255)./2011-63E sayılı Esas İnceleme Raporunda;

Hendek İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü- tarafından 11.08.2011 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Taşımalı İlköğretimokulu Öğrencilerine Verilecek Sıcak Öğle Yemeği ve Sonrası Hizmetleri” ihalesine ilişkin olarak Ak Ay Turizm Nakliyat Yemekçilik Akaryakıt Orman Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin 28.09.2011 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 03.10.2011 tarihli yazısı ile üzerine, başvuru sahibinin 17.10.2011 tarih ve 45525 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 14.10.2011 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince ihalenin iptaline,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Karar:

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikayet dilekçesinde özetle;

1) Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında Tebliğin 79.4.2.4 ve üncü 79.4.2.5 inci maddelerine göre kullandıkları proforma faturalar ve fiyat teklifleri ile ilgili Ek-O.5 ve Ek-O.6 numaralı tutanakların sunulmaması nedeniyle açıklamalarının reddedildiği, oysa Tebliğin 79.4.2.15 inci maddesinde bu tutanakların sunulmayacağının belirtildiği,

2) Sundukları banka referans mektubu üzerinde tarih bulunmaması nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ihale ilan tarihinden önce ihaleyi yapan Hendek İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü lehine bir referans mektubu düzenlenmesinin anlamsız olacağı, söz konusu referans mektuplarının teyidinin mevzuat gereği idarelerce yapıldığı, sundukları belgenin teyidinin yapılması durumunda bu belgenin 05.08.2011 tarihinden sonra düzenlendiğinin anlaşılacağı, ayrıca tekliflerinin geçersiz olması durumunda kendilerinden aşırı düşük teklif açıklaması istenmemesi gerektiği,

3) Teklif fiyatlarının, ihalede teklif edilen tüm fiyatlar ortalamasına ve geçerli teklif edilen tüm fiyatlar ortalamasına en yakın teklif fiyatı olduğu, bununla birlikte taraflarına 12.09.2011 tarihinde gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısına istinaden, 13.09.2011 tarihinde ivedilikle hazırlanarak sunulan aşırı düşük açıklamasında tüm maliyet bileşenleri ile ilgili belgelerin sunulduğu, ihale tarihinden 33 gün sonra ivedilikle hazırlanması istenen açıklama tablosunda paket yoğurt ve meyve ile ilgili maliyet belgelerinin sunulduğu ancak sehven maliyetlere eklenmediği, diğer taraftan teknik şartnamenin aylık dönüşümlü yemek listesindeki ana yemek olarak yoğurtlu mantının istendiği ancak teknik şartnamede bu ürünün üretiminde kullanılacak malzeme ve bu malzemelerin miktarlarının belirtilmediği, bu durumda yapılacak açıklamanın belirsiz olduğu, iş kısımlarının merkeze uzaklıklarının verilmemiş olması nedeniyle akaryakıt giderinin nasıl hesaplanacağının belirsiz olduğu, idari şartnamede personel ile ilgili bir husus belirtilmemekle beraber idare yetkilisinin sözlü olarak yaptığı işçilik giderinin işin kapasitesi ile ilişkilendirileceği ve işin ivediliği uyarısının maliyet çalışmalarını hataya zorladığı,

4) İhalenin 11.08.2011 tarihinde kısmı teklife açık gerçekleştirildiği, ihaleye teklif veren 4 istekliden birinin 17.08.2011 tarihinde ihale komisyonunca değerlendirme dışı bırakıldığı, aynı tarihte yalnızca Adem Yemek isimli istekliden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, ihale tarihinden 33 gün sonra 13.09.2011 tarihinde taraflarına tebliğ edilen yazı ile sadece taraflarından aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesinin Kanunun eşitlik ilkesini ihlali niteliğinde ve ihale sürecine aykırı olduğu, idarece ilgili yazıda ortalama 1,63 TL olan birim fiyat tekliflerinin düşük bulduğunun belirtildiği, ancak 14.09.2011 tarihinde aynı iş kısımları için yapılan doğrudan temin ihalesinin ortalama 1,47 TL fiyat veren firma uhdesine bırakıldığı, idarece aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi ve açıklamaların değerlendirilmesi yetkisinin temel ilkelere aykırı olarak taraflı ve yanlı olarak kullanıldığı, bu nedenle tekliflerinin aşırı düşük teklif sorgulaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmasının hukuka uygun olmadığı,

5) Kısmi teklife açık olarak gerçekleştirilen ihalede her kısım için ayrı ayrı aşırı düşük teklif açıklaması talep edilmesi ve değerlendirmelerin her kısım için ayrı ayrı yapılması gerektiği, ihale sürecinin başında bazı iş kısımları (Çamlıca, Dikmen, Fatih ve Kurtuluş İ.Ö.O.) için ilgili en düşük teklifi veren Adem Yemek ve Elit Yemek firmalarına aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması gerekmekte iken mevzuata aykırı olarak sadece Adem Yemek firmasına aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı, bu iş kısımlarında yaklaşık maliyete yakın ve en yüksek teklifin kendilerince verildiği, bu nedenle kendilerine aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmaması gerektiği, ayrıca, taraflarınca 2 iş kısmına (Çamlıca ve Fatih İ.Ö.O.) en yüksek teklif verilmiş olmasına rağmen, bu 2 kısma ilişkin ihalenin daha düşük teklif veren istekli üzerine aşırı düşük teklif açıklaması istenmeksizin bırakılmasının mevzuata aykırı olduğu,

İddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

1) Başvuru sahibinin 1 inci ve 3 üncü iddialarına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 37 nci maddesinde; belgeleri eksiksiz ve teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olan isteklilerin tekliflerinin ayrıntılı değerlendirilmesinin yapılacağı, ihale konusu işi yapabilme kapasitelerini belirleyen yeterlik kriterlerine uymayan, teklifleri ihale dokümanında belirtilen şartlara uygun olmayan ve birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacağı hüküm altına alınmıştır.

İncelemeye konu ihalede, idarece, anılan hüküm uyarınca tekliflerin değerlendirildiği ve 1 (bir) isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.

Anılan Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde; ihale komisyonunun verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit edeceği, bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak isteyeceği, imalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ile teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendireceği, bu değerlendirme sonucunda açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin tekliflerinin reddedileceği, ihale komisyonunun, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenen kriterleri esas alacağı, Kurumun bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.

Başvuruya konu ihalede, idarece, 2 (iki) isteklinin teklifinin aşırı düşük teklif olduğu tespiti yapılarak bu isteklilerden açıklama talep edildiği, belirlenen süre içinde açıklama talep edilen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarını idareye ulaştırdığı, idarece isteklilerin açıklamalarının uygun bulunmadığı anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79 uncu maddesinde;“...

79.4.2.3. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamaya dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler;

a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar,

b. Fiyat teklifleri,

c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar,

e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,

f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,

g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (79.4.2.4-79.4.2.13) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır.

Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)

79.4.2.4. Tedarikçi veya üreticilerden alınan birim fiyatları gösteren proforma fatura sunularak açıklama yapılması durumunda proforma faturadaki birim satış tutarı;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim maliyetin,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında yer alan (Ek-O.5) ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

79.4.2.5. İsteklilerce yapılan açıklamalarda; teklifin bir bölümünü oluşturan iş kalemlerine/gruplarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde, fiyat teklifinde belirtilen veya fiyat teklifine göre hesaplanan birim fiyat;

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan toplam birim maliyet tutarının,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, maliyet/satış tutarı tespit tutanağında (Ek-O.6) yer alan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,

altında olamaz.

Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından fiyat teklifinin üzerine; “Birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir.

Kaşeleme işlemi bu Tebliğin 8.4 maddesinde belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir.

...

79.4.2.15. Maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının; 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre çalışan meslek mensuplarından, mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından düzenlenmesi, bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.

(79.4.2.4.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ve proforma fatura veren tedarikçi veya imalatçı tarafından, (79.4.2.5.) maddesine göre düzenlenen tutanak meslek mensubu ile istekliye fiyat teklifini veren kişi tarafından imzalanarak kaşelenecek ancak bu tutanaklar proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyecek ve düzenleyen meslek mensubu tarafından muhafaza edilecektir.

...

Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.

...”açıklaması yer almaktadır.

İncelenen ihalede, idarece başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamasının, proforma fatura ve fiyat tekliflerinin ekinde ilgili tutanakların (Ek-O.5 ve Ek-O.6 numaralı tutanaklar) sunulmaması nedeniyle reddedildiği ve teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır. Ancak, bahsi geçen Tebliğin 79.4.2.15 inci maddesinde söz konusu tutanakların proforma fatura veya fiyat teklifi ekinde idareye verilmeyeceği, ilgili meslek mensubu tarafından muhafaza edileceği ve gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idarece ilgili meslek mensubundan isteneceği belirtilmiştir.

Başvuru sahibince aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan bilgi ve belgeler incelendiğinde; sunulan proforma faturalarda ve proforma fatura niteliğindeki fiyat teklifinde, bahse konu Tebliğ açıklamalarında belirtilen, meslek mensubunca yazılarak imzalanan gerekli ibarelerin bulunduğu görülmüştür.

Bu itibarla, idarece bahse konu tutanakların gerekli görülmesi durumunda ilgili meslek mensubundan istenmesi mümkün iken, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında tutanakların sunulmaması gerekçesiyle başvuru sahibinin açıklamasının reddedilmesi işleminde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.

Diğer yandan, idarece başvuru sahibine gönderilen kesinleşen ihale kararı konulu yazıda, teklifin değerlendirme dışı bırakılma gerekçeleri arasında bazı kalemlerin maliyete eklenmemesi hususunun belirtildiği, başvuru sahibince idareye şikayet başvurusunda bu hususta herhangi bir iddiada bulunulmadığı, bununla birlikte, idarece şikayete verilen cevapta bu husus daha açıkça ifade edilerek, paket yoğurt ve mevsim meyveleri için öngörülen maliyet tutarlarının genel toplama dahil edilmediği ve bunun sonucunda teklif edilmesi gereken tutarla teklif edilen tutar arasında 47.503,39 TL fark oluştuğu hususunun belirtildiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibince itirazen şikayet başvurusunda, paket yoğurt ve meyve ile ilgili maliyet belgelerinin sunulduğu ancak sehven maliyetlere eklenmediği belirtilmiş ve bunun gerekçesi olarak da açıklamanın ivedilikle istenmesi hususu öne sürülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.4 üncü maddesinde; idarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

İncelenen ihalede, idarece başvuru sahibine gönderilen 05.09.2011 tarihli aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında; yazının tebliğ tarihinden itibaren 3 iş günü içinde açıklamaların idareye ulaştırılması gerektiğinin belirtildiği, başvuru sahibince 13.09.2011 tarihli dilekçe ekinde açıklamaların idareye sunulduğu görülmüştür.

Bu itibarla, idarece aşırı düşük teklif açıklaması için başvuru sahibine ihale konusu işin niteliğine göre makul bir müddet olan 3 iş günü süre tanındığı anlaşıldığından, bu süre içerisinde başvuru sahibi tarafından teklifi oluşturan bileşenlerin eksiksiz biçimde belirtilmesi ve bunlara ilişkin açıklamaların mevzuata uygun olarak yapılması gerekirken, aylık örnek yemek listesinin 5, 7 ve 14 üncü günlerinde paket yoğurt, 6 ve 9 uncu günlerinde mevsim meyvelerine ilişkin maliyetlerin teklife yansıtılmaması gerekçesiyle idarece başvuru sahibinin aşırı düşük teklif açıklamalarının reddedilmesinde isabetsizlik bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, iddiada yer verilen; yoğurtlu mantının üretiminde kullanılacak malzeme ve bu malzemelerin miktarlarının belirtilmemesi, iş kısımlarının merkeze uzaklıklarının verilmemiş olması nedeniyle akaryakıt giderinin nasıl hesaplanacağının belirsiz olması gibi hususlar ihale dokümanında yer alan düzenlemelere ilişkin olup bu hususlarda istekli olabilecek sıfatıyla süresi içinde dokümana yönelik şikayet başvurusunda bulunulmadan, teklif verilerek istekli sıfatı kazanıldıktan sonra itirazen şikayet başvurusunda bulunulması, İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuru ehliyeti” başlıklı 5 inci maddesine aykırılık teşkil etmektedir. Bu nedenle, söz konusu iddialara ilişkin başvurunun ehliyet yönünden reddi gerekmektedir.

Öte yandan, incelemeye konu ihalenin idari şartnamesinin 20 nci maddesinde; ihalede kısmi teklif verilebileceği, kısmi teklif verilebilecek kısımların listesinin ekte belirtildiği yönünde düzenlemeye yer verildiği, idari şartname ekinde ise; 14 ayrı ilköğretim okulunun her biri için kısmi teklif verilebileceği yönünde düzenleme yapıldığı görülmüştür.

Bununla birlikte, ihale komisyonunca; tekliflerin değerlendirilmesi, aşırı düşük tekliflerin belirlenmesi, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması, açıklamaların değerlendirilmesi ve nihayetinde ihalenin sonuçlandırılması işlemlerinin tamamında, ihalenin kısmi teklif verilmesine açık olarak gerçekleştirilmesi ile ulaşılmak istenen amacın göz ardı edildiği, tüm değerlendirmelerin, ihalenin tek bir kısımda gerçekleştirildiği kurgusuna göre yapıldığı tespit edilmiştir.

Teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin kısımlar bazında sunduğu teklifler dikkate alınmaksızın bu isteklilerden genel bir açıklama talep edildiği ve sunulan açıklamalar uygun bulunmayarak bu isteklilerin tekliflerinin tüm kısımlarda değerlendirme dışı bırakıldığı anlaşılmıştır.

Ayrıca, bu isteklilerin bazı kalemlerde yaklaşık maliyet ile aynı birim fiyatı teklif etmiş olmaları ve bu birim fiyatın teklifi aşırı düşük olarak kabul edilmeyen isteklinin teklif birim fiyatından yüksek olması hususları değerlendirmeye alınmamış, bunun sonucunda bazı kalemlerde yüksek fiyat teklif etmiş istekliye sorgulama yapılmasına, daha düşük birim fiyat teklif etmiş istekliye ise sorgulama yapılmaksızın ihalenin bu istekli üzerinde kalmasına neden olunmuştur.

Örneğin, 5 ve 8 inci kısımlara yaklaşık maliyet hesabında idarece öngörülen birim fiyat olan 2,28 TL teklif eden Adem Yemek Üretim Tesisleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin teklifi, kısımlar bazında değil de genel bir aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması ve yapılan açıklamanın uygun bulunmaması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmış, ancak, bu kalemlere 1,98 TL birim fiyat teklif eden istekliye aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmamış ve tüm kısımlarda ihale söz konusu istekli üzerinde bırakılmıştır.

Bu itibarla, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5 inci maddesinde yer verilen temel ilkelerden biri olan eşit muamele ilkesinin sağlanabilmesini teminen; idarece teklifi geçerli bulunan 3 (üç) istekliden de kısımlar bazında aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi, 5 inci ve 8 inci kısımlarda yaklaşık maliyet tutarını teklif eden Adem Yemek Üretim Tesisleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’den söz konusu kısımlarda aşırı düşük teklif açıklaması istenmemesi, isteklilerce yapılacak açıklamaların kısımlar bazında değerlendirilerek ihalenin sonuçlandırılması gerekmektedir.

2) Başvuru sahibinin 2 nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 34 üncü maddesinde; mali durumu göstermek üzere bankalardan temin edilecek yeterlik belgesinin, banka referans mektubu olduğu, banka referans mektubunun, Türkiye’de veya yurt dışında faaliyet gösteren bankalardan temin edilebileceği, banka referans mektubunun ilk ilan veya davet tarihinden sonra düzenlenmiş olmasının zorunlu olduğu,

Açık ihale usulüyle yapılan ihalelerde; isteklinin bankalar nezdindeki kullanılmamış nakdi veya gayrinakdi kredisi ya da üzerinde kısıtlama bulunmayan mevduatının, teklif edilen bedelin % 10’undan az olamayacağı,

Gerek görüldüğünde, banka referans mektubunun teyidinin ilgili bankanın genel müdürlüğünden veya şubesinden idarelerce yapılacağı, yapılan teyitlerin bankanın en az iki yetkilisinin imzasını taşımasının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır.

Başvuruya konu ihalede, idari şartnamenin 7.4 üncü maddesinde, aktarılan mevzuat hükmüne uygun düzenlemeler yapılarak banka referans mektubu sunulması hususuna yeterlik kriterleri arasında yer verildiği anlaşılmıştır.

Başvuru sahibince sunulan banka referans mektubu incelendiğinde; referans mektubu üzerinde düzenlenme tarihi bulunmamasına rağmen, ihaleyi yapan idare ile ihalenin adlarının yazılı olduğu görülmüş olup, bu husus, söz konusu belgenin ilgili banka tarafından ihale ilan tarihi ile ihale tarihi arasında düzenlenmiş olduğuna karine teşkil etmektedir.

4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesinde; ihale komisyonunun talebi üzerine idarenin tekliflerin incelenmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesinde yararlanmak üzere net olmayan hususlarla ilgili isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteyebileceği, ancak bu açıklamanın, hiçbir şekilde teklif fiyatında değişiklik yapılması veya ihale dokümanında yer alan şartlara uygun olmayan tekliflerin uygun hale getirilmesi amacıyla istenilmeyeceği ve yapılmayacağı, tekliflerin değerlendirilmesinde, öncelikle belgeleri eksik olduğu veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı 36 ncı maddeye göre ilk oturumda tespit edilen isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verileceği, ancak, teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede isteklilerden bu eksik bilgilerin tamamlanmasının yazılı olarak isteneceği, belirlenen sürede bilgileri tamamlamayan isteklilerin değerlendirme dışı bırakılacağı ve geçici teminatlarının gelir kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, Kamu İhale Genel Tebliğinin 16.6.1 inci maddesinde;“İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak,

a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir.”açıklaması yer almaktadır.

İncelenen ihalede, başvuru sahibince ilgili bankadan temin edilen, ilgili banka tarafından düzenlenmiş banka referans mektubunda düzenleme tarihi bilgisinin yer almaması, belgede ihale ve idarenin adlarının bulunduğu da dikkate alınarak, belgenin esasını etkiler nitelikte görülmemiştir.

Bu itibarla, idarece 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesi uyarınca söz konusu bilgi eksikliği tamamlatılmaksızın başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması işleminde hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

3) Başvuru sahibinin 4 üncü ve 5 inci iddialarına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 54 üncü maddesinde; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilecekleri, şikayet başvurularının idareye, itirazen şikayet başvurularının Kuruma hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle yapılacağı hükme bağlanmıştır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin, başvuruların şekil unsurlarını düzenleyen 8 inci maddesinin onuncu fıkrasında; idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikayet başvurusunda belirtilmeyen hususların itirazen şikayet başvurusuna konu edilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Başvuru sahibince itirazen şikayet başvurusu kapsamında öne sürülen 4 üncü ve 5 inci iddialara, idareye şikayet başvurusunda yer verilmediği, ayrıca bu hususların idarenin şikayete verdiği cevapta da yer almadığı anlaşıldığından, bahse konu iddialar bakımından başvurunun şekil yönünden reddi gerekmektedir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılığı belirlenen ihale işlemlerinin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Ak Ay Turizm Nakliyat Yemekçilik Akaryakıt Orman Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan banka referans mektubundaki tarih bilgisi eksikliğinin tamamlatılması, aşırı düşük teklif sorgulaması işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oyçokluğu ile karar verildi.

Kazım ÖZKAN

Başkan V.

II. Başkan

Ali KAYA

Kurul Üyesi Bahattin IŞIK

Kurul Üyesi Hakan GÜNAL

Kurul Üyesi

Adem KAMALI

Kurul Üyesi Abdullah DÜNDAR

Kurul Üyesi Erkan DEMİRTAŞ

Kurul Üyesi

Karşı Oy:

KARŞI OY

İncelemeye konu ihalede;

Tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında, ihale komisyonunca aşırı düşük tekliflerin tespitinin hangi kriterlere göre yapılacağı hususunun Sakarya Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğüne sorulduğu, gelen cevabi yazıda Kamu İhale Kanununun 38 inci maddesi ve Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 59 uncu maddelerine göre ihale komisyonunca değerlendirme yapılması gerektiğinin belirtildiği, bunun üzerine ihale komisyonunca 17.08.2011 tarihinde başvuru sahibine aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısının gönderildiği, daha sonra 05.09.2011 tarihinde ise, bir başka istekli Ak Ay Tur. Nak. Yemekçilik Or. Ür. San. Tic. Ltd. Şti.’den aşırı düşük teklif açıklaması istendiği ve ihalenin kısımlar dikkate alınmaksızın sonuçlandırıldığı anlaşılmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5 inci maddesinde; idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları hükme bağlanmıştır.

Aktarılan söz konusu hususlar ve ilgili mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; başvuruya konu ihalede 4734 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca görevlendirilen ihale komisyonunun, isteklilerin tekliflerinin kamu ihale mevzuatı ve diğer ilgili mevzuata uygun olarak değerlendirilmesi ve bu çerçevede ihalenin sonuçlandırılması bağlamında yeterli bilgi ve donanıma sahip olmadığı, dolayısıyla bu komisyon ile ihalenin sonuçlandırılması halinde, anılan Kanunun 5 inci maddesi anlamında idarenin güvenirliğinin zedeleneceği, ayrıca eşit muamele ilkesinin de ihlal edileceği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenle incelemeye konu ihalenin iptal edilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle,“düzeltici işlem belirlenmesine” ilişkin karara katılmıyorum.

Adem KAMALI

Kurul Üyesi